ხარისხი (მათემატიკა)

ხარისხი – ტოლ თანამამრავლთა ნამრავლი: a·a···a = aⁿ. a არის ხარისხის ფუძე, n -ხარისხის მაჩვენებელი, aⁿ – ხარისხი.

ხარისხზე ძირითადი მოქმედებები გამოისახება ფორმულებით:

aⁿ∙a^m = a^n+m; aⁿ : a^m = a^n-m; (aⁿ)^m = a^nm;

a⁰ = 1; a^-n = 1/aⁿ; a^n/m =

უარყოფითი ხარისხის მაჩვენებელი გვხვდება ჯერ კიდევ ნ. შუკეს თხზულებაში „მეცნიერება რიცხვების შესახებ სამ ნაწილად“ (XV ს). მათი სისტემატური ხმარება დაიწყო ი. ნიუტონმა. ერთ-ერთ თავის წერილში ნიუტონი წერდა (1676): „როგორც ალგებრაისტები aa, aaa და ა. შ. წერენ a², a³ და ა. შ., მეც ასევე 1/a, 1/a², 1/a³ -ის მაგივრად ვწერ: a^-1, a^-2, a^-3 და ა.შ.“

უარყოფით მაჩვენებლიანი აღნიშვნები ფართოდ გამოიყენება თანამედროვე მეცნიერებასა და ტექნიკაში დიდი ჩანაწერების გასამარტივებლად და შესამოკლებლად.

წყარო

მათემატიკის ენციკლოპედიური ლექსიკონი