იერუსალიმი
(→წყარო) |
|||
| ხაზი 1: | ხაზი 1: | ||
| + | [[ფაილი:Ierusalimi 1.jpg|მარჯვნივ|350პქ|]] | ||
'''იერუსალიმი – როგორც რელიგიის წმინდა ქალაქი''' | '''იერუსალიმი – როგორც რელიგიის წმინდა ქალაქი''' | ||
| − | იერუსალიმი - სამი რელიგიის იუდაიზმის, ქრისტიანობისა და მუსულმანობის წმიდა ქალაქია და მისი სახელიც სამგვარად გამოითქმის: ებრაულად იერუშალაიმი, რაც ნიშნავს მშვიდობის ქალაქს; ბერძნულად იერუსალემი და არაბულად ალ-კუდსი, რაც „წმინდას“ ნიშნავს. | + | იერუსალიმი - სამი რელიგიის [[იუდაიზმი|იუდაიზმის]], ქრისტიანობისა და მუსულმანობის წმიდა ქალაქია და მისი სახელიც სამგვარად გამოითქმის: ებრაულად იერუშალაიმი, რაც ნიშნავს მშვიდობის ქალაქს; ბერძნულად იერუსალემი და არაბულად ალ-კუდსი, რაც „წმინდას“ ნიშნავს. |
| − | იერუსალიმი არის წინა აზიის, კერძოდ, პალესტინის ქალაქი მკვდარი ზღვის დასავლეთით. იგი პირველად იხსენიება თელ-ელამარნის არქივში ძვ. წ.აღ. 1400 წ, როგორც იოებუსიტების კარგად გამაგრებული ქალაქი. როგორც ბიბლიიდანაა ცნობილი, ებრაელთა მიერ ქანაანის დაპყრობის შემდეგ იერუსალიმი იუდას და ბენიამინის ტომებს ჰხვდა წილად. | + | იერუსალიმი არის წინა აზიის, კერძოდ, პალესტინის ქალაქი მკვდარი ზღვის დასავლეთით. იგი პირველად იხსენიება თელ-ელამარნის არქივში ძვ. წ.აღ. 1400 წ, როგორც იოებუსიტების კარგად გამაგრებული ქალაქი. როგორც [[ბიბლია|ბიბლიიდანაა]] ცნობილი, [[ებრაელები|ებრაელთა]] მიერ ქანაანის დაპყრობის შემდეგ იერუსალიმი იუდას და ბენიამინის ტომებს ჰხვდა წილად. |
| − | ძვ. წ. აღ. 1000 წ. მეფე დავით წინასწარმეტყველმა იერუსალიმი ისრაელის სამეფოს ცენტრად გამოაცხადა. ააგო მონუმენტური ნაგებობები, ქალაქს გალავანი შემოარტყა და შიდა გალავანიც გაატარა, რის გამოც იერუსალიმი დასავლეთ და აღმოსავლეთ ნაწილებად გაიყო. სოლომონ ბრძენის დროს იერუსალიმი ებრაელების პოლიტიკური და რელიგიური ცენტრი გახდა, რომლის ყველაზე მნიშვნელოვანი ნაგებობა შინარსითაც და გარეგნულადაც იყო ძვ. წ.. აღ. 586 წ. სოლომონის მიერ ღმერთისადმი აშენებული ტაძარი. ბაბილონის მეფე ნაბუქოდონოსორმა იერუსალიმი და მისი ტაძარიც დაანგრია, ხოლო ებრაელები ტყვედ წაიყვანა. სპარსეთის მეფის კიროსის ბრძანებით ძვ. წ. აღ. 538 წ. ებრაელები კვლავ დაბრუნდნენ იერუსალიმში და ააშენეს თავიდან ქალაქიც და იაჰვეს ტაძარიც. ქალაქი მიწასთან გაასწორა 70 წ. ჯერ სარდალმა ტიტემ (ტიტუსმა), ხოლო II საუკუნეში რომის იმპერატორმა ანდრიანემ, რომელმაც მთლიანად გადახნა მთელი ტაძრის ტერიტორია და სახელიც შეუცვალა. მხოლოდ IV საუკუნეში იმპ. კონსტანტინე დიდმა აღადგინა იერუსალიმი, მისმა დედამ - წმ. ელენე დედოფალმა მრავალი ქრისტიანული ტაძარი ააგო იქ და წმ. კონსტანტინემ იერუსალიმი წმიდა ქალაქად გამოაცხადა. 638 წ. არაბთა სახალმწიფომ დაიპყრო იერუსალიმი და იგი მექას შემდეგ მუსულმანთა მეორე წმიდა ქალაქად გამოცხადდა. 1947 წლიდან გაეროს (გაერთიანებული ერების ორგანიზაცია) გადაწყვეტილებით იერუსალიმი გამოცხადდა დამოუკიდებელ ადმინისტრაციულ ერთეულად, რომელიც მხოლოდ გაეროს ემორჩილებოდა. 