სამუელსონი პოლ ენტონი
სამუელსონი პოლ ენტონი - (Samuelson, Paul A.), (1915-2009) - XX საუკუნის ცნობილი ამერიკელი ეკონომისტ-თეორიტიკოსი, - მასაჩუსეტსის ტექნოლოგიური ინსტიტუტის პროფესორი, ეკონომიკის დარგში ნობელის პრემიის ლაურეატი (1970).
სამუელსონის ნაშრომები მოიცავს თანამედროვე თეორიული ეკონომიკური მეცნიერების თითქმის ყველა განყოფილების ფართო სპექტრს. მიუხედავად იმისა, რომ მეტად ნაყოფიერი ავტორია, მან დაწერა მხოლოდ ორი წიგნი "ეკონომიკური ანალიზის საფუძვლები" (1948) და ცნობილი სახელმძღვანელო "ეკონომიქსი" (1945). სამუელსონს მიენიჭა ნობელის პრემია იმ ნაშრომებისათვის, რომლებმაც მათემატიკური მეთოდების გამოყენებაზე დაყრდნობით მნიშვნელოვანი როლი შეასრულა ეკონომიკური მეცნიერების თეორიული და მეთოდოლოგიური დონის ამაღლებაში.
სახელმწიფო ფინანსების თეორიაში ფუძემდებლური გახდა სამუელსონის სახელმწიფო ხარჯების წმინდა თეორია, რომელიც ეხება რესურსების ოპტიმალურ განაწილებას როგორც კერძო, ისე საზოგადოებრივ საქონელთან მიმართებაში.
სამომხმარებლო ოთხოვნის თეორიაში სამუელსონის მიდგომა საპირისპირო იყო იმ დროს დამკვიდრებული მიდგომისა, რომელიც მდგომარეობდა დედუქციური მეთოდების საფუძველზე სამომხმარებლო ქცევის თეორიის დამუშავებაში. მომხმარებელთა ქცევის დამკვიდრების საფუძველზე გამოვლენილი უპირატესობით სამუელსონმა განსაზღვრა სამომხმარებლო უპირატესობა.
„კეთილდღეობის ეკონომიკურ თეორიაში” ცნობილია სამუელსონის კრიტერიუმი, რომელიც განსაზღვრავს ამა თუ იმ ცვლილების გავლენას კეთილდღეობის დონეზე. ყველა დანარჩენი კრიტერიუმი ამ ზოგადი კრიტერიუმის კერძო შემთხვევაა. ეკონომიკური დინამიკის თეორიაში სამუელსონმა გამოიკვლია ეკონომიკური სისტემის ცვლილებები წონასწორობის არარსებობის პირობებში და ეკონომიკის გადასვლა ერთი ფაზიდან მეორეში. მან განსაზღვრა ეკონომიკური სისტემის მდგრადობის პირობები, რომლებიც ხშირად ემთხვევა სტატიკური მდგრადობის პირობებს.
სტატიკურსა და დინამიკურს შორის ფორმალურ დამოკიდებულებას სამუელსონმა შესაბამისობის პრინციპი უწოდა.
თავის ნაშრომში მულტიპლიკატორის ანალიზისა და აქსელერაციის პრინციპის ურთიერთდამოკიდებულება (1939) მან გააანალიზა პროცესი, რომელიც საფუძვლად დაედო ეკონომიკური ციკლის ანალიზს.
60-იან წლებში სამუელსონი - იცავდა კაპიტალის ნეოკლასიკურ კონცეფციას (თუმცა ვერ მიაღწია სრულ წარმატებას), აგრეთვედეტალურად დაამუშავა ეკონომიკური ეფექტიანობის დინამიკური პირობები.
სამუელსონმა მნიშვნელოვანი წვლილი შეიტანა საერთაშორისო ეკონომიკის თეორიაში სტოლპერთან ერთად დაამუშავა თეორია, რომელსაც მათი სახელი მიენიჭა. ამ თეორიის მიხედვით, თავისუფალი ვაჭრობა ამცირებს შეზღუდული წარმოების ფაქტორებით მიღებულ შემოსავალს. ამ დებულებიდან გამომდინარე, მან გამოავლინა წარმოების ფაქტორთა ფასების გამოთანაბრების პირობები ჰეკშერ-ოლინის სისტემაში. ცნობილია მისი კლასიკური განმარტება ტრანსფერების პრობლემასთან დაკავშირებით.
მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ, 50-იანი წლების დასაწყისში, სამუელსონმა თავისი გახმაურებული ნაშრომის „ეკონომიქსის” გამოცემით (რომელიც 1998 წელს უკვე მეთექვსმეტედ გამოიცა ვ. ნორდჰაუსის თანაავტორობით) დიდი როლი შეასრულა ეკონომიკური განათლების სფეროში, განსაკუთრებით კეინზიანური თეორიის განზოგადებაში ჰოლმის სკოლისა და საკუთარი თეორიების შესახებ ცოდნის გავრცელებაში. ამ პერიოდიდან მოყოლებული „ეკონომიქსი” პერმანენტულად გამოდის სხვადასხვა ენაზე, დაისტამბა მილიონობით ეგზემპლარი. ამით პოლ სამუელსონი არა მხოლოდ ყველაზე გავლენიანი ეკონომისტი გახდა, არამედ სამეცნიერო წრეში ყველაზე შეძლებულიც.
