არახძავი
(→წყარო) |
|||
| ხაზი 1: | ხაზი 1: | ||
| − | '''არახძავ-ი''' ''(ოს. Æрæхдзау)'' — ნართული ეპოსის პერსონაჟი, [[სოსლანი]]ს ძმადნაფიცის, [[ბეძენაგი|ბეძენაგ]] ალდარის (სხვა ვარიანტით, დედენაგის), ვაჟი, რომელიც სასწაულებრივად დაიბადა: ერთ ღამეს ქვემო [[ნართა|ნართებს]] ([[ბორათა|ბორათებს]]) ბიჭი შეეძინათ, ზემო ნართებს ([[ახსართაგათა|ახსართაგათებს]]) – გოგო. ბიჭი [[აკვანი|აკვნიდან]] ამოიპარებოდა ხოლმე, ახალშობილ გოგოსთან მივიდოდა მიეპარებოდა და გათენებამდე მასთან რჩებოდა; გოგო დაორსულდა და ოქროსქოჩრიანი ბიჭი გააჩინა. შერცვხენილმა ახსართაგათებმა [[სათანა]]ს რჩევით ბორაანთ თავხეს ბოლო ნაწილი წააჭრეს, ყუთი გააკეთეს და შიგ ახალშობილი ჩასვეს; ყუთს სალტეები შემოუჭირეს და, ბორათებს რომ არ შეეტყოთ ეს თავმოსაჭრელი ამბავი, ზღვაში გადააგდეს (ზოგიერთი გადმოცემით, ზღვაში გადაგდებული ბავშვი მზეთუნახავ უაცირათისა და აცას ვაჟის – თეუეზის შვილია). ყუთი მალევე იპოვეს მეთევზეებმა და თავიანთ უშვილო ალდარს – ბეძენაგს მიუტანეს. ყუთი რომ გახსნა, ბეძენაგ-ალდარმა უზომოდ გაიხარა, ქალი მელოგინედ დააწვინა და გვერდით ბიჭი მიუწვინა. მაცნემ ქვეყანას მოსდო: ბეძენაგს ვაჟი შეეძინაო. ალდარმა თეთრი ხარები თეთრ ბატკნებივით დახოცა და კვირიდან კვირამდე აქეიფა ძეობაზე მოწვეულები. ბიჭი უსახელოდ გაიზარდა და როცა მამას ჰკითხა, სახელს რატომ არ მარქმევო, ბეძენაგმა უპასუხა: სახელი ჩემმა ძმადნაფიცმა [[სოსლანი|სოსლანმა]] უნდა დაგარქვასო. ნადირობის დროს შემთხვევით გაცნობილმა სოსლანმა მას ბეძენაგის ვაჟი არახძავი დაარქვა. მოგვიანებით ცოლის შესართავად წასული არახძავი ნართების ჭირის – [[სირდონი]]ს გაიძვერობით რძის ტბაში შედის, მუხლებამდე ქვავდება და საკუთარი ისრით სიცოცხლეს ისწრაფებს. აქვე უნდა ითქვას, რომ ეპიზოდური პერსონაჟი არახძავის სახელით ეპოსის სხვა გადმოცემებშიც გვხვდება. | + | '''არახძავ-ი''' ''(ოს. Æрæхдзау)'' — ნართული ეპოსის [[პერსონაჟი]], [[სოსლანი]]ს ძმადნაფიცის, [[ბეძენაგი|ბეძენაგ]] ალდარის (სხვა ვარიანტით, დედენაგის), ვაჟი, რომელიც სასწაულებრივად დაიბადა: ერთ ღამეს ქვემო [[ნართა|ნართებს]] ([[ბორათა|ბორათებს]]) ბიჭი შეეძინათ, ზემო ნართებს ([[ახსართაგათა|ახსართაგათებს]]) – გოგო. ბიჭი [[აკვანი|აკვნიდან]] ამოიპარებოდა ხოლმე, ახალშობილ გოგოსთან მივიდოდა მიეპარებოდა და გათენებამდე მასთან რჩებოდა; გოგო დაორსულდა და ოქროსქოჩრიანი ბიჭი გააჩინა. შერცვხენილმა ახსართაგათებმა [[სათანა]]ს რჩევით ბორაანთ თავხეს ბოლო ნაწილი წააჭრეს, ყუთი გააკეთეს და შიგ ახალშობილი ჩასვეს; ყუთს სალტეები შემოუჭირეს და, ბორათებს რომ არ შეეტყოთ ეს თავმოსაჭრელი ამბავი, ზღვაში გადააგდეს (ზოგიერთი გადმოცემით, ზღვაში გადაგდებული ბავშვი მზეთუნახავ უაცირათისა და აცას ვაჟის – თეუეზის შვილია). ყუთი მალევე იპოვეს მეთევზეებმა და თავიანთ უშვილო ალდარს – ბეძენაგს მიუტანეს. ყუთი რომ გახსნა, ბეძენაგ-ალდარმა უზომოდ გაიხარა, ქალი მელოგინედ დააწვინა და გვერდით ბიჭი მიუწვინა. მაცნემ ქვეყანას მოსდო: ბეძენაგს ვაჟი