ლიხაური
ლიხაური – ცნობილი სოფელია საქართველოში, გურიაში, ოზურგეთის მუნიციპალიტეტში. თემის ცენტრი (სოფლები: ლიხაური, ნიაბაური, აჭი, კვაჭალათი). გაშენებულია მდინარე აჭისწყლის ხეობაში, ნაბადას მთის ჩრდილოეთით, ზღვის დონიდან 120 მ, ოზურგეთიდან 5 კმ.
აქ, ამ სოფელში დაიბადა დიდი ქართველი მეცნიერი, თბილისის უნივერსიტეტის ერთ-ერთი დამაარსებელი, უწმიდესი და უთვალსაჩინოესი მამულიშვილი ექვთიმე თაყაიშვილი (1862-1953 წ.). მშობლიური სოფლის სახელწოდების ეტიმოლოგიით ექვთ. თაყაიშვილი ჯერ კიდევ 1900-იან წლებში დაინტერესებულა. არსებითია, რომ მკვლევარი ლიხაურის ნაცვლად ლეხაურ ფორმას (შდრ. ვახუშტისეული ლეხეური; „ციხე ლეხეურისა“) ანიჭებდა უპირატესობას, ხოლო ამ უკანასკნელს სიტყვა რეხს უკავშირებდა: „აჭისწყალი რომ რეხს აყრის ნაპირებს, ამიტომ შეიძლებოდა ამ სოფელს რეხოული-ლეხაური დარქმეოდაო“ მართლაც ლიხაურის ეკლესიის სამრეკლოს თარიღიან წარწერაში (1422 წ.) სოფლის სახელად რეხოელი იკითხება. ხომ არ უნდა ვიფიქროთ, რომ აქ მცირე გრაფიკულ უზუსტობასთან შეიძლება გვქონდეს საქმე და რეხოელის ნაცვლად რეხო-ულ-ი წავიკითხოთ? საქმე ისაა, რომ გურიის ისტორიული ტოპონიმიკისათვის წარმომავლობის -ელ- სუფიქსი ცნობილი არაა, -ურ-||-ულ- სუფიქსი კი ძალზე ნიშანდობლივია (შდრ: ნიაბა-ურ-ი, სილა-ურ-ი, ბოხვა-ურ-ი, მელექედ-ურ-ი, გვიმრალა-ურ-ი, ჩოხატა-ურ-ი, ჩაკიტა-ურ-ი, გოგო-ურ-ი, ჩხაკო-ურ-ი, გორაბერე-ჟო-ულ-ი…). ასეა თუ ისე, სოფლის სახელწოდებისათვის ამოსავალი ჩანს სიტყვა რეხ-ი, რომლის ძირითადი მნიშვნელობა ადგილის ქვიანობას, კლდიანობას უკავშირდება. ექვთ. თაყაიშვილის მიხედვითაც რეხი მდინარის მოტანილი ქვა-ქვიშის, ხრეშის, წვრილი ქვის სახელი ყოფილა. რეხოულ- სიტყვას შემდგომ ფონეტიკურად მოსალოდნელი ფორმა ლეხოური მოუცია (შდრ. რეხულა – ლეხურა), აქედან კი ე ხმოვნის დავიწროების შედეგად ლეხოურ-ს ლიხოური||ლიხაურ-ი წარმოუქმნია, მაშასადამე დღევანდელი ლიხაური||ლეხაური წარმომდგარი ყოფილა რეხ- სიტყვისაგან. ნიშნავს: „ქვა-ღორღიანი ადგილი“.
