თეთრი სამყურა
Trifolium repens L. – თეთრი სამყურა.
მეგრულად – სომყუმჯამი ტყა, სუმყუჯა, ტოფური.
მრავალწლოვანი ბალახოვანი მცენარეა. ღერო მხოხავია, მუხლებში ფესვგამდგარი, ზედა ნაწილში წამოწეული. ფოთლები სამფოთოლაკიანია, ფოთოლაკები უკუკვერცხისებრია და თავამოკვეთილი. ყვავილები თეთრია, შეკრებილია თითქმის სფერულ ან ნახევარსფერულ თავაკებად, გრძელყუნწიანებია, დაყვავილების შემდეგ მღვრიე წაბლისფერი ხდება. ნაყოფი კვერცხისებრი პარკია, თხელკედლიანი, 1-4 თესლიანი, მომწიფებისას ძლივს იხსნება. ყვ. V-VIII; ნაყ. VII-IX.
იზრდება ბუჩქნარებში, ტყეში, ტყის პირებსა და მდელოებზე, მინდვრებში, მდინარეთა, სარწყავი არხებისა და ნაკადულების ნაპირებზე, საცხოვრებელი ბინების მახლობლად, გზის პირებზე, ზოგჯერ როგორც სარეველა ნათესებში და სხვადასხვა კულტურათა პლანტაციებში, დაბლობიდან მთის ზედა სარტყლამდე.
კავკასიის სამყურებს შორის ერთ-ერთი ყველაზე ფართოდ გავრცელებული სახეობაა. იძლევა მაღალხარისხოვან, ნაზ მწვანე მასას და საქონლის საუკეთესო საკვებს, განსაკუთრებით საძოვ მცენარედაა მიჩნეული. კარგად იტანს ძოვებას და გატკეპნას. ხასიათდება ვეგეტატიური ნაწილების სწრაფად აღდგენის უნარით. ადვილად იტანს დიდი ხნით წყლით დაფარვას და ხშირად ჭაობის მცენარეულობის ერთ-ერთი კომპონენტია. გვხვდება ნახევრად უდაბნოსა და ველის მცენარეულობაშიც. მისი ერთ-ერთი საუკეთესო თვისებაა აგრეთვე სიმწვანისა და ყვავილობის გახანგრძლივება, რასაც დიდი მნიშვნელობა აქვს საკვები სავარგულების ხარისხიანობისათვის.
სამედიცინო პრაქტიკაში გამოიყენება ყვავილები, ბალახი და ფესვები. ხასიათდება ტკივილგამაყუჩებელი, სედატური, ანთების საწინააღმდეგო, ჭრილობების შემახორცებელი, შარდმდენი, ნაღველმდენი და ანტისეპტიკური მოქმედებით.
მისგან დამზადებული ნაყენები და ნახარშები ამსუბუქებს მრავალი დაავადების მიმდინარეობას: საკვერცხეების ანთება, ვულვილიტი და სხვა გინეკოლოგიური დაავადებები; პირის ღრუს ანთება, მათ შორის სტომატიტი; ანგინა, ტუბერკულოზი, სხვა ვირუსული ინფექციები; კანის დაავადებები, ისეთი როგორიცაა საყმაწვილო, ფსორიაზი; ათეროსკლეროზი; სწორი ნაწლავის ვენების ანთება, ბუასილი. ამდენად, თეთრი სამყურას წამლებს წარმატებით იყენებენ ხალხურ და ტრადიციულ მედიცინაში., ხოლო თავიდან, რომ ავიცილოთ გართულებები, მათი გამოყენება არ შეიძლება ფეხმძიმე ქალებისათვის, ტრომბოფლებიტით დაავადებულთათვის, ინსულტ და ინფარქტ გადატანილებისათვის.
ყველა ხალხური საშუალებების გამოყენების წინ მიმართეთ ექიმს.
