აბაკელია იოსებ

16:53, 26 დეკემბერი 2018-ის ვერსია

იოსებ აბაკელია
დაბადების თარიღი - 2 მარტი, 1882
დაბადების ადგილი - ქ. ქუთაისი
გარდაცვალების თარიღი - 1938 (56 წლის)
საქმიანობა - ექიმი, ფსიქიატრი

იოსებ კონსტანტინეს ძე აბაკელია – (2.III.1882, ქუთაისი, - 1938, თბილისი) - საქართველოში მეცნიერული ფთიზიატრიის ფუძემდებელი, საზოგადო მოღვაწე, სოციალისტ-რევოლუციონერი, მედიცინის მეცნ. დოქტორი, პროფესორი.

1903 დაამთავრა ქუთაისის კლასიკური გიმნაზია და ოდესის (ნოვოროსიის) უნივერსიტეტში შევიდა, მაგრამ რევოლუციურ მოძრაობაში მონაწილეობისათვის დააპატიმრეს და განთავისუფლების შემდეგ ოდესაში ცხოვრება აეკრძალა, რის გამოც სწავლის გაგრძელება ვერ შეძლო. მან მხოლოდ 1911 დაამთავრა მოსკოვის უნივერსიტეტის სამედიცინო ფაკულტეტი. 1903 წლიდან რუსეთის სოციალისტ-რევოლუციონერთა (ესერების) პარტიის წევრი გახდა, აქტიურად მონაწილეობდა რევოლუციურ მოძრაობაში და რამდენჯერმე იყო დაპატიმრებული, ციმბირში გადასახლებაც ჰქონდა მისჯილი, მაგრამ მოსკოვის უნივერსიტეტის რექტორისა და სტუდენტების შუამდგომლობით გადაურჩა სასჯელს.

1918 წ-ის თებერვალში საქართველოში დაბრუნდა. ჩამოსვლისთანავე აირჩიეს ესერთა პარტიის ამიერკავკასიის საოლქო კომიტეტის წევრად და კომიტეტის თავმჯდომარის ამხანაგად (მოადგილედ). აქტიურად მონაწილეობდა პოლიტიკურ პროცესებში. საქართველოს პირველ ეროვნულ ყრილობაზე აირჩიეს ეროვნული საბჭოს წევრად ესერთა პარტიიდან და ფუნქციონირების ამოწურვამდე რჩებოდა ამ საკანონმდებლო ორგანოს (პარლამენტის) შემადგენლობაში. 1918 წლის 1 ივნისს, დამოუკიდებელი საქართველოს ეროვნული საბჭოს პირველ სხდომაზე, აირჩიეს ეროვნული საბჭოს მდივნის, დ. ონიაშვილის თანაშემწედ.

საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის დაცემის შემდეგ ჩამოსცილდა პოლიტიკურ საქმიანობას. 1922 მისი თაოსნობით თბილისში დაარსდა ტუბერკულოზის ამბულატორია, 1930-დან კი ტუბერკულოზის რესპუბლიკური ინსტ., რომლის დირექტორიც თვითონ იყო. 1935-1938 ხელმძღვანელობდა თბილისის სამედიცინო ინსტიტუტის მის მიერვე დაარსებულ ტუბერკულოზის კათედრას, 1933 წ-დან კითხულობდა ტუბერკულოზის კურსს ექიმთა დახელოვნების ინსტიტუტში. 1921 გამოაქვეყნა ტუბერკულოზის პირველი ქართული სახელმძღვანელო. გამოიკვლია ორგანიზმში ტუბერკულოზის გავრცელების მანამდე შეუსწავლელი ლიმფური გზები. ქართველ ფთიზიატრებთან ერთად საქართველოს ყველა კუთხეში ფართოდ გაშალა ტუბერკულოზთან ბრძოლის ორგანიზაციული და მეცნიერულ-პრაქტიკული საქმიანობა, დიდ ყურადღებას უთმობდა კურორტ აბასთუმნის განვითარებას. მიუხედავად ამ დიდი დამსახურებისა და სფეროს აქტუალობისა, მაინც რეპრესიების მსხვერპლთა შორის აღმოჩნდა.

დიმიტრი შველიძე

შრომები

• ფილტვის და სხვა ორგანოთა ტუბერკულიოზი (ავტორი). - ტფილისი, სახელგამის სასწ. პედაგ. სექტორიის გა-მა, 1934. - 159გვ.
• ტუბერკულოზით დაავადებულთა საზრდოობა (ავტორი). - ტფ.: კურორტთა მთავარ სამმართველოსი, 1928 (ზარია ვოსტოკას სტ.). - 9გვ.
• ტუბერკულიოზი (ავტორი). - თბილისი, ალ. სვანიძის გამოცემა, 1921. - 101გვ.

იხილეთ აგრეთვე

• საქართველოს ბიოგრაფიული ლექსიკონი
• აბაკელია იოსებ კონსტანტინეს ძე
• სტალინური სიები საქართველოში

წყარო

• საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა (1918-1921) ენციკლოპედია-ლექსიკონი