არდხორდი
(→წყარო) |
|||
| (ერთი მომხმარებლის 2 შუალედური ვერსიები არ არის ნაჩვენები.) | |||
| ხაზი 1: | ხაზი 1: | ||
| − | [[ფაილი:Zmadgaficvis rituali.jpg|thumb|220პქ|'''ძმადგაფიცვის რიტუალი.''' <br />სკვითური ბალთა. ძვ. წ. IV ს.]] | + | [[ფაილი:Zmadgaficvis rituali.jpg|thumb|220პქ|'''ძმადგაფიცვის რიტუალი.''' <br />სკვითური [[ბალთა]]. ძვ. წ. IV ს.]] |
'''არდხორდ-ი ირ., არდხვარდ-ი დიგ.''' ''(ოს. Æрдхорд, æрдхуард – „შეფიცულები“)'' – ხელოვნურად დანათესავების ერთ-ერთი ფორმა. არდხორდებად იწოდებოდნენ ადამიანები, რომლებიც გარკვეული წესის დაცვით საზეიმოდ დებდნენ საუკუნო ძმობისა და ერთგულების ფიცს. | '''არდხორდ-ი ირ., არდხვარდ-ი დიგ.''' ''(ოს. Æрдхорд, æрдхуард – „შეფიცულები“)'' – ხელოვნურად დანათესავების ერთ-ერთი ფორმა. არდხორდებად იწოდებოდნენ ადამიანები, რომლებიც გარკვეული წესის დაცვით საზეიმოდ დებდნენ საუკუნო ძმობისა და ერთგულების ფიცს. | ||
ფიცის დადების [[რიტუალი]] სხვადასხვა ხასიათისა იყო: სასმისში წინასწარ ჩააგდებდნენ ოქროს ან ვერცხლის მონეტას ან სხვა საგანს და შესვამდნენ. უფრო ადრე არხორდის მონაწილენი თავიანთ სისხლს სასმელში შეურევდნენ და დალევდნენ, ან ცეცხლზე დაიფიცებდნენ, ან კიდევ იარაღებს გაცვლიდნენ. დიგორელ ოსებში არდხორდის ინიციატორი თავის ძმობილს ჩუქნიდა [[უნაგირი]]ან ცხენს, რომელსაც „ბახლავარ არდხორდანი“ ერქვა. ასე შეფიცულები ერთმანეთის მიმართ კანგა ფსიმართა („ძმობილები“) ხდებოდნენ და მათ შორის ისეთი კავშირი მყარდებოდა, რომ თვით სისხლის აღებაშიც კი მონაწილეობდნენ. უნდა ითქვას, რომ დაძმობილების ოსური რიტუალის ზოგიერთი ფორმა საოცარი სიზუსტით ემთხვევა ჰეროდოტეს მიერ აღწერილ სკვითებში მოქმედ ძმადგაფიცვის წესს. | ფიცის დადების [[რიტუალი]] სხვადასხვა ხასიათისა იყო: სასმისში წინასწარ ჩააგდებდნენ ოქროს ან ვერცხლის მონეტას ან სხვა საგანს და შესვამდნენ. უფრო ადრე არხორდის მონაწილენი თავიანთ სისხლს სასმელში შეურევდნენ და დალევდნენ, ან ცეცხლზე დაიფიცებდნენ, ან კიდევ იარაღებს გაცვლიდნენ. დიგორელ ოსებში არდხორდის ინიციატორი თავის ძმობილს ჩუქნიდა [[უნაგირი]]ან ცხენს, რომელსაც „ბახლავარ არდხორდანი“ ერქვა. ასე შეფიცულები ერთმანეთის მიმართ კანგა ფსიმართა („ძმობილები“) ხდებოდნენ და მათ შორის ისეთი კავშირი მყარდებოდა, რომ თვით სისხლის აღებაშიც კი მონაწილეობდნენ. უნდა ითქვას, რომ დაძმობილების ოსური რიტუალის ზოგიერთი ფორმა საოცარი სიზუსტით ემთხვევა ჰეროდოტეს მიერ აღწერილ სკვითებში მოქმედ ძმადგაფიცვის წესს. | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
მიმდინარე ცვლილება 23:53, 6 მარტი 2021 მდგომარეობით
არდხორდ-ი ირ., არდხვარდ-ი დიგ. (ოს. Æрдхорд, æрдхуард – „შეფიცულები“) – ხელოვნურად დანათესავების ერთ-ერთი ფორმა. არდხორდებად იწოდებოდნენ ადამიანები, რომლებიც გარკვეული წესის დაცვით საზეიმოდ დებდნენ საუკუნო ძმობისა და ერთგულების ფიცს.
ფიცის დადების რიტუალი სხვადასხვა ხასიათისა იყო: სასმისში წინასწარ ჩააგდებდნენ ოქროს ან ვერცხლის მონეტას ან სხვა საგანს და შესვამდნენ. უფრო ადრე არხორდის მონაწილენი თავიანთ სისხლს სასმელში შეურევდნენ და დალევდნენ, ან ცეცხლზე დაიფიცებდნენ, ან კიდევ იარაღებს გაცვლიდნენ. დიგორელ ოსებში არდხორდის ინიციატორი თავის ძმობილს ჩუქნიდა უნაგირიან ცხენს, რომელსაც „ბახლავარ არდხორდანი“ ერქვა. ასე შეფიცულები ერთმანეთის მიმართ კანგა ფსიმართა („ძმობილები“) ხდებოდნენ და მათ შორის ისეთი კავშირი მყარდებოდა, რომ თვით სისხლის აღებაშიც კი მონაწილეობდნენ. უნდა ითქვას, რომ დაძმობილების ოსური რიტუალის ზოგიერთი ფორმა საოცარი სიზუსტით ემთხვევა ჰეროდოტეს მიერ აღწერილ სკვითებში მოქმედ ძმადგაფიცვის წესს.
[რედაქტირება] ლიტერატურა
- Гатиев Б. Суеверия и предрассудки у осетин // ССКГ. IX. ТФ., 1876;
- Дзадзиев А. Б. Формы искусственного родства у осетин // ВАЭСО. Орджоникидзе, 1984;
- Дзадзиев А. Б., Дзуцев Х. В., Караев С. М. Этнография и мифология осетин. Владикавказ, 1994;
- Калоев Б. А. Осетины: Историко-этнографическое исследование. 3-е изд. М., 2004.
