მონოლოგი
(ახალი გვერდი: '''მონოლოგი''' − (ძვ. ბერძ. μόνος — ერთი და λόγος — სიტყვა), ერთი პერსო...) |
|||
| ხაზი 1: | ხაზი 1: | ||
| − | '''მონოლოგი''' − (ძვ. ბერძ. μόνος | + | '''მონოლოგი''' − (ძვ. ბერძ. μόνος – ერთი და λόγος – სიტყვა), |
| + | |||
| + | 1. პერსონაჟის ვრცელი მიმართვა მეორე პერსონაჟისადმი; | ||
| + | |||
| + | 2. პერსონაჟთა ჯგუფისადმი; | ||
| + | |||
| + | 3. მაყურებლისადმი, როცა მარტო რჩება. | ||
| + | |||
| + | მონოლოგის შემწეობით შემსრულებელი წარმოაჩენს პერსონაჟის სულიერ სამყაროს, მსოფლმხედველობას, ხასიათის სირთულეს მასში ხშირად მოცემულია მოქმედების [[კულმინაცია (დრამაში)|კულმინაცია]]. | ||
| + | |||
| + | ანტიკურ [[ტრაგედია]]ში მონოლოგი გამოყენებული იყო როგორც [[ქორო]]ს მიერ მოვლენების ლირიკული შეფასება ან მაცნეთა თხრობა. | ||
| + | |||
| + | არისტოფანემ ანტიკურ [[კომედია]]ში შეიტანა ე.წ. [[პარაბასა|პარაბასები]] – საუბრები საზოგადოებრივ-მორალურ თემებზე. მონოლოგს უმნიშვნელოვანესი როლი მიენიჭა შექსპირის დრამატურგიაში, როგორც [[გმირი (თეატრი)|გმირი]]ს შინაგანი არსის გამოვლენის საშუალებას, ზოგჯერ კი როგორც ხერხს, გვიამბოს საკუთარი თავის შესახებ. კლასიცისტურ [[დრამა (ლიტერატურა)|დრამა]]ში (მე-17 ს. კორნელი, რასინი და სხვ.) მონოლოგი გამოყენებული იყო სცენებს შორის ლოგიკური კავშირის დასამყარებლად (გმირი თავის გულის მესაიდუმლეს უამბობს მომხდარის შესახებ). მონოლოგმა მნიშვნელოვანი ადგილი დაიკავა მე-18 ს. [[ბურჟუაზიული დრამა|ბურჟუაზიულ დრამა]]ში (ბომარშე), განსაკუთრებით კი რომანტიკულ დრამაში (მე-19 ს. პირვ. ნახ., ბაირონი). მე-19 ს. მე-2 ნახევარში [[ნატურალიზმი]]ს წარმომადგენლებმა მონოლოგი პრინციპულად უარყვეს. მონოლოგმა მისტიკური ელფერი შეიძინა სიმბოლისტურ დრამატურგიაში (იბსენი, მეტერლინკი), ხოლო [[მოდერნიზმი|მოდერნიზმში]] სრულიად ახალი, სინთეზური გამოხატულება ჰპოვა ([[ეგზისტენციალიზმი]], ეპიკური დრამა, აბსურდიზმი). მონოლოგი დღემდე რჩება ერთ-ერთ ყველაზე რთულ და ამავე დროს უაღრესად გამომსახველ თეატრალურ საშუალებად. | ||
| + | |||
| ხაზი 9: | ხაზი 22: | ||
==წყარო== | ==წყარო== | ||
| − | [[ | + | [[მსოფლიო თეატრის ენციკლოპედიური ლექსიკონი]] |
[[კატეგორია:თეატრალური ტერმინები]] | [[კატეგორია:თეატრალური ტერმინები]] | ||
17:06, 24 აპრილი 2023-ის ვერსია
მონოლოგი − (ძვ. ბერძ. μόνος – ერთი და λόγος – სიტყვა),
1. პერსონაჟის ვრცელი მიმართვა მეორე პერსონაჟისადმი;
2. პერსონაჟთა ჯგუფისადმი;
3. მაყურებლისადმი, როცა მარტო რჩება.
მონოლოგის შემწეობით შემსრულებელი წარმოაჩენს პერსონაჟის სულიერ სამყაროს, მსოფლმხედველობას, ხასიათის სირთულეს მასში ხშირად მოცემულია მოქმედების კულმინაცია.
ანტიკურ ტრაგედიაში მონოლოგი გამოყენებული იყო როგორც ქოროს მიერ მოვლენების ლირიკული შეფასება ან მაცნეთა თხრობა.
არისტოფანემ ანტიკურ კომედიაში შეიტანა ე.წ. პარაბასები – საუბრები საზოგადოებრივ-მორალურ თემებზე. მონოლოგს უმნიშვნელოვანესი როლი მიენიჭა შექსპირის დრამატურგიაში, როგორც გმირის შინაგანი არსის გამოვლენის საშუალებას, ზოგჯერ კი როგორც ხერხს, გვიამბოს საკუთარი თავის შესახებ. კლასიცისტურ დრამაში (მე-17 ს. კორნელი, რასინი და სხვ.) მონოლოგი გამოყენებული იყო სცენებს შორის ლოგიკური კავშირის დასამყარებლად (გმირი თავის გულის მესაიდუმლეს უამბობს მომხდარის შესახებ). მონოლოგმა მნიშვნელოვანი ადგილი დაიკავა მე-18 ს. ბურჟუაზიულ დრამაში (ბომარშე), განსაკუთრებით კი რომანტიკულ დრამაში (მე-19 ს. პირვ. ნახ., ბაირონი). მე-19 ს. მე-2 ნახევარში ნატურალიზმის წარმომადგენლებმა მონოლოგი პრინციპულად უარყვეს. მონოლოგმა მისტიკური ელფერი შეიძინა სიმბოლისტურ დრამატურგიაში (იბსენი, მეტერლინკი), ხოლო მოდერნიზმში სრულიად ახალი, სინთეზური გამოხატულება ჰპოვა (ეგზისტენციალიზმი, ეპიკური დრამა, აბსურდიზმი). მონოლოგი დღემდე რჩება ერთ-ერთ ყველაზე რთულ და ამავე დროს უაღრესად გამომსახველ თეატრალურ საშუალებად.
