კისრის ადენოპათიები
კისრის ადენოპათიები — კისრის ადენოპათიები შეიძლება აგვერიოს მხოლოდ მრავლობით ნეირო-ფიბრომატოზში. დანარჩენ შემთხვევაში, კისრის მრავლობითი ახალწარმონაქმნები ყოველთვის ლიმფოიდურ ადენოპათიას წარმოადგენს. ეს აიხსნება იმით, რომ კისრის მიდამო ძალიან მდიდარია ლიმფოიდური ქსოვილით და ამ ქსოვილის ესა თუ ის დაზიანება – ანთება იქნება ეს თუ სიმსივნოვანი პათოლოგია (ლიმფომა), ადენოპათიით ვლინდება. კისრის ლიმფური კვანძების – ადენოპათიის შესაფასებლად, შეიძლება ჩამოვაყალიბოთ რამდენიმე მოსაზრება – რეკომენდაცია:
- — სხვადასხვა დაავადების დროს, აუცილებელია ლიმფოიდური ქსოვილის დაზიანების თავისებურებების და ადგილმდებარეობის ცოდნა;
- — იმისათვის, რომ შემდგომი კვლევების სტრატეგია სწორად განისაზღვროს, საჭიროა ლიმფური ჯირკვლის ციტოლოგიის ან საბიოფსიო მასალის ინტერპრეტაცია;
სარჩევი |
კისრის ადენოპათიის შეფასების მნიშვნელოვანი ასპექტები
- — კისრის ადენოპათიების (1 სმ.-ზე პატარა ზომის) არსებობა, რომელიც პალპაციით ვლინდება, არ არის რაიმე სერიოზული პათოლოგიის მანიშნებელი. ის შეიძლება იყოს გადატანილი ანთებითი, ვირუსული ან ბაქტერიული პროცესის 1-2 კვირაში პაციენტის რევიზია-გასინჯვა და ამით საკითხი ამოიწურება.
- — კისრის ადენოპათია ყოველთვის მეორადი დაავადებაა. ანუ, ის მოსდევს ან ლორწოვანის და კანის საფარის სიმსივნოვან ან ანთებით პროცესს, ან რომელიმე გენერალიზებულ დაავადებას, მაგალითად, რამე ჰემატოლოგიურ, ინფექციურ ან პარაზიტულ დაავადებას.
- — თავდაპირველი მიზეზი შესაძლოა აღარც არსებობდეს ან იყოს ძალიან პატარა. ადენოპათიის და პირველადი დაზიანების ზომა არანაირად არ არის ურთიერთკავშირში. მაგალითად, კანის საფარის პათოლოგიის შემთხვევაში, შესაძლოა თმის ქვეშ დამალული დაზიანება ან პლასტიკური ქირურგის მიერ ამოკვეთილი და ჰისტოლოგიის გარეშე დატოვებული რაიმე მონაკვეთი, მელანომა აღმოჩნდეს. ასევე, ადენოპათიის მიზეზი შესაძლოა იყოს კატის შეხორცებული ნაფხაჭნი. პირ-ხახის ლორწოვანი გარსის სიმსივნეების დროს ძნელია პრიმიტიული სიმსივნის კერის მოძებნა. ხშირად, ფიბროსკოპიული დათვალიერებაც არ არის საკმარისი ამ დაავადების აღმოსაჩენად. ასეთ შემთხვევაში, თუ ადენოპათიის ბიოფსიის დროს გამოჩნდება კიბოს ესა თუ ის უჯრედი, აუცილებელია არა მარტო კისრის ლიმფური სისტემის ამოკვეთა, არამედ კისრის სხივური თერაპიაც. მას უნდა დავამატოთ იმ მიდამოს დასხივებაც,
სადაც, სავარაუდოდ, მდებარეობს სიმსივნის კერა.
- — კისრის ადენოპათიასთან არსებული სხვა მიდამოების ადენოპათიები უნდა გვაფიქრებდეს: 1) ზოგად ინფექციურ დაავადებაზე; 2) ავთვისებიან ლიმფომაზე; 3) ჰოჯკინის ლიმფომაზე; 4) სარკოიდოზზე;
- — კისრის ადენოპათიის ხანდაზმულობა არ არის პირდაპირ კავშირში მის ავთვისებიანობასთან.
- — ადენოპათიის ავთვისებიან ხასიათს არ გამორიცხავს მისი უეცარი გაჩენა და გაზრდა, ან მისი ზომის შემცირება მკურნალობის შედეგად. მაგალითად, ლიმფომის ზომა შეიძლება შემცირდეს კორტიკოიდის და ანტიბიოტიკის დანიშვნის შემდეგ.
