თბილისური აივანი
| (ერთი მომხმარებლის ერთი შუალედური ვერსია არ არის ნაჩვენები.) | |||
| ხაზი 2: | ხაზი 2: | ||
'''თბილისური აივანი''' − მრავალი საუკუნის განმავლობაში [[თბილისი|თბილისში]] აღმოცენებული ხის [[აივანი|აივნის]] ტიპი, რომელიც [[აზია|აზიისა]] და [[ევროპა|ევროპის]] გზაშესაყარზე მდებარე ქალაქის სავიზიტო ბარათს წარმოადგენდა და წარმოადგენს დღესაც. თითქმის წარმოუდგენელია თბილისის ძველი უბანი ამ აივნების გარეშე. | '''თბილისური აივანი''' − მრავალი საუკუნის განმავლობაში [[თბილისი|თბილისში]] აღმოცენებული ხის [[აივანი|აივნის]] ტიპი, რომელიც [[აზია|აზიისა]] და [[ევროპა|ევროპის]] გზაშესაყარზე მდებარე ქალაქის სავიზიტო ბარათს წარმოადგენდა და წარმოადგენს დღესაც. თითქმის წარმოუდგენელია თბილისის ძველი უბანი ამ აივნების გარეშე. | ||
| − | ქართველმა მშენებლებმა და [[ხითხურო|ხითხუროებმა]] ეს აივნები ქალაქის მეტყველი მხატვრულ-ხუროთმოძღვრული ელემენტი გახადეს. გადმოკიდებული და გადახურული ხის აივნები შორეული წარსულიდან იყო ფეხმოდგმული (იხ. XII საუკუნის უბისის მონასტრის „სვეტის“ მესამე სართულის გადმოკიდებული აივანი). [[ფაილი:Tbilisuri aivanii.jpg|thumb|მარცხნივ|'''დედოფალ დარეჯანის სასახლე''']] | + | [[ქართველები|ქართველმა]] მშენებლებმა და [[ხითხურო|ხითხუროებმა]] ეს აივნები ქალაქის მეტყველი მხატვრულ-ხუროთმოძღვრული ელემენტი გახადეს. გადმოკიდებული და გადახურული ხის აივნები შორეული წარსულიდან იყო ფეხმოდგმული (იხ. XII საუკუნის უბისის მონასტრის „სვეტის“ მესამე სართულის გადმოკიდებული აივანი). [[ფაილი:Tbilisuri aivanii.jpg|thumb|მარცხნივ|'''დედოფალ დარეჯანის სასახლე''']] |
| − | აივნის სვეტები, ქვედა მხარეს, ერთმანეთთან ყრუ ფიცრული, ძელური ან რიკულებიანი, | + | აივნის [[სვეტი|სვეტები]], ქვედა მხარეს, ერთმანეთთან ყრუ ფიცრული, ძელური ან [[რიკული|რიკულებიანი]], [[მოაჯირი]]თაა დაკავშირებული, ხოლო ზედა ნაწილში − ხშული ან აჟურული [[არქიტრავი|არქიტრავებია]], რომელშიც გაცოცხლებულია შესანიშნავი ქართული ორნამენტული მოტივები. სვეტები ზოგჯერ სადაა, ზოგჯერ − ხვია, რაც საოცარ სიმსუბუქეს ანიჭებენ [[ნაგებობა]]ს. შენობაში ჩადგმულ აივნებს ენაცვლება ტექტონურად სრულყოფილი დეკორატიული [[კონსოლი (არქიტექტურა)|კონსოლებიანი]] აივნებიც. [[სახურავი]] მარტივია ან „[[ანტაბლემენტი|ანტაბლემენტითაა]] წარმოდგენილი, რომელსაც გარს უვლის თუნუქის [[ფესტონი|ფესტონების]] ან გადაბმული წრეების [[არშია (არქიტექტურა)|არშია]]“ (კ. მელითაური). აივნის სვეტი ხშირად ცვლადკვეთიანია. ქვედა მსხვილი ბოლო ოთხკუთხა [[პლინთი (არქიტექტურა)|პლინთიან]] მრგვალ ტორუსს ეყრდნობა, ხოლო ზედა ბოლო, [[ტოსკანური ორდერი]]ს [[კაპიტელი|კაპიტელს]] ჩამოგავს. [[კაპიტელი]] რვაწახნაგოვანია (განსხვავებით წრიული ტოსკანურისგან), ასეთივეა კაპიტელის [[ექინი (არქიტექტურა)|ექინი]] და მასზე დაყრდნობილი [[აბაკი (არქიტექტურა)|აბაკი]]. საყურადღებოა აბაკზე დაფუძნებული მთლიანკვეთიანი [[თაღი|თაღები]], რაც მდორე გადასვლას იძლევა. მთლიანად კაპიტელი ხეზე კვეთის შესანიშნავი ნიმუშია. |
მიმდინარე ცვლილება 13:21, 11 ნოემბერი 2022 მდგომარეობით
თბილისური აივანი − მრავალი საუკუნის განმავლობაში თბილისში აღმოცენებული ხის აივნის ტიპი, რომელიც აზიისა და ევროპის გზაშესაყარზე მდებარე ქალაქის სავიზიტო ბარათს წარმოადგენდა და წარმოადგენს დღესაც. თითქმის წარმოუდგენელია თბილისის ძველი უბანი ამ აივნების გარეშე.
ქართველმა მშენებლებმა და ხითხუროებმა ეს აივნები ქალაქის მეტყველი მხატვრულ-ხუროთმოძღვრული ელემენტი გახადეს. გადმოკიდებული და გადახურული ხის აივნები შორეული წარსულიდან იყო ფეხმოდგმული (იხ. XII საუკუნის უბისის მონასტრის „სვეტის“ მესამე სართულის გადმოკიდებული აივანი).
აივნის სვეტები, ქვედა მხარეს, ერთმანეთთან ყრუ ფიცრული, ძელური ან რიკულებიანი, მოაჯირითაა დაკავშირებული, ხოლო ზედა ნაწილში − ხშული ან აჟურული არქიტრავებია, რომელშიც გაცოცხლებულია შესანიშნავი ქართული ორნამენტული მოტივები. სვეტები ზოგჯერ სადაა, ზოგჯერ − ხვია, რაც საოცარ სიმსუბუქეს ანიჭებენ ნაგებობას. შენობაში ჩადგმულ აივნებს ენაცვლება ტექტონურად სრულყოფილი დეკორატიული კონსოლებიანი აივნებიც. სახურავი მარტივია ან „ანტაბლემენტითაა წარმოდგენილი, რომელსაც გარს უვლის თუნუქის ფესტონების ან გადაბმული წრეების არშია“ (კ. მელითაური). აივნის სვეტი ხშირად ცვლადკვეთიანია. ქვედა მსხვილი ბოლო ოთხკუთხა პლინთიან მრგვალ ტორუსს ეყრდნობა, ხოლო ზედა ბოლო, ტოსკანური ორდერის კაპიტელს ჩამოგავს. კაპიტელი რვაწახნაგოვანია (განსხვავებით წრიული ტოსკანურისგან), ასეთივეა კაპიტელის ექინი და მასზე დაყრდნობილი აბაკი. საყურადღებოა აბაკზე დაფუძნებული მთლიანკვეთიანი თაღები, რაც მდორე გადასვლას იძლევა. მთლიანად კაპიტელი ხეზე კვეთის შესანიშნავი ნიმუშია.
