ეგვიპტის ლაბირინთი
ეგვიპტის ლაბირინთი – ასე ეძახნენ მომავალი თაობები ამონემხატ II-ის (XII დინასტია) მოსახსენიებელ ტაძარს, რომელიც დღეს აღარ არსებობს. მისი აღწერა დაგვიტოვა ჰეროდოტემ, რომელსაც შეცდომით ეგონა, რომ ლაბირინთი ეგვიპტის ნუბიური დაპყრობის შემდეგ აშენდა, როცა დელტა ცალკეულ სამთავროებად იყო დაქუცმაცებული. მისი თქმით, ლაბირინთის აღწერა შეუძლებელია. რომ შეგროვდეს ერთად ელინების მიერ აგებული კედლები და ნაგებობები, აღმოჩნდება, რომ მათზე ნაკლები ფული და შრომაა დახარჯული, ვიდრე ერთ ლაბირინთზე, თუმცა ეფესოში და სამოსზე მშვენიერი ტაძრებია. რა თქმა უნდა, პირამიდები უზარმაზარი ნაგებობებია, და თითოეული მათგანი შეედრება ზომით ელინების მიერ აგებულ ბევრ ნაგებობას, მაგრამ ლაბირინთი პირამიდებზე დიდია. აქ არის თორმეტი ეზო ჭიშკრებით, რომლებიც ერთმანეთის პირისპირ არის განლაგებული, მათგან ექვსი ჩრდილოეთით, ექვსი სამხრეთით. გარედან მათ ერთი საერთო კედელი აქვთ შემოვლებული. ამ კედლის შიგნით 3000 ოთახია, 1500 მიწის ზემოთ, 1500 მიწის ქვეშ. მე თვითონ დავიარე მიწისზედა ოთახები, მიწისქვეშა ოთახების შესახებ კი მხოლოდ მომიყვნენ: ეგვიპტელებმა მითხრეს, რომ იქ არის იმ მეფეების სამარხები, რომლებმაც ლაბირინთი ააგეს, და ასევე წმინდა ნიანგების… ზედა ოთახები აღემატება ყველაფერს, რაც ადამიანის ხელმა შექმნა. გასასვლელები ოთახიდან ოთახში და მიხვეულ-მოხვეული გზები ეზოებში იმდენად ჩახლართულია, რომ გაოცებას იწვევს: ეზოებიდან ხვდები ოთახებში, ოთახებიდან კოლონებიან გალერეებში, იქიდან კვლავ ოთახებში, და ისევ ეზოებში. ყველა სახურავი, ისევე როგორც კედლები, ქვისაა, და კედლები მრავალრიცხოვანი რელიეფებით არის მორთული. ყველა ეზოს გარს შემოვლებული აქვს თეთრი, გასაოცრად მოპირკეთებული ქვის კოლონები. ლაბირინთის კუთხეში აღმართულია პირამიდა, 40 ორგიის სიმაღლის, რომელსაც მიწისქვეშა შესასვლელისაკენ მივყავართ“. ინგლისელმა არქეოლოგმა ფ. პეტრიმ პირამიდასთან და მიმდებარე ტერიტორიაზ მუშაობისას ზედაპირიდან 5 მ. სიღრმეში აღმოაჩინა 304 x 240 ქვის „იატაკი“, რომელიც მან განადგურებული „ლაბირინთის“ ფუნდამენტად მიიჩნია.