- — ლავიწზედა ადენოპათიები მიუთითებს ჰოჯკინის ან რომელიმე სხვა ტიპის ავთვისებიან ლიმფომაზე. თუმცა, შესაძლოა ტუბერკულოზის, სარკოიდოზის ან ფარისებრი ჯირკვლის და მსხლისებრი ფოსოს კიბოს მეტასტაზის მიზეზითაც იყოს გამოწვეული. ასევე, აღსანიშნავია მარცხენა მხარესლავიწზედა ადენოპათიის არსებობა, ე.წ. TROISIER-ის კვანძი, საყლაპავის კიბოს მეტასტაზი.
- — ლავიწზედა, ორმხრივი ადენოპათიის არსებობამ უნდა გვაფიქრებინოს ჰოჯკინის ლიმფომა ან თორაკალური კიბო.
- — კეფის და კისრის უკანა ზედა ნაწილში არსებული ადენოპათიები მიგვანიშნებს:
- — ტოქსოპლაზმოზზე;
- — ინფექციურ მონონუკლეოზზე;
ადენოპათია XI წყვილი ნერვის საპროექციო არეში (სპინალური ნერვის მიდამო), ლიმფური კვანძების ტუბერკულოზის მიმანიშნებელია.
NOTA BENE
ნობის გამორიცხვა;
|
დაავადებები, რომელსაც ხშირად ადენოპათია ახლავს თან
მიკობაქტერია და ადენოპათია
ლიმფური კვანძების ტუბერკულოზის დიაგნოსტირება საკმაოდ ადვილია.
როგორც წესი, სახეზეა რბილი ფლუქტუაციის მქონე კვანძი ან კვანძები. ხშირია მათი ფიქსაცია კანზე და მრავლობითი კონგლომერატი. პაციენტი ასაკით პატარა ან ახალგაზრდაა. პირის ღრუში შესაძლოა აღმოვაჩინოთ შანკრისებური ნადები. თუ ტუბერკულოზზე ტესტები დადებითია, რადიოგრაფიულად ჩანს კალციფიცირებული, მრავლობით დაზიანებები. ეჭვის დროს, შესაძლოა კვანძის ბიოფსია და მორფოლოგიური კვლევა. მტკიცებულების შეგროვების შემდეგ, პაციენტი იგზავნება სპეციალიზირებულ კლინიკაში, სადაც მას 9-12 თვიანი მედიკამენტოზური მკურნალობაელოდება. უშედეგობის შემთხვევაში, ნაჩვენებია კვანძების ქირურგიული ამოკვეთა – ლიმფადენექტომია.
კატის ნაფხაჭნი
იგივე ლიმფორეტუკულოზი. გადაიცემა კატის ან რაიმე მცენარის ნაფხაჭნით. საინკუბაციო პერიოდი 2-3 კვირაა. დაავადება გამოიხატება ლიმფური კვანძების ადენოპათიით. კვანძები უმტკივნეულოა, სხვადასხვა ზომისაა. ძალიან იშვიათად ხდება ამ ადენოპათიის დაჩირქება და ფისტულიზაცია. დიაგნოსტიკა ანამნეზის შეგროვებით და პუნქტატის სტერილური, ბაქტერიული კვლევით ხდება. ბაქტერიების არარსებობა ადვილად ხსნის ანტიბიოტიკოტერაპიის უშედეგობას.
სხვა მკურნალობა, გარდა დაჩირქებული ადენოპათიის პუნქციური დაცლისა, არ არსებობს. არავითარ შემთხვევაში არ შეიძლება გაკვეთა. იგი თითქმის ყოველთვის ფისტულიზაციით მთავრდება. პროგნოზი კარგია – რამდენიმე კვირაში ადენოპათია თავისით ქრება.
ტოქსოპლაზმოზი
ხშირად გვხვდება ბავშვებში. მისი კლინიკური გამოვლინება ხშირად კისრის ლიმფადენოპათიით არის წარმოდგენილი. თუმცა, სხვა რეგიონების ლიმფური კვანძების დაზიანებაც არ არის გამორიცხული.
კისრის მიდამოში ადენოპათია კეფის, ტრაპეციული კუნთის და ნიკაპქვეშა უმტკივნეულო, მაქსიმუმ 2-სმ.-ის ლიმფურ კვანძებით არის წარმოდგენილი. როგორც წესი, ტოქსოპლაზმოზის დროს, კვანძის დაჩირქება არ ხდება.