1948-1949 წლებში არაბ-ისრაელთა ომის დროს იერუსალიმი ორად გაიყო: მისი აღმოსავლეთი ნაწილი იორდანიას გადეცა, და დასავლეთი - ისრაელს. | + | ძვ. წ. აღ. 1000 წ. მეფე [[დავითი|დავით]] წინასწარმეტყველმა იერუსალიმი ისრაელის სამეფოს ცენტრად გამოაცხადა. ააგო მონუმენტური ნაგებობები, ქალაქს გალავანი შემოარტყა და შიდა გალავანიც გაატარა, რის გამოც იერუსალიმი დასავლეთ და აღმოსავლეთ ნაწილებად გაიყო. სოლომონ ბრძენის დროს იერუსალიმი ებრაელების პოლიტიკური და რელიგიური ცენტრი გახდა, რომლის ყველაზე მნიშვნელოვანი ნაგებობა შინარსითაც და გარეგნულადაც იყო ძვ. წ.. აღ. 586 წ. სოლომონის მიერ ღმერთისადმი აშენებული ტაძარი. [[ბაბილონი|ბაბილონის]] მეფე ნაბუქოდონოსორმა იერუსალიმი და მისი ტაძარიც დაანგრია, ხოლო ებრაელები ტყვედ წაიყვანა. სპარსეთის მეფის კიროსის ბრძანებით ძვ. წ. აღ. 538 წ. ებრაელები კვლავ დაბრუნდნენ იერუსალიმში და ააშენეს თავიდან ქალაქიც და [[იაჰვე|იაჰვეს]] ტაძარიც. ქალაქი მიწასთან გაასწორა 70 წ. ჯერ სარდალმა ტიტემ (ტიტუსმა), ხოლო II საუკუნეში [[რომი|რომის]] იმპერატორმა ანდრიანემ, რომელმაც მთლიანად გადახნა მთელი ტაძრის ტერიტორია და სახელიც შეუცვალა. მხოლოდ IV საუკუნეში იმპ. კონსტანტინე დიდმა აღადგინა იერუსალიმი, მისმა დედამ - წმ. ელენე დედოფალმა მრავალი ქრისტიანული ტაძარი ააგო იქ და წმ. კონსტანტინემ იერუსალიმი წმიდა ქალაქად გამოაცხადა. 638 წ. არაბთა სახალმწიფომ დაიპყრო იერუსალიმი და იგი მექას შემდეგ მუსულმანთა მეორე წმიდა ქალაქად გამოცხადდა. 1947 წლიდან გაეროს (გაერთიანებული ერების ორგანიზაცია) გადაწყვეტილებით იერუსალიმი გამოცხადდა დამოუკიდებელ ადმინისტრაციულ ერთეულად, რომელიც მხოლოდ გაეროს ემორჩილებოდა. 1948-1949 წლებში არაბ-ისრაელთა ომის დროს იერუსალიმი ორად გაიყო: მისი აღმოსავლეთი ნაწილი იორდანიას გადეცა, და დასავლეთი - ისრაელს. |
1950 წ. ისრაელის მთავრობამ გაეროს გადაწყვეტილების საწინააღმდეგოდ იერუსალიმი ისრაელის დედაქალაქად გამოაცხადა და ამის შემდეგ აღმოსავლეთის ნაწილიც შეიერთა. ამის გამო დღემდე ბრძოლაა ისრაელსა და პალესტინას შორის. | 1950 წ. ისრაელის მთავრობამ გაეროს გადაწყვეტილების საწინააღმდეგოდ იერუსალიმი ისრაელის დედაქალაქად გამოაცხადა და ამის შემდეგ აღმოსავლეთის ნაწილიც შეიერთა. ამის გამო დღემდე ბრძოლაა ისრაელსა და პალესტინას შორის. | ||
| ხაზი 11: | ხაზი 12: | ||
იერუსალიმის დასავლეთი ნაწილის განაშენიანება მე-19 საუკუნის II ნახევრიდან დაიწყო. ამ დროს აშენებული ნაგებობებიდან აღსანიშნავია: ებრაული უნივერსიტეტის კომპლექსი, ისრაელის ეროვნული მუზეუმი და სამედიცინო ცენტრი. | იერუსალიმის დასავლეთი ნაწილის განაშენიანება მე-19 საუკუნის II ნახევრიდან დაიწყო. ამ დროს აშენებული ნაგებობებიდან აღსანიშნავია: ებრაული უნივერსიტეტის კომპლექსი, ისრაელის ეროვნული მუზეუმი და სამედიცინო ცენტრი. | ||
| + | |||
| + | |||
| + | |||
== წყარო == | == წყარო == | ||
14:30, 21 მარტი 2017-ის ვერსია
იერუსალიმი – როგორც რელიგიის წმინდა ქალაქი იერუსალიმი - სამი რელიგიის იუდაიზმის, ქრისტიანობისა და მუსულმანობის წმიდა ქალაქია და მისი სახელიც სამგვარად გამოითქმის: ებრაულად იერუშალაიმი, რაც ნიშნავს მშვიდობის ქალაქს; ბერძნულად იერუსალემი და არაბულად ალ-კუდსი, რაც „წმინდას“ ნიშნავს.
