ჭვინტასპუჭაკა

მიმდინარე ცვლილება 15:00, 30 მაისი 2025 მდგომარეობით

ჭვინტასპუჭაკა (ლათ. Sylvia curruca Linnaeus, 1758) − ფრინველი ბეღურასნაირთა რიგიდან.

• კლასი − ფრინველები (AVES)
• რიგი − ბეღურასნაირნი (Passeriformes)
• ოჯახი − ასპუჭაკასებრნი (Sylviidae)
• გვარი − ასპუჭაკა (Sylvia)

ჭვინტასპუჭაკა პატარა ზომის ფრინველია, ფრთა 60-65 მმ-ია, კუდი – 50-60 მმ, ნისკარტი – 12-14 მმ, წონა – 10-14 გ. სქესობრივი დიმორფიზმი სიდიდესა და შეფერილობაში შეუმჩნეველია. ზრდასრული ფრინველის თავი ზემოდან მოცისფრო-რუხია; თავის გვერდებზე ფართო შავი ზოლებია. ზურგი და მხრები მოწაბლისფრო-რუხია; კუდზედა ბუმბულებს მოცისფრო-რუხი ელფერი გადაჰკრავთ. ფრთები და კუდი მურა-რქისფერია, ვიწრო მოყვითალო ან მოთეთრო არშიებით. მეორე რიგის შიგნითა მომქნევებს უფრო ფართო მოთიხისფრო-რუხი არშიები აქვთ. საჭის კიდურა ბუმბულებზე თეთრი სოლისებური ლაქებია. საჭის დანარჩენი ბუმბულების ბოლოებზე ზოგჯერ პატარა თეთრი კოპლებია. სხეულის ქვემო მხარე თეთრია, მოვარდისფრო-ჟანგმიწისფერი ან მორუხო ელფერით მკერდსა და გვერდებზე. დედალი ზოგჯერ გამოირჩევა თავზე მოწაბლისფრო ელფერით. გაცვეთილ ბუმბულსაფარველზე ქრება მოწაბლისფრო ელფერი და მკაფიოდ ჩნდება რუხი ფერი. ნისკარტი მოშავოა, ფეხები – მოცისფრო-რუხი.

აღწერილია 7 ქვესახეობა. საქართველოში მოიპოვება კავკასიური ჭვინტასპუჭაკა – S. c. caucasica Ognev et Banjkowski, 1910.

[რედაქტირება] გავრცელება

სახეობის ბუდობის არეალი მოიცავს ევროპისა და აზიის დიდ ნაწილს: დასავლეთით საფრანგეთიდან და ბრიტანეთიდან, აღმოსავლეთით იმიერბაიკალეთამდე და მდ. ჰუანჰეს სათავეებამდე; ჩრდილოეთით ვრცელდება: ევროპაში – 66-ე პარალელამდე, აზიაში – ქ. სალეხარდამდე, მდ. ენისეიზე – თითქმის პოლარულ წრემდე, ხოლო მდ. ლენაზე – ოლიოკ-მინსკამდე; სამხრეთი საზღვარი გადის სამხრეთი საფრანგეთიდან ხმელთაშუა ზღვის სანაპიროებით, არაბეთის ჩრდილოეთ ნაწილში, ერაყისა და ავღანეთის სამხრეთ რაიონებში, ჩრდილო-დასავლეთ ინდოეთამდე. ზამთრობს ცენტრალურ აფრიკაში, ინდოეთში და ცეილონზე. საქართველოში ცნობილია, როგორც მობუდარი ფრინველი.

[რედაქტირება] ბიოტოპი

ბინადრობს ტყისპირებში, წვრილი რცხილნარის კორომებში, ჭალაშიც და მთის ფერდობებზეც, ბუჩქნარებში, სადაც არაა სხვა სახეობის ასპუჭაკები.

[რედაქტირება] გამრავლება

ბუდეს იკეთებს მეტწილად ბუჩქებზე, ზოგჯერ პატარა ხეზე, ველის ზონაში – იშვიათად მიწაზეც. წელიწადში მრავლდება ორჯერ. პირველად აპრილის ბოლოს ან მაისის დასაწყისში, მეორედ ივნისის ბოლოს ან ივლისის პირველ რიცხვებში დებს 4-6 კვერცხს. კრუხად მორიგეობით ჯდება ორივე სქესის ფრინველი. საინკუბაციო პერიოდი 11-12 დღემდე გრძელდება.

[რედაქტირება] კვება

ძირითადი საკვებია მწერები, ჭამს ობობებს, ჭიებს და სხვა წვრილ უხერხემლოებსაც, ზაფხულის მეორე ნახევრიდან ეტანება კენკრასაც.

[რედაქტირება] მნიშვნელობა

მრავალი მავნე მწერის განადგურებით სარგებლობა მოაქვს სახალხო მეურნეობისათვის.

[რედაქტირება] წყარო

საქართველოს ფრინველების სარკვევი