ანუ
ანუ – შუმერულ ენაში სიტყვა „ან“ აღნიშნავს როგორც საკუთრივ „ცას“ („ზე ასახედველს“, საბა), ისე ცის უზენაეს ღმერთს.
ანუ არის შუამდინარული პანთეონის სამების პირველი წევრი (ანუ - ენლილი - ენქი). იგი არის სამყაროსა და ღმერთების მამა. ხშირად ამ ტიტულს და ძალაუფლებას იზიარებს ენლილთან ერთად, რომელიც ზოგჯერ მის ძედ იწოდება. ანუ ახორციელებს უზენაეს ხელისუფლებას, განაგებს ღმერთებისა და ადამიანის ბედს, მაგრამ იგი იმდენად შორს არის ქვეყნისაგან, რომ მისი სახე მკრთალდება და კარგავს კონკრეტულობას. ფაქტიურად სამყაროს მართავენ მეორე რანგის ღმერთები, რომლებიც ანუს გეგმის მიხედვით წარმართავენ ქვეყნიურ და ციურ საქმეებს. მითოსში ნაკლებად გვხვდება პერსონაჟად. გილგამეშის ეპოსში იგი თავისი ასულის, ქალღმერთ იშთარის, თხოვნით ქმნის „ზეციურ ხარს“ და აგზავნის ურუქში გილგამეშისა და ენქიდუს დასასჯელად. როგორც პანთეონის მეთაურს, ანუს მინიჭებული აქვს უზენაესი მეუფება, რაც გამოიხატება მისივე სახელიდან ნაწარმოები ტერმინით ანუთუ („ანუობა“). მისგან იღებს დასაბამს ამქვეყნიური მეფობა, რომელიც მითოსის თანახმად „ციდან ჩამოვიდა“. ანუ ანიჭებს ამქვეყნიურ მეფეს სამეფო ნიშნებს – კვერთხს, ტახტს, გვირგვინს და კომბალს ხალხის დასამწყემსავად.
ანუ წარმოდგენილი იყო „დიდი ხარის“ სახით, რომელიც ეუღლება „ფურის“ სახით წარმოდგენილ დედამიწას. მათი კავშირის შედეგად მიწის პირი ნაყოფიერდება, მწვანით იმოსება. სხვა ტრადიციით, მისი მდედრული ცალის სახელია ანთუ, რომელსაც მხოლოდ და მხოლოდ ნომინალური არსებობა აქვს.
ანუს ჰყავს შვიდი მაცნე, შვიდი მავნე დემონი, ორი მრჩეველი, სამი სამართლის გამრიგე. მისი მთავარი ტაძარია ურუქში – ეანნა „ცის სახლი“ („ანის სახლი“), სადაც მისი კულტი ცის დედოფალთან ინანა იშთართან არის შეთავსებული.
იმპერიების (ბაბილონისა და აშურის) ხანაში ანუს ადგილს, როგორც უზენაესი ღმერთისა, იჭერენ „ეროვნული“, უფრო სწორად, იმპერიული ღვთაებები – ბაბილონში მარდუქი და აშურში აშური. ანუ მხოლოდ ჩამოთვლაში იხსენიება პირველ ადგილას; მისი როლი იმდენად დამცრობილია, რომ „აშურის ნაშიერადაც“ კი არის მოხსენებული ტექსტებში. ერთგან მის დედად მთვარის ქალღმერთი ნინგალი არის გამოყვანილი.
მაგრამ, საზოგადოდ, ანუ ინარჩუნებს უზენაესობას და მისი სახელი განდიდების მიზნით, როგორც ზოგადი სახელწოდება, მიეწერება სხვადასხვა ღმერთებს – ენლილს, მარდუქს, სინს, თამუზს... ანუს საკრალური რიცხვია 60, სრული რიცხვი.
