ყორანი (გოცი)
„ყორანი“ – იტალიელი დრამატურგის კარლო გოცის ფიაბა, (1761).
„ყორანის“ სიუჟეტი – ჩვეულებრივი ზღაპრული ისტორიაა. მეფე მილონმა ნადირობის დროს მოკლა შავი ყორანი და მისი პატრონის, კაციჭამიას, ნებით დაიტანჯებოდა იმდენ ხანს, ვიდრე არ იპოვიდა მზეთუნახავს, ჯადოქარი ნორანდოს ქალიშვილ არმილას, რომელიც მისთვის მოიტაცა მისმა ძმა ჯენარომ. ნორანდომ, შურისძიების მიზნით, მიაგზავნა ჯენარო მილონთან საჩუქრით – მშვენიერი ცხენითა და საბრძოლო მიმინოთი, რომელთაც უნდა მოეკლათ მილონი. ჯენარომ გაიგო, რომ, თუ იგი გათქვამდა საიდუმლოს, თვითონ გადაიქცეოდა ცივ მარმარილოდ. იგი ცდილობდა ძმის გადარჩენას, დაბოლოს გადაწყვიტა, მოეყოლა ყველაფერი, რის შემდეგაც მართლაც მარმარილოს ქანდაკებად იქცა. ნორანდომ გამოაცხადა, რომ ერთადერთი საშუალება პრინცის გამოსაცოცხლებლად იყო მისი დანამვა არმილას სისხლით. მაგრამ მილონმა ვერ მოკლა მეუღლე და მაშინ არმილამ თვითონ გაიწირა თავი. ერთი შეხედვით კულმინაცია სახეზეა. მაგრამ გოცისთვის მნიშვნელოვანი იყო ეჩვენებინა, რომ ყველაფერი, რაც სცენაზე ხდება – არა ცხოვრება, არამედ სახალისო სპექტაკლია, ამიტომ ტრაგედიის მწვერვალებიდან იგი ჩამოდის კომედიურ ფინალამდე: ნორანდო აცოცხლებს არმილას.
მოქმედი პირების ხასიათები – მილონის, ჯენაროს, არმილას – შექმნილია დიდი ოსტატობით.
„ყორანმა“ სიცოცხლე შთაბერა ახალ ლიტერატურულ ჟანრს – თეატრალურ ზღაპარს, რომელშიც ტრაგიკული და კომიკური საწყისები მჭიდროდაა გადახვეული, ხოლო ფანტასტიკა ორგანულად ერწყმის სერიოზულ სპექტაკლში. გოციმ ეს ტენდენციები დაამკვიდრა მომდევნო ფიაბებში, მათ შორის „მეფე-ირემშიც“ (1762).
ლაშა ჩხარტიშვილი
