შმერლინგი ოსკარ

ოსკარ შმერლინგი

შმერლინგი ოსკარ ივანეს ძე - (დ. - 13.VII.1863, თბილისი - გ. - 2.I.1938, თბილისი) - გერმანული წარმოშობის ქართველი გრაფიკოსი და ფერმწერი.

ბიოგრაფია

დაიბადა სამხედრო მოხელის ოჯახში. სწავლა დაიწყო თბილისის რეალურ სასწავლებელში. იმ დროს დააარსა ჟურ. „კოღო“. პარალელურად თანამშრომლობდა რუსულ ჟურნალ „ფალანგაში“. 1884 წელს გაემგზავრა პეტერბურგში და სამხატვრო აკადემიაში თავისუფალ მსმენელად ჩაირიცხა პროფესორ ვილევალდეს კლასში. იქ მყოფი დაუახლოვდა რუსეთში მოღვაწე ქართველ მხატვრებს - გიგო გაბაშვილსა და რომანოზ გველესიანს. კარიკატურებს აქვეყნებდა ჟურნალ-გაზეთებში: „ნოე“, „ზადუშევნოე სლავო“ და გერმანულ ჟურნალ „პაპიფატი“. პეტერბურგის სამხატვრო აკადემია დაასრულა ვერცხლის მედლით. სწავლის გასაგრძელებლად გაემგზავრა მიუნხენში და 1891 წლიდან ბატალისტ რუბოს ხელმძღვანელობით დაიწყო მუშაობა. 1893 წელს დაბრუნდა თბილისში. 1896 წელს იაკობ გოგებაშვილის „დედა ენა“ მრავალი ნახატით გააფორმა. მუშაობდა ტუშითა და კალმით. 1898 წელს თბილისში ხსნის სამხატვრო სკოლას. 1901 წლიდან მუშაობდა გაზეთ „ცნობის ფურცელში“ სურათებიანი დამატების მხატვრად, პარალელურად ჟურნალ „ეშმაკის მათრახში“, „ტარტაროზში“, „ბზიკში“, სომხურ ჟურნალ „ხათაბალაში“, თურქულ ჟურნლ „მოლა ნასრედინში“ და სხვ. 1902 წელს კავკასიის კაზმულ ხელოვანთა საზოგადოებამ დააარსა ფერწერის, ქანდაკებისა და ხუროთმოძღვრების სასწავლებელი, რომლის უცვლელი დირექტორი და მასწავლებელი იყო. 1904 წელს გამოვიდა იაკობ გოგებაშვილის „იავნანამ რა ჰქმნა“, რომლის ნახატებიც 1895-1896 წლებში შეასრულა. მასვე ეკუთვნის „ბუნების კარის“ და არაერთი ქართული ხალხური ზღაპრის ილუსტრაცია.

საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის პერიოდში კვლავ ჟურნსლ „ეშმაკის მათრახში“ მუშაობდა. აღსანიშნავია ის ფაქტი, რომ 1915 წლებში აკრძალული ჟურნალი 1919-1921 წლებში აღდგა. პოლიტიკურად თავისუფალი გარემო ხელოვანებს თავისუფლების საშუალებას აძლევდა. ფაქტობრივად, პოლიტიკური კარიკატურა წნეხისგან გათავისუფლდა. ჟურნალში გამოქვეყნებული კარიკატურების გარდა, ყდის გაფორმებაც მასვე ეკუთვნის.

1922 ფერწერის, ქანდაკებისა და ხუროთმოძღვრების სასწავლებლის ბაზაზე სამხატვრო აკადემია შეიქმნა, რომლის პროფესორად მუშაობდა გარდაცვალებამდე. იყო ქართული კარიკატურული სკოლის ფუძემდებელი, ასევე არაერთი ფერწერული ტილოს ავტორი. მისი არქივი საქართველოს ხელოვნების სახელმწიფო მუზეუმში, იოსებ გრიშაშვილის სახელობის ისტორიისა და ეთნოგრაფიულ მუზეუმსა და ხელნაწერთა ეროვნულ ცენტრში ინახება. მისი შვილი იყო მხატვარი და ხელოვნებათმცოდნე რენე შმერლინგი, რომელსაც დიდი წვლილი მიუძღვის შუა საუკუნეების ხელოვნების კვლევაში.

სალომე ჭანტურიძე, მაია ციციშვილი

ლიტერატურა

• ო. შმერლინგის ნამუშევრების კატალოგი, ტექსტის ავტორი ე. შელია, თბ., 2000;
• მ. კარბელაშვილი, ო. შმერლინგი, ჟურ. „მწიგნობარი“, 2000;
• ჟურ. „ეშმაკის მათრახი“, 1919-1921 წწ.

იხილე აგრეთვე

ბიოგრაფიული ლექსიკონი

წყარო

საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა (1918-1921) ენციკლოპედია-ლექსიკონი