ადვერბიალიზაცია
NPLG Wiki Dictionaries გვერდიდან
(სხვაობა ვერსიებს შორის)
(→წყარო) |
|||
| (ერთი მომხმარებლის 2 შუალედური ვერსიები არ არის ნაჩვენები.) | |||
| ხაზი 1: | ხაზი 1: | ||
| − | '''ადვერბიალიზაცია''' – (ლათ. < adverbium – ზმნისართი), გაზმნისართება, რომელიმე მეტყველების ნაწილის გამოყენება ზმნისართის მნიშვნელობით. ადვერბიალიზაცია ტრანსპოზიციის კერძო სახეა. ზმნისართად შეიძლება გადაიქცეს ნებისმიერი სახელი: არსებითი: | + | '''ადვერბიალიზაცია''' – (ლათ. < adverbium – ზმნისართი), გაზმნისართება, რომელიმე მეტყველების ნაწილის გამოყენება ზმნისართის მნიშვნელობით. ადვერბიალიზაცია ტრანსპოზიციის კერძო სახეა. ზმნისართად შეიძლება გადაიქცეს ნებისმიერი სახელი: არსებითი: <br /> |
| − | + | ||
:ა) მარტივი ფუძით („ღამე სანთლის [[ალი|ალზე]] წერდა“, [[ლეონიძე გოგლა|გ. ლეონიძე]]) ან ფუძის გაორკეცებით („ეზო-ეზო მიდიოდა“…); <br /> | :ა) მარტივი ფუძით („ღამე სანთლის [[ალი|ალზე]] წერდა“, [[ლეონიძე გოგლა|გ. ლეონიძე]]) ან ფუძის გაორკეცებით („ეზო-ეზო მიდიოდა“…); <br /> | ||
| − | :ბ) რომელიმე | + | :ბ) რომელიმე ბრუნვის ფორმით, რომელიც უცვლელია, გაქვავებულია („დღეს სტუმარია ეგ ჩემი“, [[ვაჟა-ფშაველა]]; „[ვერცხლის ტახტი“] „დღით ავიღე, ღამით დავდგი“, ხალხური; „წყრომით შემომხედა“, „შრიალით ეგებებოდა“; „[ვარსკვლავნი] „მთებზე სხდებოდნენ ჯარადა“, ვაჟა-ფშაველა); <br /> |
:ზედსართავი (მიმღეობითურთ) ვითარებით [[ბრუნვა (გრამატიკა)|ბრუნვა]]ში: („ლამაზად შვილის გამზრდელი დედა მიცვნია ღმერთადა“, ვაჟა-ფშაველა „განუწყვეტლად წვიმდა“…); <br /> | :ზედსართავი (მიმღეობითურთ) ვითარებით [[ბრუნვა (გრამატიკა)|ბრუნვა]]ში: („ლამაზად შვილის გამზრდელი დედა მიცვნია ღმერთადა“, ვაჟა-ფშაველა „განუწყვეტლად წვიმდა“…); <br /> | ||
| − | :ა) რიცხვითი: ფუძის სახით ( | + | :ა) რიცხვითი: ფუძის სახით („პირველ ყმა ხარ“, [[შოთა რუსთაველი]]); |
:ბ) ფუძეზე -ჯერ, -ხელ, -გზის ნაწილაკების დართვით („ორჯერ დაბადებულს… ერთი სიკვდილი ვერას უზამს“; „სამგზის შეავედრა სული სანატრელმა“, [[გამსახურდია კონსტანტინე|კ. გამსახურდია]]); | :ბ) ფუძეზე -ჯერ, -ხელ, -გზის ნაწილაკების დართვით („ორჯერ დაბადებულს… ერთი სიკვდილი ვერას უზამს“; „სამგზის შეავედრა სული სანატრელმა“, [[გამსახურდია კონსტანტინე|კ. გამსახურდია]]); | ||
:გ) [[ვითარებითი ბრუნვა|ვითარებითი ბრუნვის]] ფორმით „გული ორად გაყოფილა“, „მესამედ სცადა ბედი“…); <br /> | :გ) [[ვითარებითი ბრუნვა|ვითარებითი ბრუნვის]] ფორმით „გული ორად გაყოფილა“, „მესამედ სცადა ბედი“…); <br /> | ||
| − | : | + | :[[ნაცვალსახელი]]ს ფუძეზე -რე ნაწილაკის დართვით (ეგრე, ის(რ)ე, ვირე… -გან თანდებულის დამატებით (ყველგან, ზოგან, სხვაგან…), -თვის თანდებულიანი ნათესაობითით (ამისთვის, იმისთვის, მისთვის…), ვითარებითი ბრუნეის ფორმით (იმდენად, რამდენად…). |
''ლ. კვანტალიანი'' | ''ლ. კვანტალიანი'' | ||
| ხაზი 14: | ხაზი 13: | ||
[[ქართული ენა: ენციკლოპედია]] | [[ქართული ენა: ენციკლოპედია]] | ||
[[კატეგორია:გრამატიკა]] | [[კატეგორია:გრამატიკა]] | ||
| + | [[კატეგორია:ქართული ენა]] | ||
მიმდინარე ცვლილება 23:18, 7 მაისი 2025 მდგომარეობით
ადვერბიალიზაცია – (ლათ. < adverbium – ზმნისართი), გაზმნისართება, რომელიმე მეტყველების ნაწილის გამოყენება ზმნისართის მნიშვნელობით. ადვერბიალიზაცია ტრანსპოზიციის კერძო სახეა. ზმნისართად შეიძლება გადაიქცეს ნებისმიერი სახელი: არსებითი:
- ა) მარტივი ფუძით („ღამე სანთლის ალზე წერდა“, გ. ლეონიძე) ან ფუძის გაორკეცებით („ეზო-ეზო მიდიოდა“…);
- ბ) რომელიმე ბრუნვის ფორმით, რომელიც უცვლელია, გაქვავებულია („დღეს სტუმარია ეგ ჩემი“, ვაჟა-ფშაველა; „[ვერცხლის ტახტი“] „დღით ავიღე, ღამით დავდგი“, ხალხური; „წყრომით შემომხედა“, „შრიალით ეგებებოდა“; „[ვარსკვლავნი] „მთებზე სხდებოდნენ ჯარადა“, ვაჟა-ფშაველა);
- ზედსართავი (მიმღეობითურთ) ვითარებით ბრუნვაში: („ლამაზად შვილის გამზრდელი დედა მიცვნია ღმერთადა“, ვაჟა-ფშაველა „განუწყვეტლად წვიმდა“…);
- ა) რიცხვითი: ფუძის სახით („პირველ ყმა ხარ“, შოთა რუსთაველი);
- ბ) ფუძეზე -ჯერ, -ხელ, -გზის ნაწილაკების დართვით („ორჯერ დაბადებულს… ერთი სიკვდილი ვერას უზამს“; „სამგზის შეავედრა სული სანატრელმა“, კ. გამსახურდია);
- გ) ვითარებითი ბრუნვის ფორმით „გული ორად გაყოფილა“, „მესამედ სცადა ბედი“…);
:ნაცვალსახელის ფუძეზე -რე ნაწილაკის დართვით (ეგრე, ის(რ)ე, ვირე… -გან თანდებულის დამატებით (ყველგან, ზოგან, სხვაგან…), -თვის თანდებულიანი ნათესაობითით (ამისთვის, იმისთვის, მისთვის…), ვითარებითი ბრუნეის ფორმით (იმდენად, რამდენად…).
ლ. კვანტალიანი
