ბურბუშელა
| ხაზი 1: | ხაზი 1: | ||
[[ფაილი:Taraxacum.PNG|280px|right]] | [[ფაილი:Taraxacum.PNG|280px|right]] | ||
| + | '''<big>ბურბუშელა, ბაბუაწვერა</big>''' | ||
| + | |||
'''ოჯახი – Cumpusitae - რთულყვავილოვანი''' <br /> | '''ოჯახი – Cumpusitae - რთულყვავილოვანი''' <br /> | ||
'''გვარი - Taraxacum Wigg - ბაბუაწვერა''' <br /> | '''გვარი - Taraxacum Wigg - ბაბუაწვერა''' <br /> | ||
'''სახეობა - T. officinalis Wigg - ბაბუაწვერა''' | '''სახეობა - T. officinalis Wigg - ბაბუაწვერა''' | ||
| − | + | ბურბუშელას [[ქიზიყი|ქიზიყში]] ყურბანას ეძახიან; [[თუშეთი|თუშეთში]] - მღვდლის წვერას, საღვიძლის, ღვიძლის; [[ჯავახეთი|ჯავახეთში]] - კაბაკუბას, ქაქაბუას, კაკაბუკას; მოხევეები - ვარდკაჭაჭას, სადღობელაია, ერწო ზიზლაყას, ზაზაზიას; [[იმერეთი|იმერეთში]] - ბაბუაწვერას; ლეჩხუმში - ქარაფშუტას; [[გურია|გურიაში]] - ფუს, ფუბაბუას, ფუსფუსას, ყურისსავსებელას; [[სამეგრელო|სამეგრელოში]] - პაპაში ღვინის; [[სვანეთი|სვანეთში]] - ქორგილს. | |
ბურბუშელა მრავალწლიანი ბალახოვანი მცენარეა, სიმაღლით-50 სმ, ფესვი მთავარღერძაა. ფოთლები სხვადასხვა ფორმისა და ზომის, როზეტადაა შეკრული, ხშირად ლანცეტისებრი კიდე ამოკვეთილი, სიგრძით 10-25 სმ, სიგანით კი 1,5–5 სმ. ყვავილები ყვითელი, ენისებრი, ორსქესა, შეკრებილია ცალკეულ [[ყვავილედი|ყვავილედებად]] 5 სმ-მდე დიამეტრით, შიშველი, ღრუ, უფოთლო, საყვავილე კენწეროზე ვითარდება. ნაყოფი თესლურა, ფრენიაა, ბოლოვდება ქოჩრით. ყვავილობს მაის-ივნისში, ნაყოფი ერთი თვის შემდეგ შემოდის, ამიტომ ზაფხულში იგი მეორე ყვავილობასაც ასწრებს. მცენარის ყველა ნაწილი შეიცავს რძეწვენს. | ბურბუშელა მრავალწლიანი ბალახოვანი მცენარეა, სიმაღლით-50 სმ, ფესვი მთავარღერძაა. ფოთლები სხვადასხვა ფორმისა და ზომის, როზეტადაა შეკრული, ხშირად ლანცეტისებრი კიდე ამოკვეთილი, სიგრძით 10-25 სმ, სიგანით კი 1,5–5 სმ. ყვავილები ყვითელი, ენისებრი, ორსქესა, შეკრებილია ცალკეულ [[ყვავილედი|ყვავილედებად]] 5 სმ-მდე დიამეტრით, შიშველი, ღრუ, უფოთლო, საყვავილე კენწეროზე ვითარდება. ნაყოფი თესლურა, ფრენიაა, ბოლოვდება ქოჩრით. ყვავილობს მაის-ივნისში, ნაყოფი ერთი თვის შემდეგ შემოდის, ამიტომ ზაფხულში იგი მეორე ყვავილობასაც ასწრებს. მცენარის ყველა ნაწილი შეიცავს რძეწვენს. | ||
მიმდინარე ცვლილება 00:47, 9 ნოემბერი 2023 მდგომარეობით
ბურბუშელა, ბაბუაწვერა
ოჯახი – Cumpusitae - რთულყვავილოვანი
გვარი - Taraxacum Wigg - ბაბუაწვერა
სახეობა - T. officinalis Wigg - ბაბუაწვერა
ბურბუშელას ქიზიყში ყურბანას ეძახიან; თუშეთში - მღვდლის წვერას, საღვიძლის, ღვიძლის; ჯავახეთში - კაბაკუბას, ქაქაბუას, კაკაბუკას; მოხევეები - ვარდკაჭაჭას, სადღობელაია, ერწო ზიზლაყას, ზაზაზიას; იმერეთში - ბაბუაწვერას; ლეჩხუმში - ქარაფშუტას; გურიაში - ფუს, ფუბაბუას, ფუსფუსას, ყურისსავსებელას; სამეგრელოში - პაპაში ღვინის; სვანეთში - ქორგილს.
ბურბუშელა მრავალწლიანი ბალახოვანი მცენარეა, სიმაღლით-50 სმ, ფესვი მთავარღერძაა. ფოთლები სხვადასხვა ფორმისა და ზომის, როზეტადაა შეკრული, ხშირად ლანცეტისებრი კიდე ამოკვეთილი, სიგრძით 10-25 სმ, სიგანით კი 1,5–5 სმ. ყვავილები ყვითელი, ენისებრი, ორსქესა, შეკრებილია ცალკეულ ყვავილედებად 5 სმ-მდე დიამეტრით, შიშველი, ღრუ, უფოთლო, საყვავილე კენწეროზე ვითარდება. ნაყოფი თესლურა, ფრენიაა, ბოლოვდება ქოჩრით. ყვავილობს მაის-ივნისში, ნაყოფი ერთი თვის შემდეგ შემოდის, ამიტომ ზაფხულში იგი მეორე ყვავილობასაც ასწრებს. მცენარის ყველა ნაწილი შეიცავს რძეწვენს.
საქართველოში ბურბუშელა თითქმის ყველგანაა გავრცელებული, გამოყენებულია მედიცინაში სხვადასხვა დაავადების სამკურნალოდ. მცენარეთა დაცვაში იყენებენ ფესვების ნაყენა. ფესვებს აგროვებენ შემოდგომით ჭკნობის პერიოდში, ამოთხრილ ფესვებს კარგად ასუფთავებენ მიწისა და ფოთლების ნარჩენებისაგან რეცხავენ, აშრობენ ჩრდილში გამჭოლი ქარის პირობებში, ის ხუთი წლის განმავლობაში ინახება. ბურბუშელას ინსექტიციდური თვისებები შეისწავლეს ყირგიზეთში; ნაყენის დასამზადებლად იღებენ 200—300 გ გამომშრალ ან 400 გ დაქუცმაცებულ ნედლ ფესვებს, რომელსაც 1–2 საათის განმავლობაში ათავსებენ 10 ლიტრ თბილ (40°C) წყალში. გამოწურავენ და იყენებენ ბუგრების, ღიღველასა და ტკიპების წინააღმდეგ. პირველი შესხურება ტარდება კვირტების გაშლისას, მეორე - ყვავილობის დამთავრებისთანავე, მესამე კი - საჭიროების მიხედვით 10—15 დღის შემდეგ. ნაყენი უნდა გამოვიყენოთ დამზადებისთანავე.
