პეტრა (იორდანია)

წარწერის ტექსტი

პეტრა (ინგლ. Petra) – თანამედროვე მსოფლიოს შვიდი საოცრებიდან ერთ-ერთი, ძველი ქალაქი, იდუმეას (ედომის) დედაქალაქი, მოგვიანებით ნაბატელთა ცივილიზაციის დედაქალაქი, რომლის მშენებლობას საფუძველი I-II საუკუნეებში ჩაეყარა. თვით ნაბატელები თავიანთ ქალაქს რაკმუს უწოდებდნენ. განლაგებულია თანამედროვე იორდანიის ჰაშემიტური სამეფოს ტერიტორიაზე ზღვის დონიდან 900 და სიკის ვიწრო კანიონში არაბეთის ველიდან 660 მეტრ სიმაღლეზე. ველამდე გზა სამხრეთით და ჩრდილოეთით უღელტეხილებით მიდის, დასავლეთისა და აღმოსავლეთისკენ კი კლდეები მოჭრილია და 60-მეტრიან ბუნებრივ კედელს ჰქმნის.

პეტრა ორი მთავარი სავაჭრო გზის გადაკვეთაზე მდებარეობდა: ერთი წითელ ზღვას დამასკოსთან აერთებდა, მეორე კი სპარსეთის ყურეს ხმელთაშუა ზღვის სანაპიროსთან მდებარე ღაზასთან. სპარსეთის ყურიდან მომავალი ქარავნები ხანგრძლივი დროით უძლებდნენ უდაბნოს მკაცრ პირობებს, სანამ სიკის კანიონამდე და შემდეგ სანატრელ პეტრამდე არ მიაღწევდნენ. წყლის მოსაპოვებლად ადგილობრივები არხებსა და წყალსაცავებს პირდაპირ კლდეში გამოკვეთდნენ. დროთა განმავლობაში წვიმის ყველა წვეთი გროვდებოდა და ინახებოდა. ამ წყლის წყალობით პეტრელები მოსავალს იღებდნენ, საქონელს ინახავდნენ და მშვენიერი ქალაქიც ააშენეს. ასობით წლის მანძილზე ვაჭრობას დიდი მოგება და სიმდიდრე მოჰქონდა პეტრასთვის, მაგრამ, როდესაც რომაელებმა აღმოსავლეთისკენ საზღვაო გზები აღმოაჩინეს, სანელებლებით სახმელეთო ვაჭრობა ჩაკვდა და პეტრა თანდათან ქვიშაში ჩაიკარგა.

კოლონადა

პეტრას მაცხოვრებლები ქვაზე მუშაობის ოსტატები იყვნენ. თვითონ სახელი „პეტრაც“ (კლდე), ქვას უკავშირდება. ცნობილი კლდოვანი ტაძარი-მავზოლეუმი ელ-ჰაზნე „ფარაონის საგანძური“, როგორც მას არაბები უწოდებენ, II საუკუნეში შეიქმნა – შესაძლოა, იმპერატორ ადრიანეს სირიაში ვიზიტის შემდეგ. ნაგებობის დანიშნულება ზუსტად ჯერ კიდევ არაა დადგენილი. პეტრას დიდი ტერიტორია უჭირავს. მთავარი ქუჩა, რომელიც მთელი ქალაქის გავლით დასავლეთიდან აღმოსავლეთისკენ მიემართება, რომაელების ბატონობის დროს გაიყვანეს. მის ორივე მხარეს დიდებული კოლონადაა. ქუჩა დასავლეთით დიდ ტაძართან მიდიოდა, ხოლო აღმოსავლეთით – ტრიუმფული თაღით მთავრდებოდა.

ედდეირი, რომელიც კლდეში გამოკვეთილი მონასტერია – უზარმაზარი შენობაა სიგანით დაახლოებით 50 და სიმაღლით 45 მ. კედლებზე ამოტვიფრული ჯვრები იმას მოწმობენ, რომ რაღაც პერიოდში ტაძარი ქრისტიანული იყო. როდესაც დამთვალიერებლები სიკის ერთკილომეტრიან გრილ კანიონს გადიან, მოსახვევში თვალწინ სწორედ ეს „საგანძური“ იშლება. ნაგებობა პირველი საუკუნისაა. მას აგვირგვინებს ქვის ურნა, რომელშიც გადმოცემის თანახმად, ოქროსა და ძვირფას ქვებს ინახავდნენ. კანიონი თანდათან ფართოვდება და ბუნებრივ ამფითეატრში ვხვდებით, რომლის ქვიშაქვის კედლებში უამრავი გამოქვაბულია. მაგრამ მთავარი, მაინც კლდეში გამოკვეთილი სამარხებია.

პეტრას ნამდვილი მშვენება იყო დიდი ტაძარი და ადრიანეს კარიბჭე. სვეტნარი და ამფითეატრი I და II საუკუნეებში ქალაქში რომაელების ბატონობას მოწმობენ. 2007 წლის 1 აგვისტოს, პორტუგალიის დედაქალაქ ლისაბონში გამოავლინეს მსოფლიოს ახალი შვიდი საოცრება, სადაც პეტრამ მე-4 ადგილი დაიკავა.