შეეძინაო. ალდარმა თეთრი ხარები თეთრ ბატკნებივით დახოცა და კვირიდან კვირამდე აქეიფა ძეობაზე მოწვეულები. ბიჭი უსახელოდ გაიზარდა და როცა მამას ჰკითხა, სახელს რატომ არ მარქმევო, ბეძენაგმა უპასუხა: სახელი ჩემმა ძმადნაფიცმა [[სოსლანი|სოსლანმა]] უნდა დაგარქვასო. ნადირობის დროს შემთხვევით გაცნობილმა სოსლანმა მას ბეძენაგის ვაჟი არახძავი დაარქვა. მოგვიანებით ცოლის შესართავად წასული არახძავი ნართების ჭირის – [[სირდონი]]ს გაიძვერობით რძის ტბაში შედის, მუხლებამდე ქვავდება და საკუთარი ისრით სიცოცხლეს ისწრაფებს. აქვე უნდა ითქვას, რომ ეპიზოდური პერსონაჟი არახძავის სახელით ეპოსის სხვა გადმოცემებშიც გვხვდება. |
| ხაზი 6: | ხაზი 6: | ||
==ლიტერატურა== | ==ლიტერატურა== | ||
Нартовские сказания: Эпос осетинского народа. Книга 3. Владикавказ, 2005. | Нартовские сказания: Эпос осетинского народа. Книга 3. Владикавказ, 2005. | ||
| − | |||
| − | |||
==წყარო== | ==წყარო== | ||
[[კავკასიის ხალხთა მითები და რიტუალები]] | [[კავკასიის ხალხთა მითები და რიტუალები]] | ||
| − | |||
[[კატეგორია:მითოლოგია]] | [[კატეგორია:მითოლოგია]] | ||
მიმდინარე ცვლილება 16:18, 1 მაისი 2023 მდგომარეობით
არახძავ-ი (ოს. Æрæхдзау) — ნართული ეპოსის პერსონაჟი, სოსლანის ძმადნაფიცის, ბეძენაგ ალდარის (სხვა ვარიანტით, დედენაგის), ვაჟი, რომელიც სასწაულებრივად დაიბადა: ერთ ღამეს ქვემო ნართებს (ბორათებს) ბიჭი შეეძინათ, ზემო ნართებს (ახსართაგათებს) – გოგო. ბიჭი აკვნიდან ამოიპარებოდა ხოლმე, ახალშობილ გოგოსთან მივიდოდა მიეპარებოდა და გათენებამდე მასთან რჩებოდა; გოგო დაორსულდა და ოქროსქოჩრიანი ბიჭი გააჩინა. შერცვხენილმა ახსართაგათებმა სათანას რჩევით ბორაანთ თავხეს ბოლო ნაწილი წააჭრეს, ყუთი გააკეთეს და შიგ ახალშობილი ჩასვეს; ყუთს სალტეები შემოუჭირეს და, ბორათებს რომ არ შეეტყოთ ეს თავმოსაჭრელი ამბავი, ზღვაში გადააგდეს (ზოგიერთი გადმოცემით, ზღვაში გადაგდებული ბავშვი მზეთუნახავ უაცირათისა და აცას ვაჟის – თეუეზის შვილია). ყუთი მალევე იპოვეს მეთევზეებმა და თავიანთ უშვილო ალდარს – ბეძენაგს მიუტანეს. ყუთი რომ გახსნა, ბეძენაგ-ალდარმა უზომოდ გაიხარა, ქალი მელოგინედ დააწვინა და გვერდით ბიჭი მიუწვინა. მაცნემ ქვეყანას მოსდო: ბეძენაგს ვაჟი შეეძინაო. ალდარმა თეთრი ხარები თეთრ ბატკნებივით დახოცა და კვირიდან კვირამდე აქეიფა ძეობაზე მოწვეულები. ბიჭი უსახელოდ გაიზარდა და როცა მამას ჰკითხა, სახელს რატომ არ მარქმევო, ბეძენაგმა უპასუხა: სახელი ჩემმა ძმადნაფიცმა სოსლანმა უნდა დაგარქვასო. ნადირობის დროს შემთხვევით გაცნობილმა სოსლანმა მას ბეძენაგის ვაჟი არახძავი დაარქვა. მოგვიანებით ცოლის შესართავად წასული არახძავი ნართების ჭირის – სირდონის გაიძვერობით რძის ტბაში შედის, მუხლებამდე ქვავდება და საკუთარი ისრით სიცოცხლეს ისწრაფებს. აქვე უნდა ითქვას, რომ ეპიზოდური პერსონაჟი არახძავის სახელით ეპოსის სხვა გადმოცემებშიც გვხვდება.
[რედაქტირება] ლიტერატურა
Нартовские сказания: Эпос осетинского народа. Книга 3. Владикавказ, 2005.
