კავკასიური შურთხი
კავკასიური შურთხი (ლათ. Tetraogallus caucasicus Pallas, 1811) − ფრინველი ხოხბისებრთა ოჯახიდან.
- კლასი − ფრინველები (AVES)
- რიგი − ქათმისნაირნი (Galliformes)
- ოჯახი − ხოხბისებრნი (Phasianidae)
- გვარი − შურთხი (Tetraogallus)
კავკასიური შურთხი დიდი ზომის ფრინველია, ფრთა 245-265 მმ-ია, კუდი – 180-190 მმ, ნისკარტი – 30-35 მმ, წონა – 1500-3000 გ. მამალი ოდნავ დიდია დედალზე. შეფერილობაში სქესთა შორის განსხვავება არაა. ზრდასრული ფრინველის საერთო შეფერილობა მუქი რუხია, წვრილი თეთრი წინწკლებით. თავი ზემოდან და კისერი უფრო ნაცრისფერია. ყელსა და კისრის გვერდებზე თეთრი ბუმბულებია. მათ შორის ყელს გვერდებიდან და ქვემოდან შემოვლებული აქვს წაბლისფერ-ქარცი ზოლები. ზურგისა და ფრთის მფარავები უფრო მურა ფერისაა, თეთრი წინწკლებითა და ჟანგმიწისფერი არშიით. ჩიჩახვისა და მკერდის არე დაფარულია უფრო ნათელი ბუმბულებით, რომლებზეც შავი ან მუქი განივი ზოლებია. მუცლის ბუმბულები ღეროების გასწვრივ შავია, თეთრი წინწკლებით და შემოვლებულია ყავისფერი ფართო ზოლებით. კუდის ქვემო მფარავები თეთრია. ასევე თეთრია პირველი რიგის მომქნევები, მაგრამ აქვთ მურა რუხი ფერის წვეროები. საჭის ბუმბულები მურა-შავია, ქარცი ბოლოებით და გარეთა მარაოების ძირითად ნაწილში ქარცი წინწკლებით. საჭის შუა წყვილზე ჭარბობს მოთეთრო და ქარცი წინწკლები. ფეხები მოყვითალო-წითელია, ნისკარტი − მოვარდისფრო-მურა.
სარჩევი[დამალვა] |
გავრცელება
ენდემური სახეობაა მთავარი კავკასიონისათვის და ალპურ ზონაში მოიპოვება ყველგან. მობინადრე ფრინველია, ახდენს მხოლოდ მცირე ვერტიკალურ გადანაცვლებას სეზონური პირობების ცვალებადობის მიხედვით.
ბიოტოპი
ბინადრობს მაღალი მთების ალპურ მდელოებზე, ნივალური ზონის საზღვრამდე, დაახლოებით 1800-დან 4000 მ-მდე ზ. დ. უპირატესობას ანიჭებს ღრმა ხეობებისა და ხევების კლდე-ღორღიან სათავეებს, ღარიბი მცენარეულობით. როდოდენდრონისა და სუბალპურ მაღალბალახიან ზონაში იშვიათად ჩამოდის.
გამრავლება
მონოგამიური ფრინველია. გუნდების დაშლა და დაწყვილება მთავრდება აპრილის პირველ ნახევარში. დედალი ბუდეს იკეთებს მიწის პატარა ჩაღრმავებაში, მეტად ღარიბი მცენარეული ამონაფენით. ბუდე ზემოდან ჩვეულებრივად გადმოფარებულია დიდი ქვით ან კლდის შვერილით. აპრილის მეორე ნახევარში დებს 8-10 კვერცხს. კრუხად ჯდება მხოლოდ დედალი. საინკუბაციო პერიოდი 28 დღემდე გრძელდება. წიწილების აღზრდაც დედალს აკისრია.
კვება
კავკასიური შურთხის საკვებ რაციონში ძირითადი ადგილი უჭირავს მცენარეულობას. ეს არის ალპური, დაბალმოზარდი ბალახნარები, მათ შორის პირველ რიგში – მარცვლოვანები, მათი მიწისზედა ნაწილები. ცხოველური საკვებიდან კენკავს მწერებს, უნიჟარო, ზოგჯერ ნიჟარიან მოლუსკებს, მაგრამ საერთოდ ცხოველური საკვების როლი უმნიშვნელოა და შემთხვევითი ხასიათისაა.
მნიშვნელობა
ძვირფასი სანადირო ქათამია, თუმცა ბინადრობს ძნელად მისადგომ მაღალ მთებში.