იერუსალიმი არის წინა აზიის, კერძოდ, პალესტინის ქალაქი მკვდარი ზღვის დასავლეთით. იგი პირველად იხსენიება თელ-ელამარნის არქივში ძვ. წ.აღ. 1400 წ, როგორც იოებუსიტების კარგად გამაგრებული ქალაქი. როგორც ბიბლიიდანაა ცნობილი, ებრაელთა მიერ ქანაანის დაპყრობის შემდეგ იერუსალიმი იუდას და ბენიამინის ტომებს ჰხვდა წილად.
ძვ. წ. აღ. 1000 წ. მეფე დავით წინასწარმეტყველმა იერუსალიმი ისრაელის სამეფოს ცენტრად გამოაცხადა. ააგო მონუმენტური ნაგებობები, ქალაქს გალავანი შემოარტყა და შიდა გალავანიც გაატარა, რის გამოც იერუსალიმი დასავლეთ და აღმოსავლეთ ნაწილებად გაიყო. სოლომონ ბრძენის დროს იერუსალიმი ებრაელების პოლიტიკური და რელიგიური ცენტრი გახდა, რომლის ყველაზე მნიშვნელოვანი ნაგებობა შინარსითაც და გარეგნულადაც იყო ძვ. წ.. აღ. 586 წ. სოლომონის მიერ ღმერთისადმი აშენებული ტაძარი. ბაბილონის მეფე ნაბუქოდონოსორმა იერუსალიმი და მისი ტაძარიც დაანგრია, ხოლო ებრაელები ტყვედ წაიყვანა. სპარსეთის მეფის კიროსის ბრძანებით ძვ. წ. აღ. 538 წ. ებრაელები კვლავ დაბრუნდნენ იერუსალიმში და ააშენეს თავიდან ქალაქიც და იაჰვეს ტაძარიც. ქალაქი მიწასთან გაასწორა 70 წ. ჯერ სარდალმა ტიტემ (ტიტუსმა), ხოლო II საუკუნეში რომის იმპერატორმა ანდრიანემ, რომელმაც მთლიანად გადახნა მთელი ტაძრის ტერიტორია და სახელიც შეუცვალა. მხოლოდ IV საუკუნეში იმპ. კონსტანტინე დიდმა აღადგინა იერუსალიმი, მისმა დედამ - წმ. ელენე დედოფალმა მრავალი ქრისტიანული ტაძარი ააგო იქ და წმ. კონსტანტინემ იერუსალიმი წმიდა ქალაქად გამოაცხადა. 638 წ. არაბთა სახალმწიფომ დაიპყრო იერუსალიმი და იგი მექას შემდეგ მუსულმანთა მეორე წმიდა ქალაქად გამოცხადდა. 1947 წლიდან გაეროს (გაერთიანებული ერების ორგანიზაცია) გადაწყვეტილებით იერუსალიმი გამოცხადდა დამოუკიდებელ ადმინისტრაციულ ერთეულად, რომელიც მხოლოდ გაეროს ემორჩილებოდა. 1948-1949 წლებში არაბ-ისრაელთა ომის დროს იერუსალიმი ორად გაიყო: მისი აღმოსავლეთი ნაწილი იორდანიას გადეცა, და დასავლეთი - ისრაელს.
1950 წ. ისრაელის მთავრობამ გაეროს გადაწყვეტილების საწინააღმდეგოდ იერუსალიმი ისრაელის დედაქალაქად გამოაცხადა და ამის შემდეგ აღმოსავლეთის ნაწილიც შეიერთა. ამის გამო დღემდე ბრძოლაა ისრაელსა და პალესტინას შორის.
ისრაელის აღმოსავლეთ ნაწილში შემორჩენილია როგორც ელინისტური და რომაული ხანის ხუროთმოძღვრების ძეგლების ნაშთი, ასევე ადრინდელი ქრისტიანული ძეგლების (IV საუკუნიდან დაწყებული) ნანგრევები, მაგ. როტონდისა „უფლის საფლავი“. არაბული კულტურული ძეგლებიდან აღსანიშნავია ე.წ. ომარის მეჩეთი, რომელიც აგებულია რომაელების მიერ დანგრეული სოლომონის ტაძრის ადგილას. აქვეა შემონახული XI-XII საუკ. წმ. ანას და წმ. იაკობის ეკლესიები, მე-14 საუკუნის ციტადელი.
იერუსალიმის დასავლეთი ნაწილის განაშენიანება მე-19 საუკუნის II ნახევრიდან დაიწყო. ამ დროს აშენებული ნაგებობებიდან აღსანიშნავია: ებრაული უნივერსიტეტის კომპლექსი, ისრაელის ეროვნული მუზეუმი და სამედიცინო ცენტრი.
წყარო
ბარბაქაძე ლია, ჯიბის ცნობარი მართლმორწმუნე ქრისტიანისათვის; თბილისი, 2013 წ.
