ალიზი
(→წყარო) |
|||
| (ერთი მომხმარებლის 2 შუალედური ვერსიები არ არის ნაჩვენები.) | |||
| ხაზი 1: | ხაზი 1: | ||
| − | '''ალიზი''' — სააგურე | + | '''ალიზი''' — [[სააგურე თიხა]] მიწა, [[ქართლი|ქართლში]] გამოუმწვარი, ზოგჯერ, ბზანარევი [[აგური (სამშენებლო მასალა)|აგური]]. ზოგადად ალიზი იყო [[ქვიშა]], ცემენტის ნარევი ხსნარი, რომელსაც ქვის, [[აგური (სამშენებლო მასალა)|აგური]]ს ანდა „ბლოკით” ნაგებობათა [[მშენებლობა (შენობების აგების პროცესი)|მშენებლობისას]] იყენებდნენ. იგი გამოუწვავი, მზეზე გამომშრალი [[ბლოკი]]ც იყო, რომელსაც ასევე [[საშენი მასალა|საშენ მასალად]] ხმარობდნენ. |
| − | ალიზი ხელითა თუ ყალიბით თიხის, ქვიშის, თივის ანდა ნამჯის ნარევისაგან მზადდებოდა. ცნობილი იყო მართკუთხა, კვადრატული, ძირბრტყელა და ამოზნექილ ფორმის ალიზი. ალიზის დამზადება ქართული | + | ალიზი ხელითა თუ ყალიბით [[თიხა|თიხის]], ქვიშის, თივის ანდა ნამჯის ნარევისაგან მზადდებოდა. ცნობილი იყო მართკუთხა, კვადრატული, ძირბრტყელა და ამოზნექილ ფორმის ალიზი. ალიზის დამზადება [[ქართული აგური]]ს ჭრის დროს გამოყენებული ყველა წესის თანმიმდევრობით მეორდებოდა. განსხვავება მხოლოდ საშენი მასალის შეზავებაში იყო. |
ადრე [[საქართველო]]ს კუთხეებში საალიზედ განკუთვნილი დალბობილი მიწის დამუშავება ცხენების საშუალებით ხდებოდა, რადგან ბზენარევ ტალახს კაცი ვერ დაზელდა. ალიზის მოჭრის წინ კალაპოტს წყალში ასველებდნენ - „უწყლოდ ალიზი არ ამოვიდოდა”. [[კალო]]ზე დაწყობილ ალიზს სამი დღის შეშრობის შემდეგ „ფეხზე აყენებდნენ”, გამშრალს აგურის მსგავსად „ხარაგად დააწყობდნენ” და კარგად გახმობის შემდგომ დანიშნულებისამებრ გამოიყენებდნენ. ასეთი ტიპის ალიზი საქართველოს ზოგიერთ კუთხეში დღესაც გამოიყენება. | ადრე [[საქართველო]]ს კუთხეებში საალიზედ განკუთვნილი დალბობილი მიწის დამუშავება ცხენების საშუალებით ხდებოდა, რადგან ბზენარევ ტალახს კაცი ვერ დაზელდა. ალიზის მოჭრის წინ კალაპოტს წყალში ასველებდნენ - „უწყლოდ ალიზი არ ამოვიდოდა”. [[კალო]]ზე დაწყობილ ალიზს სამი დღის შეშრობის შემდეგ „ფეხზე აყენებდნენ”, გამშრალს აგურის მსგავსად „ხარაგად დააწყობდნენ” და კარგად გახმობის შემდგომ დანიშნულებისამებრ გამოიყენებდნენ. ასეთი ტიპის ალიზი საქართველოს ზოგიერთ კუთხეში დღესაც გამოიყენება. | ||
მიმდინარე ცვლილება 14:13, 7 ოქტომბერი 2022 მდგომარეობით
ალიზი — სააგურე თიხა მიწა, ქართლში გამოუმწვარი, ზოგჯერ, ბზანარევი აგური. ზოგადად ალიზი იყო ქვიშა, ცემენტის ნარევი ხსნარი, რომელსაც ქვის, აგურის ანდა „ბლოკით” ნაგებობათა მშენებლობისას იყენებდნენ. იგი გამოუწვავი, მზეზე გამომშრალი ბლოკიც იყო, რომელსაც ასევე საშენ მასალად ხმარობდნენ.
ალიზი ხელითა თუ ყალიბით თიხის, ქვიშის, თივის ანდა ნამჯის ნარევისაგან მზადდებოდა. ცნობილი იყო მართკუთხა, კვადრატული, ძირბრტყელა და ამოზნექილ ფორმის ალიზი. ალიზის დამზადება ქართული აგურის ჭრის დროს გამოყენებული ყველა წესის თანმიმდევრობით მეორდებოდა. განსხვავება მხოლოდ საშენი მასალის შეზავებაში იყო.
ადრე საქართველოს კუთხეებში საალიზედ განკუთვნილი დალბობილი მიწის დამუშავება ცხენების საშუალებით ხდებოდა, რადგან ბზენარევ ტალახს კაცი ვერ დაზელდა. ალიზის მოჭრის წინ კალაპოტს წყალში ასველებდნენ - „უწყლოდ ალიზი არ ამოვიდოდა”. კალოზე დაწყობილ ალიზს სამი დღის შეშრობის შემდეგ „ფეხზე აყენებდნენ”, გამშრალს აგურის მსგავსად „ხარაგად დააწყობდნენ” და კარგად გახმობის შემდგომ დანიშნულებისამებრ გამოიყენებდნენ. ასეთი ტიპის ალიზი საქართველოს ზოგიერთ კუთხეში დღესაც გამოიყენება.
ანტიკურ ხანაში ალიზი ერთ-ერთი ძირითადი საშენი მასალა იყო. საქართველოში ალიზი ძვ. წ. VI ათასწლეულიდანაა ცნობილი. მახლობელი აღმოსავლეთის უძველეს მშენებლობაში ალიზით აშენებული ნაგებობების მთელი რიგი კომპლექსებია გამოვლენილი. ალიზი შუამდინარეთის სამყაროში უაღრესად მიღებული მასალა იყო.
[რედაქტირება] ლიტერატურა
- ჯავახიშვილი, 1946;
- ზანდუკელი, 1982;
- მგელაძე, 1966;
- ქართული მატერიალური კულტურის... 2011:28-29.
