ჩიტიანი
ჩიტიანი — სოფელი საქართველოში, სამხრეთ ოსეთის დროებითი ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეულის ახალგორის მუნიციპალიტეტში, ცხრაძმის თემში.
სახელწოდება
ხალხური გადმოცემა ტოპონიმის სახელწოდების წარმოშობას, როგორც მოსალოდნელი იყო, ამ ადგილებში ჩიტების სიმრავლეს უკავშირებს: „სანადირო ადგილები იყო აქ. თავადები ხშირად ნადირობდნენ ფრინველზე. იმდენი ფრინველი ყოფილა, რომ იმათი გუნდი ცას აბნელებდა. დაურქმევიათ ჩიტიანი ალაგი“ (ვასო ბალაშვილი, სოფ. ბალაანი, ახალგორის რ.).
სხვათა შორის ტოპონიმი ჩიტიანი სპეციალისტთა ერთი ნაწილის მიერაც რატომღაც ჩიტისაგან (ფრინველი) მომდინარე სახელწოდებად არის მიჩნეული.
ფაქტიურად ჩიტიანი ჩიტიშვილების სოფელია, რაზედაც გვაროვნული სიმრავლე-ერთობლიობის აღმნიშვნელი -იან- სუფიქსიც ნათლად მეტყველებს.
ჩვენი ფაუნის წარმომადგენელთა სახელებისაგან მომდინარე ტოპონიმებში მაწარმოებლად -იან- სუფიქსი ჩვეულებრივ არ გვხვდება; საამისოდ ენა სა-ე||სა-ია, იშვიათად სა-ეთ ან მხოლოდ -ეთ აფიქსებს იყენებს: სა-ირმ-ე, სა-მგლ-ე, სა-მტრედ-ია, სა-ქორ-ეთ-ი… მოულოდნელია: ირმ-იან-ი, მელ-იან-ი, დათვ-იან-ი, ქორ-იან-ი, კა-კაბ-იან-ი, მტრედ-იან-ი და ა.შ. მაშასადამე, ამ შემთხვევაშიც უნდა გამოირიცხოს ტოპონიმ ჩიტ-იან-ის ფაუნონიმური წარმოშობის შესაძლებლობა. ჩიტიან-ი, როგორც უკვე ვთქვით, ანთროპონიმული წარმომავლობის ტოპონიმია. იგი ნიშნავს: „სოფელი, რომელშიც ჩიტიშვილები სახლობენ“, ,ჩიტიშვილების უბანი“. ნათქვამის საილუსტრაციოდ შეიძლებოდა მოგვეხმო ქსნის ხეობის მოსახლეთა კომლობრივი აღწერის (აღწერა ჩატარებულია 1774 წელს) მასალები, რომლის მიხედვითაც სოფელ ჩიტიანთ კარში ჩიტიანთ გვარის 9 კომლს უცხოვრია,” ამას გარდა, ადამიანის საკუთარი სახელი ჩიტი, ჩიტა იმავე ხეობის (1781 წ.) აღწერის მიხედვით, სხვა სოფელშიც ყოფილა ცნობილი.“ მაშასადამე, დანამდვილებით შეიძლება იმის თქმა, რომ „ჩიტიანი“ ესაა „ჩიტიშვილების სოფელი“, „სოფელი, უბანი სადღაც ჩიტიშვილები ოჯახები ცხოვრობენ (ან უცხოვრიათ)“.
