ქუთელია ალექსანდრე
ალექსანდრე ქუთელია – (1909-1974), ქართველი ფილოსოფოსი, პუბლიცისტი, საქართველოს მწერალთა კავშირის წევრი.
დაიბადა ქ. სოხუმში, იქვე მიილო საშუალო განათლება. 1930 წელს დაამთავრა თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის სოციალურ-ეკონომიკური ფაკულტეტი. ასპირანტურაში სწავლობდა მოსკოვის ფილოსოფიის, ლიტერატურისა და ისტორიის ინსტიტუტში, რომელიც დაამთავრა 1935 წელს. 1937 წლიდან კითხულობდა მარქსისტულ-ლენინური ფილოსოფიის კურსს საქართველოს სხვადასხვა უმაღლეს სასწავლებელში. 1943-1952 წლებში იყო თბილისის უნივერსიტეტის დიალექტიკური და ისტორიული მატერიალიზმის კათედრის გამგე. 1944 წელს დაიცვა საკანდიდატო დისერტაცია. 1938-1945 წლებში ჟურნალ „ბოლშევიკის“ პასუხისმგებელი მდივანია. 1945-1951 წლებში იყო მარქსიხმ-ლენინიხმის ინსტიტუტის საქართველოს ფილიალის დირექტორის მოადგილე, შემდეგ - დირექტორი. 1952-1953 წლებში მუშაობდა საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის ფილოსოფიის ინსტიტუტის დირექტორად, ხოლო 1953-1956 წლებში - ამავე ინსტიტუტში დიალექტიკური და ისტორიული მატერიალიზმის განყოფილების გამგედ. 1957-1961 წლებში იყო თბილისის უცხო ენათა პედაგოგიური ინსტიტუტის მარქსიზმ-ლენინიზმის კათედრის დოცენტი, 1961 წლიდან გარდაცვალებამდე კი - იქვე ფილოსოფიის კათედრის გამგე.
ა. ქუთელია იკვლევდა ფილოსოფიის, ესთეტიკის, XIX საუკუნის ქართული და რუსული ფილოსოფიის ისტორიის საკითხებს. კერძოდ, მან გამოიკვლია სოლომონ დოდაშვილის მსოფლმხედველობა; ი. ჭავჭავაძე წარმოადგინა, როგორც რევოლუციური დემოკრატი საქართველოში. მნიშვნელოვანია ა. ქუთელიას ნაშრომები ვაჟა-ფშაველას, აგრეთვე აკაკი წერეთლის მსოფლმხედველობრივი და სოციალურ-პოლიტიკური იდეების შესახებ.
ა. ქუთელია იკვლევდა აგრეთვე XIX საუკუნის რუსი რევოლუციონერი დემოკრატების ბ. ბელინსკის, ნ. ჩერნიშევსკის, გერცენის მსოფლმხედველობას, ეწეოდა სარედაქციო მუშაობას. მისი რედაქციით გამოიცა ქართულ ენაზე მარქსის, ენგელსის, ვ. ლენინის თხზულებანი, აგრეთვე ჰეგელის (ტ.I), ფოიერბახის, ბელინსკის, ჩერნიშეგსკის, პლეხანოვის ფილოსოფიური თხზულებანი.
თხზულებები
- „გერმანული ფაშიზმის იდეოლოგიური სათავეები“ (თბილისი, 1942);
- „ვაჟა-ფშაველა - მოაზროვნე და ჰუმანისტი“ (თბილისი, 1947);
- „სოლომონ დოდაშვილი და მისი ლოგიკა“ (თბილისი, 1948);
- „ილია ჭავჭავაძე - რევოლუციონერი დემოკრატი“ (თბილისი, 1954);
- „ნ. ბარათაშვილის ფილოსოფიური მსოფლმხედველობა“ (თბილისი, I 968);
- „სიცილის ძალა“ (თბილისი, 1961);
- „ლენინური ეტაპის დასაწყისი მარქსისტული ფილოსოფიის განვითარებაში“ (თბილისი. 1971).
