მირმანოზ ერისთავის ციხე-სასახლე
მირმანოზ ერისთავის ციხე-სასახლე- ციხე-სასახლე მდებარეობს საქართველოში, შიდა ქართლის მხარეში, გორის მუნიციპალიტეტში, მისგან ჩრდილოეთით 20-კმ–ზე მდებარე სოფელ დიდ მეჯვრისხევის ცენტრში.
კომპლექსი შედგება ციხე-გალავნის, კოშკის, კარიბჭისა და სასახლე; მდებარეობს საქართველოში, შიდა ქართლის მხარეში, გორის მუნიციპალიტეტში, მისგან ჩრდილოეთით 20-კმ–ზე მდებარე სოფელ დიდ მეჯვრისხევის ცენტრში.
განირჩევა მშენებლობის სამი პერიოდი: 1. XVII-XVIII საუკუნეებში აგებულია ციხე-გალავანი, კარიბჭე და ცილინდრული კოშკები; 2. XVIII საუკუნის შუა წლებში ციხის კარიბჭეზე, მისი სამხრეთ კედლის ნაწილზე ეზოდან მიუშენებიათ ორსართულიანი სასახლე; 3. XVIII-XIX საუკუნეების მიჯნაზე სასახლე გაუფართოებია და გადაუკეთებია მირმანოზ ერისთავს (მანანა ორბელიანის მამას). საბჭოთა ხელისუფლების დამყარების შემდეგ სასახლეში სოფლის საბჭო და კოლმეურნეობის გამგეობა მოთავსდა. ამ დროს გაიტიხრა ოთახები, კოშკის მიმდებარე ოთახის გვერდით ჩააშენეს კიდევ ერთი ოთახი.
სარჩევი |
ციხე-სასახლე
ციხე-სასახლე ამჟამად დაზიანებულია: ჩანგრეულია სამხრეთიდან მიშენებული თაღნარის ერთი თაღი, აივნისგან შემორჩენილია რამდენიმე სვეტი. ჩანგრეულია აივნის იატაკი. შენობას აღარ აქვს სახურავი და კარ-ფანჯრების ალათები. სარდაფის სამი ოთახი გამოყენებულია საწყობად.
ციხე-გალავანი
ციხე-გალავნიდან შემორჩენილია სამხრეთ-აღმოსავლეთი კოშკი, კარიბჭე და მათ შორის მოქცეული გალავნის კედლის ქვედა ნაწილი. გალავნის შემორჩენილი ნაწილი გადაკეთებულია მომდევნო მშენებლობის დროს (გაჭრილია სარკმლები). სათოფურები პირვანდელი სახით შემორჩენილია მხოლოდ ერთ-ერთი კედლის შუა ნაწილში.
კოშკი
კოშკი ცილინდრულია (დიამეტრი 7 მ) ნაგებია რიყის ქვით. შემორჩენილია მხოლოდ ორი სართული. პირველი სართულის გადახურვა გუმბათოვანია. გუმბათის ქუსლის დონესთან ორი მცირე თაღოვანი სარკმელია. კედლებში ოთხი ნიშია სათოფურებით. მეორე სართულზე ასასვლელი კიბე კედელშია დატანებული. მეორე სართული გადაკეთებულია (განგრეულია კედლები, შექმნილია დიდი ღიობები, გაუქმებულია სათოფურები).
კარიბჭე
კარიბჭე უკეთ არის შემონახული. იგი სამხრეთიდან ჩრდილოეთისკენ წაგრძელებული სწორკუთხედის ფორმისაა. გადახურვა ბრტყელი აქვს. კარიბჭის შეისრულთაღიანი შესასვლელის გვერდებზე ნახევარწრიული თაღოვანი ნიშებია. ნაგებობა თაღით ორ ნაწილადაა გაყოფილი. ჩრდილოეთ ნაწილის კედლებში შეისრულთაღიანი შესასვლელებია (აღმოსავლეთის შესასვლელი გვიან მიშენებული სახლის პირველი სართულის ოთახში გადის).
სასახლის ადრე აშენებული (32X10 მ) სარდაფის სართულში, კარიბჭის გარდა ხუთი სათავსია, რომელთაგან ოთხს დამოუკიდებელი შესასვლელი აქვს ჩრდილოეთიდან. კარიბჭის მხრიდან პირველი ორი სათავსის კედლებში მცირე თაღოვანი ნიშებია. სათავსების სამხრეთის კედელში მცირე სწორკუთხა სარკმლებია, რომლებიც გარეთკენ ვიწროვდება. აღმოსავლეთის კედელზე მეორე სართულზე ასასვლელი ქვის კიბეა მიდგმული.
მირმანოზ ერისთავმა ძვველი სასახლის ღიობები გაადიდა და მათი წირთხლები ამოიყვანა აგურით. კოშკს დასავლეთიდან მიადგა ორსართულიანი ნაგებობა, გალავნის (სახლის სამხრ. კედლის) წინ ააგო აგურის თაღნარი, რომელზედაც ხის სვეტებიანი აივანი მოაწყო. ასეთივე აივანი მიაშენა მეორე სართულსაც ჩრდილოეთიდან, ამ აივნით სასახლე უკავშირდება კოშკზე მიდგმულ ოთახს. მეორე სართულზე ექვსი ოთახია. თითოეულს ჩრდილოეთითა და სამხრეთით მაღალი და განიერი ფანჯრები აქვს. შესასვლელი აღმოსავლეთიდანაა.