დიაგნოსტიკა ხშირად გაძნელებულია სეროლოგიური ანალიზის უზუსტობით. უარყოფითი პასუხის შემთხვევაში, აუცილებელია მისი გამეორება 2 კვირის შემდეგ. ჰემატოლოგიურად, სახეზე შეიძლება იყოს მონოციტების მომატება. თუმცა, თუ E.B.V ტესტი (Ebstein Barr-ის ტესტი) უარყოფითია, ინფექციური მონონუკლეოზი გამოირიცხება. როგორც წესი, ეს დაავადება საშიშია მხოლოდ ორსული ადამიანისათვის, რადგანაც შეიძლება გავლენა მოახდინოს ნაყოფის განვითარებაზე. ასეთ შემთხვევებში, მკურნალობა ანტიბიოტიკოთერაპიით უნდა გაგრძელდეს. (მაგ. როვამიცინით).
ინფექციური მონონუკლეოზი
მონონუკლეოზის დროს, ადენოპათიის კლინიკური გამოვლინება ხდება კისრის მიდამოში. თუმცა, შესაძლოა იღლიის ფოსოშიც გამოვლინდეს. მონონუკლეოზის დიაგნოსტიკა, კლინიკური ნიშნების გარდა, უნდა დაზუსტდეს EBV ვირუსის ტესტით. Paul-Bunnel-Davidson-ის ტესტი ხშირად არ არის სარწმუნო და აღარ გამოიყენება.
მონონუკლეოზის გამო გაჩენილი ადენოპათიების ზომა არ არის კავშირში დაავადების სიმძიმესთან.
შიდსის ვირუსი
ამ დროს ადენოპათიები არის ორმხრივი, მრავლობითი ლოკალიზაციით გამოირჩევა ანუ, სხეულის სხვადასხვა მიდამოში გვხვდება. შიდსის დაავადების დიაგნოსტიკა სეროლოგიური ანალიზის მიხედვით შეგვიძლია. ასევე, აუცილებელია ტუბერკულოზის და მიკობაქტერიული დაავადების დიფერენციალური დიაგნოსტიკა, რადგან შიდსიან პაციენტებში ხშირია ამ დაავადებების არსებობა.
კისრის ადენოპათიების ციტოლოგიური და პათო-ჰისტოლოგიური დიაგნოსტიკა
ხშირ შემთხვევაში, ეს მარტივი გამოკვლევა ძალიან გვეხმარება დიაგნოსტიკაში. ციტოლოგიური კვლევის სიზუსტე, დაახლოებით, 50%-ია. თუმცა, დამოკიდებულია ციტოლოგის გამოცდილებაზე. როდესაც გამოცდილი ციტოლოგი და ქირურგი კონსილიუმზე, ერთობლივად, კლინიკური ნიშნების და ციტოლოგიური სურათის მიხედვით სვამენ დიაგნოზს, ეს უმეტესწილად, ზრდის დიაგნოზის სიზუსტეს.
ადენოპათიის ბიოპტატის ჰისტომორფოლოგიური კვლევა სარწმუნო და მრავალჯერ უფრო ზუსტი კვლევა გახლავთ. თუმცა, არ არის საჭირო ყოველ ჯერზე მისი განხორციელება. აუცილებელია გულდასმით იყოს შესწავლილი რეგიონი (პირ-ხახა, ხახა, ცხვირ-ხახა, ხორხი), შესაძლო ავთვისებიანი დაზიანების აღმოსაჩენად. ეს გარემოება საშუალებას მოგვცემს უფრო სწრაფად და ზუსტად გამოვავლინოთ ადენოპათიის ეტიოლოგია და არ დავკარგოთ ძვირფასი დრო კისრის კვანძის ბიოფსიაზე.
კისრის ადენოპათიის ბიოფსია აუცილებელია:
- — როდესაც საქმე გვაქვს ამოუცნობ, მრავლობით ადენოპათიასთან, რომლის პირველადი წყაროს (ხახის, ხორხის ან ახლომდებარე მიდამოს სიმსივნის) აღმოჩენა ვერ მოხერხდა. ამ შემთხვევაში, უნდა გაკეთდეს მცირე და ზედაპირული კვანძის ბიოფსია და მისი კვლევა.
- — როდესაც საქმე გვაქვს დიდი ზომის, ფიქსირებულ და პარაკლინიკური კვლევებით უცნობ ადენოპათიასთან, რომელიც ეჭვს ბადებს ლიმფური კვანძის პრიმიტიულ კიბოზე, აუცილებელია პაციენტის წინასწარი გაფრთხილება და მისი თანხმობა ქირურგიულ ჩარევაზე, რომელიც გულისხმობს ამ კვანძის ბიოფსიას და ექსპრეს დიაგნოსტიკას. საჭიროების შემთხვევაში, თუ კიბო დადასტურდა, კისრის სრულ ლიმფადენექტომიას, ონკოლოგიური პრინციპების გათვალისწინებით.
NOTA BENE
|
