ჯავახეთის ქედი

ჯავახეთის ქედი, კეჩუთის ქედი, სველი მთები, ქაჩალგორის მთები – მერიდიანული ვულკანური ქედი საქართველოს სამხრეთ მთიანეთში. ჯავახეთის ქედის სამხრეთ ნაწილი უმაღლესი წერტილებით (გეგლადაღი, ახჩალა) მდებარეობს სომხეთის ტერიტორიაზე. საქართველოს ფარგლებში ქედი ვრცელდება მერიდიანული მიმართულებით 50კმ-ზე, წალკის ქვაბულის დასავლეთ ნაწილიდან (სოფ. ბერნაშეგი) სამხრეთ სახელმწიფო საზღვრამდე. სიგანე 25კმ-ია და გეგმაში აქვს ოვალური ფორმა. გავრცელების დიდ მანძილზე – მთა დალიდაღიდან თითქმის მთა ლეგლიდაღამდე ქედი მდინარეების ახალქალაქისწყლის და ხრამის აუზების წყალგამყოფია. მის აღმოსავლეთ ფერდობებზე სათავეს იღებენ მდინარეები ჩოჩიანი და მაშავერა, რომლებიც წარმოადგენენ ხრამის მარჯვენა შენაკადებს. დასავლეთ ფერდობიდან არ ჩამოედინება არცერთი მნიშვნელოვანი მდინარე. ქედის აღმოსავლეთ ფერდობები იჭრებიან ჩოჩიანის, გომარეთის და დმანისის ლავურ პლატოებში და საქართველოს სამხრეთ მთიანეთის ლუკუნის და კვირიკეთის მთიან მასივებში, ხოლო დასავლეთით ფარავნის, საღამოს და მადათაფას ტბების ქვაბულებში. საქართველოს ფარგლებში უმაღლესი მწვერვალია ლეგლი 3156მ. იგივე ნაწილის სხვა მწვერვალთა სიმაღლეები 2300-3000მ-მდე იცვლება (დალისმთა, ჭიქიანი შამბიანი, კულბაკი და სხვ.). უმდაბლესი გადასასვლელი ტიკლატაში – 2168მ.

ჯავახეთის ქედის გეოლოგიურ აგებულებაში, ისევე როგორც სამსარის ქედისა აღინიშნება ორი ძირითადი ეფუზირი ფორმაცია – ნეოგენური გოდერძის და მეოთხეული ზორთაკეთის წყება. ტექტონიკური თვალსაზრისით ჯავახეთის ქედი მდებარეობს რღვევის ხაზზე. ქედის ამგები ქანები ამოინთხენ სწორედ ამ ხაზზე და განიცადეს გაღუნვა რომლის ღერძზე გაჩნადა ცენტრალურ-ვულკანოვანი ნაგებობანი.

წყარო

• სამცხე-ჯავახეთი: ცნობარი
• სამცხე-ჯავახეთის რეგიონის რელიეფი და გეოდინამიკური პროცესები