ცერონისი
| ხაზი 1: | ხაზი 1: | ||
'''ცერონისი''' – სოფელი [[საქართველო]]ში, [[შიდა ქართლი|შიდა ქართლში]], ქარელის მუნიციპალიტეტში, ავლევის თემი. გაშენებულია შიდა ქართლის ვაკეზე, [[მდინარე]] შუა ფრონის მარჯვენა ნაპირზე, ზღვის დონიდან 700 მეტრი, ქარელიდან 18 კმ. | '''ცერონისი''' – სოფელი [[საქართველო]]ში, [[შიდა ქართლი|შიდა ქართლში]], ქარელის მუნიციპალიტეტში, ავლევის თემი. გაშენებულია შიდა ქართლის ვაკეზე, [[მდინარე]] შუა ფრონის მარჯვენა ნაპირზე, ზღვის დონიდან 700 მეტრი, ქარელიდან 18 კმ. | ||
| − | [[ვახუშტი ბატონიშვილი]] თავის „აღწერაში“ ცერონისს ფცის-წყალზედ მდებარე სოფლებს – თამარაშენისა და საციხურს-შორის | + | [[ვახუშტი ბატონიშვილი]] თავის „აღწერაში“ ცერონისს ფცის-წყალზედ მდებარე სოფლებს – თამარაშენისა და საციხურს-შორის ათავსებს. ზუსტად ასე აქვს მონიშნული ცერონისი [[იოანე ბაგრატიონი|იოანე ბაგრატიონსაც]]. |
| − | ათავსებს. ზუსტად ასე აქვს მონიშნული ცერონისი [[იოანე ბაგრატიონი|იოანე ბაგრატიონსაც]]. | + | |
| + | ==== სახელწოდება ==== | ||
ადგილობრივ გავრცელებულია აზრი, თითქოს სოფელს ეს სახელი წეროების სიმრავლის გამო შერქმეოდეს. გადმოცემით, აქ ჩამომდინარე ფრონის ნაპირები წეროებს ჰქონიათ ამოჩემებული, ყოველ გადაფრენა-მოფრენის დროს უამრავი წერო სხდება ფრონეზეო. ამგვარი ვერსია, რა თქმა უნდა, სარწმუნოდ ვერ ჩაითვლება. ჩვენი ფიქრით, სახელწოდების ამოსავალი ფორმა წეროვნისი შეიძლებოდა ყოფილიყო, რაც ამ ადგილებში შავი მინერალური მასის – წერის არსებობაზე უნდა მიგვანიშნებდეს (შდრ. სოფელი [[წეროვანი]] მცხეთის რაიონში). ცერონის- ფორმაში -ონ სეგმენტი -ოვან- [[სუფიქსი]]ს ნაშთად შეიძლება მივიჩნიოთ ჯერ [[ა]] [[ხმოვნები|ხმოვნის]] ჩავარდნით (ოვან → ოვნ), ხოლო შემდგომ -[[ვ]]- [[თანხმოვნები|თანხმოვნის]] გაქრობით. მაშასადამე სახელწოდების თეორიული ტრანსფორმაცია შემდეგნაირად უნდა წარმოვიდგინოთ: წერ-ოვან-ის-ი → წერ-ოვნ-ის-ი → წერ-ონ-ის-ი. რაც შეეხება [[წ]] და [[ც]] თანხმოვნების ურთიერთ შენაცვლებას, იგი ისეთნაირადვე უნდა შეფასდეს, როგორც ეს ყინცვის-ყინწვის ფორმებში გვაქვს. საინტერესოა, რომ XIX ს-ის დასაწყისის ერთ-ერთ საბუთში (წიგნი [[ანტონ II]]-ისა რევაზ [[ერისთავი]]სადმი სვეტიცხოვლის ყმის მიბარების შესახებ) წეროვნის ნაცვლად ცეროვანი იკითხება. | ადგილობრივ გავრცელებულია აზრი, თითქოს სოფელს ეს სახელი წეროების სიმრავლის გამო შერქმეოდეს. გადმოცემით, აქ ჩამომდინარე ფრონის ნაპირები წეროებს ჰქონიათ ამოჩემებული, ყოველ გადაფრენა-მოფრენის დროს უამრავი წერო სხდება ფრონეზეო. ამგვარი ვერსია, რა თქმა უნდა, სარწმუნოდ ვერ ჩაითვლება. ჩვენი ფიქრით, სახელწოდების ამოსავალი ფორმა წეროვნისი შეიძლებოდა ყოფილიყო, რაც ამ ადგილებში შავი მინერალური მასის – წერის არსებობაზე უნდა მიგვანიშნებდეს (შდრ. სოფელი [[წეროვანი]] მცხეთის რაიონში). ცერონის- ფორმაში -ონ სეგმენტი -ოვან- [[სუფიქსი]]ს ნაშთად შეიძლება მივიჩნიოთ ჯერ [[ა]] [[ხმოვნები|ხმოვნის]] ჩავარდნით (ოვან → ოვნ), ხოლო შემდგომ -[[ვ]]- [[თანხმოვნები|თანხმოვნის]] გაქრობით. მაშასადამე სახელწოდების თეორიული ტრანსფორმაცია შემდეგნაირად უნდა წარმოვიდგინოთ: წერ-ოვან-ის-ი → წერ-ოვნ-ის-ი → წერ-ონ-ის-ი. რაც შეეხება [[წ]] და [[ც]] თანხმოვნების ურთიერთ შენაცვლებას, იგი ისეთნაირადვე უნდა შეფასდეს, როგორც ეს ყინცვის-ყინწვის ფორმებში გვაქვს. საინტერესოა, რომ XIX ს-ის დასაწყისის ერთ-ერთ საბუთში (წიგნი [[ანტონ II]]-ისა რევაზ [[ერისთავი]]სადმი სვეტიცხოვლის ყმის მიბარების შესახებ) წეროვნის ნაცვლად ცეროვანი იკითხება. | ||
მიმდინარე ცვლილება 19:11, 26 მაისი 2024 მდგომარეობით
ცერონისი – სოფელი საქართველოში, შიდა ქართლში, ქარელის მუნიციპალიტეტში, ავლევის თემი. გაშენებულია შიდა ქართლის ვაკეზე, მდინარე შუა ფრონის მარჯვენა ნაპირზე, ზღვის დონიდან 700 მეტრი, ქარელიდან 18 კმ.
ვახუშტი ბატონიშვილი თავის „აღწერაში“ ცერონისს ფცის-წყალზედ მდებარე სოფლებს – თამარაშენისა და საციხურს-შორის ათავსებს. ზუსტად ასე აქვს მონიშნული ცერონისი იოანე ბაგრატიონსაც.
[რედაქტირება] სახელწოდება
ადგილობრივ გავრცელებულია აზრი, თითქოს სოფელს ეს სახელი წეროების სიმრავლის გამო შერქმეოდეს. გადმოცემით, აქ ჩამომდინარე ფრონის ნაპირები წეროებს ჰქონიათ ამოჩემებული, ყოველ გადაფრენა-მოფრენის დროს უამრავი წერო სხდება ფრონეზეო. ამგვარი ვერსია, რა თქმა უნდა, სარწმუნოდ ვერ ჩაითვლება. ჩვენი ფიქრით, სახელწოდების ამოსავალი ფორმა წეროვნისი შეიძლებოდა ყოფილიყო, რაც ამ ადგილებში შავი მინერალური მასის – წერის არსებობაზე უნდა მიგვანიშნებდეს (შდრ. სოფელი წეროვანი მცხეთის რაიონში). ცერონის- ფორმაში -ონ სეგმენტი -ოვან- სუფიქსის ნაშთად შეიძლება მივიჩნიოთ ჯერ ა ხმოვნის ჩავარდნით (ოვან → ოვნ), ხოლო შემდგომ -ვ- თანხმოვნის გაქრობით. მაშასადამე სახელწოდების თეორიული ტრანსფორმაცია შემდეგნაირად უნდა წარმოვიდგინოთ: წერ-ოვან-ის-ი → წერ-ოვნ-ის-ი → წერ-ონ-ის-ი. რაც შეეხება წ და ც თანხმოვნების ურთიერთ შენაცვლებას, იგი ისეთნაირადვე უნდა შეფასდეს, როგორც ეს ყინცვის-ყინწვის ფორმებში გვაქვს. საინტერესოა, რომ XIX ს-ის დასაწყისის ერთ-ერთ საბუთში (წიგნი ანტონ II-ისა რევაზ ერისთავისადმი სვეტიცხოვლის ყმის მიბარების შესახებ) წეროვნის ნაცვლად ცეროვანი იკითხება.
