აშინ-ფურუ

აშინ-ფურუ / აშინ-ფურუშ-ი (ბალყ.-ყარაჩ. Ашин-Пуру / Ашин-Пуруш) – მგელთა უფალი, რომელსაც „ბალყარეთსა და ყარაჩში ქრისტიანობის გავცელების შემდეგ თოთური (წმ. თევდორე) ჩაენაცვლა. გადმოცემების თანახმად, აშინ-ფურუ – მგლის მსგავსი უზარმაზარი არსება, თოთურის მამა იყო; მას ნათელმხილველი (биглич) ბატკანს სწირავდა. ექიმბაშის სახლში იდგა ნახვრეტიანი ქვა, რომელშიც დიდი ზომის ხანჯალი იყო გარჭობილი. ხანჯლის ტარზე გამოყვანილი ფიგურის თავის წინა მხარეს – ადამიანის, ხოლო უკანას მგლის სახე ჰქონდა. როცა ავადმყოფები ექიმბაშთან სამკურნალოდ მიდიოდნენ, მკურნალი, ფიგურის ზედაპირიდან აიღებდა რა ანისულის ღეროებისგან მოწნულ სახლაკს, ხან ხმამაღლა, ხანაც ჩურჩულით შემდეგ ტექსტს წარმოთქვამდა:

აშინ მოდი, აშინ წადი,

ორ სულიანი მგლის მეშინია,

ორ სულიანი მგლის მეშინია,

აშინ-ფურუ, აშინ-ფურუ,

აშინ-ფურუშ, აშინ-ფურუშ,

იარე, იარე, მიდი აშინ,

შესაწირი ნახე აშინ,

აშინ-ფურუ, აშინ-ფურუ,

აშინ-ფურუშ, აშინ-ფურუშ“.

მიიჩნევენ, რომ სახელი „აშინი“ უკავშირდება ხაზართა კაგანატის მმართველ აშინთა დინასტიას, რომელიც თავის პირველწინაპრად ძუ-მგელს თვლიდა.

ლიტერატურა

• Каракетов М. Д. Из традиционной обрядово-культовой жизни карачаевцев. М., 1995;
• Каракетов М. Д. Традиционные верования // Карачаевцы. Балкарцы. М.,2014.

წყარო

კავკასიის ხალხთა მითები და რიტუალები