თყა

უფროსი ნართი თყა ხ. იმაგოჟოვი

თყა (ინგუშ.. Ткъа) – ნართული ეპოსის ინგუშური ვერსიის პერსონაჟი, „დიდი ნართი“, „დიდი თყა“ (იხსენიება მხოლოდ ერთ თქმულებაში: „ქარბუქის დედის შვიდი ვაჟი“); ჰყავს მეუღლე და შვიდი ვაჟი („დარძა-ნჲანილგი“), რომლებსაც მასთან მიახლოება არ შეუძლიათ, რადგან თყა მზის გვერდით მკვიდრობს. მკვლევართა აზრით, დესპოტი თყა დჲალასა და სელაზე გაცილებით ძველი და ფართო ფუნქციების მქონე უზენაესი ღმერთია (ვ. სვეტლოვი): არის ბუნებისა და ადამიანების, მათ შორის ნართების, გამჩენი, ჭექა-ქუხილის გამგებელი, კულტურული სიკეთეების დამცველი, ქურყას, „კავკასიელი პრომეთეს“, ანტაგონისტი, რომლის სახე მრავალი საუკუნეების განმავლობაში ყალიბდებოდა.

ლიტერატურა

• Светлов В. Я. Сочинения. Т. 2. СПб., 1910;
• Дахкильгов И. А. Ингушский нартский эпос. Нальчик, 20012;
• მისივე, Мифы и легенды вайнахов. Грозный, 1991;
• Далгат У. Б. Общие основы чечено-ингушского эпоса. URL: http: // www.Chechen.org /.../ 67-dalgat-u.b.-bshie-osnovy-checheno-ingushckogo.htmI;
• Г. Халухаев, А. Кузнецова. Ингушский нартский эпос: структура и место вмировом фольклоре. М., 2013.

წყარო

კავკასიის ხალხთა მითები და რიტუალები