ლახუნდარა
(→წყარო) |
|||
| ხაზი 1: | ხაზი 1: | ||
| − | '''ლახუნდარა''' – სოფელი დასავლეთ | + | '''ლახუნდარა''' – სოფელი დასავლეთ [[საქართველო]]ში, ზემო [[იმერეთი|იმერეთში]], ხარაგაულის მუნიციპალიტეტში. მდებარეობს მდინარე ბორიმელის ხეობაში. ზღვის დონიდან 600 მეტრი. ხარაგაულიდან 13 კილომეტრი. |
| − | იმერეთის ტერიტორიაზე არაერთი ზანური (მეგრული) წარმოშობის [[ტოპონიმი]] დასტურდება, რომლებიც ძირითადად ზანურივე [[აფიქსი|აფიქსებით]] არიან გაფორმებულნი (ო-კრიბ-ა. ო-ფურჩხ-ეთ-ი, ო-ნ-ჯოხ-ეთ-ი, | + | ==== სახელწოდება ==== |
| + | იმერეთის ტერიტორიაზე არაერთი ზანური (მეგრული) წარმოშობის [[ტოპონიმი]] დასტურდება, რომლებიც ძირითადად ზანურივე [[აფიქსი|აფიქსებით]] არიან გაფორმებულნი (ო-კრიბ-ა. ო-ფურჩხ-ეთ-ი, ო-ნ-ჯოხ-ეთ-ი, …). ვვარაუდობთ, რომ ლახუნდარაც ერთ-ერთი ასეთი ზანური წარმომავლობის სახელია. იგი წარმომდგარა მეგრული ლა- თავსართით. ძირისეულ მასალად უნდა გამოიყოს ხუნდ-ი (||ხუნჯ-ი), რომელიც [[სამეგრელო]]ში დათვის, მელიის, კვერნის და სხვა ნადირის დასაჭერ [[რკინა|რკინის]] [[ხაფანგი|ხაფანგს]] ეწოდება. ხუნდი, პ. ჯაჯანიძის ცნობით, ხის [[ბორკილი]] ყოფილა; ყმის დასასჯელად იხმარებოდაო; იგი ხაფანგადაც გამოიყენებოდა. ერთობ საყურადღებოა [[ლეჩხუმური დიალექტი|ლეჩხუმურ კილოში]] არსებული მონადირული [[სიტყვა]] სახუნარი „ჩასასაფრებელი ადგილი“. „კაი სახუნარი ვიშოვეთ, თვარა გაგვიჭირდებოდა ი დათვის მოკვლა“. სახუნარ-ი აშკარად სახუნდარის გამარტივებული ფორმაა. [[სულხან-საბა ორბელიანი]] განმარტავს, საჴუნდარი ნადირთ მოსავალი ადგილიაო. ძველ საქართველოში (XVII-XVIII ს.ს.) სახუნდარი (საჴუნდარი, სახუნდარა) სოფლის სახელადაც კი გვხვდებოდა: „სახუნდარაში ვენახი მიჰყიდა გასპარი დარისპანაშვილმა დოლმაზას“. „საჴუნდარი ეკუთვნოდა რატიშვილებსა და ბაინდურა შანშიაშვილს, ნაზარალიხანმა უბოძა იგი მუსტაფა ბაღირ-ბეგს“. | ||
ამას გარდა, ყოფილა მტრედზე, მწყერზე და სხვა გარეულ ფრინველზე სპეციალურად შერჩეულ-მონიშნული სანადირო ადგილები: სასა–ხუნდრეები, სატრედო (სატრედეთ-მიწა), სამწყრე (სამწყრის წყალი) და სხვ. | ამას გარდა, ყოფილა მტრედზე, მწყერზე და სხვა გარეულ ფრინველზე სპეციალურად შერჩეულ-მონიშნული სანადირო ადგილები: სასა–ხუნდრეები, სატრედო (სატრედეთ-მიწა), სამწყრე (სამწყრის წყალი) და სხვ. | ||
მიმდინარე ცვლილება 01:14, 26 მაისი 2024 მდგომარეობით
ლახუნდარა – სოფელი დასავლეთ საქართველოში, ზემო იმერეთში, ხარაგაულის მუნიციპალიტეტში. მდებარეობს მდინარე ბორიმელის ხეობაში. ზღვის დონიდან 600 მეტრი. ხარაგაულიდან 13 კილომეტრი.
[რედაქტირება] სახელწოდება
იმერეთის ტერიტორიაზე არაერთი ზანური (მეგრული) წარმოშობის ტოპონიმი დასტურდება, რომლებიც ძირითადად ზანურივე აფიქსებით არიან გაფორმებულნი (ო-კრიბ-ა. ო-ფურჩხ-ეთ-ი, ო-ნ-ჯოხ-ეთ-ი, …). ვვარაუდობთ, რომ ლახუნდარაც ერთ-ერთი ასეთი ზანური წარმომავლობის სახელია. იგი წარმომდგარა მეგრული ლა- თავსართით. ძირისეულ მასალად უნდა გამოიყოს ხუნდ-ი (||ხუნჯ-ი), რომელიც სამეგრელოში დათვის, მელიის, კვერნის და სხვა ნადირის დასაჭერ რკინის ხაფანგს ეწოდება. ხუნდი, პ. ჯაჯანიძის ცნობით, ხის ბორკილი ყოფილა; ყმის დასასჯელად იხმარებოდაო; იგი ხაფანგადაც გამოიყენებოდა. ერთობ საყურადღებოა ლეჩხუმურ კილოში არსებული მონადირული სიტყვა სახუნარი „ჩასასაფრებელი ადგილი“. „კაი სახუნარი ვიშოვეთ, თვარა გაგვიჭირდებოდა ი დათვის მოკვლა“. სახუნარ-ი აშკარად სახუნდარის გამარტივებული ფორმაა. სულხან-საბა ორბელიანი განმარტავს, საჴუნდარი ნადირთ მოსავალი ადგილიაო. ძველ საქართველოში (XVII-XVIII ს.ს.) სახუნდარი (საჴუნდარი, სახუნდარა) სოფლის სახელადაც კი გვხვდებოდა: „სახუნდარაში ვენახი მიჰყიდა გასპარი დარისპანაშვილმა დოლმაზას“. „საჴუნდარი ეკუთვნოდა რატიშვილებსა და ბაინდურა შანშიაშვილს, ნაზარალიხანმა უბოძა იგი მუსტაფა ბაღირ-ბეგს“.
ამას გარდა, ყოფილა მტრედზე, მწყერზე და სხვა გარეულ ფრინველზე სპეციალურად შერჩეულ-მონიშნული სანადირო ადგილები: სასა–ხუნდრეები, სატრედო (სატრედეთ-მიწა), სამწყრე (სამწყრის წყალი) და სხვ.
მაშასადამე, შეგვიძლია დაბეჯითებით ვთქვათ, რომ ზემო იმერეთში არსებული ტოპონიმი ლახუნდარა წარმოშობით მეგრულია და ნიშნავს: „გარეულ ნადირ-ფრინველზე სანადირო ადგილები“, „სასახუნდრე“. როგორც ჩანს, დღევანდელი ლახუნდარა დასავლეთ საქართველოში ერთ-ერთ საუკეთესო სანადირო ადგილად იყო მიჩნეული, რაზედაც თვით სახელწოდება მეტყველებს.
