მინიმალიზმი ხელოვნებაში
| (2 მომხმარებლების 13 შუალედური ვერსიები არ არის ნაჩვენები.) | |||
| ხაზი 1: | ხაზი 1: | ||
| − | [[ფაილი:Donaldjudd.jpg| | + | [[ფაილი:Donaldjudd.jpg|250px|thumb|დონალდ ჯადი. უსათაურო. 1986 წ. ნიუ იორკი]] |
| + | '''მინიმალიზმი''' — მიმდინარეობა ხელოვნებაში, რომელიც მეოცე საუკუნის სამოციან წლებში [[ამერიკის შეერთებული შტატები (აშშ)|ამერიკის შეერთებულ შტატებში]], [[აბსტრაქტული ექსპრესიონიზმი და მოქმედების ფერწერა|აბსტრაქტული ექსპრესიონიზმის]] შემდეგ წარმოიშვა. | ||
| − | + | რა არის მინიმალიზმი? ეს, ერთი შეხედვით, მარტივი შეკითხვა სამოციან წლებამდე პასუხგაუცემელი იყო. როგორც ერთი მეცნიერი ამბობს, მინიმალიზმი არის “მიმდინარეობა ხელოვნებაში”, რომლის “ძირითადი ელემენტები” მინიმალური კომპოზიციური მანევრირების შედეგად სახეცვლილი სწორი კუთხე, წრე და კუბია. ცნობილია მინიმალიზმის უფრო ფართო განსაზღვრებაც, რომლის თამახმად, "მინიმალიზმი არის მოძრაობა, რომელიც თავდაპირველად [[ომი|ომის]] შემდგომ [[ამერიკა|ამერიკაში]] ხელოვნებასთან კავშირში, ძალზედ მწირი რესურსების გამოყენებით წარმოიშვა". არსებობს სხვა კრიტიკოსის მოსაზრებაც, რომელიც გამოთქვამს აზრს, რომ მინიმალიზმი “[[მოდერნი]]სტული [[სტილი]]ს დასასრულია, უფრო სწორად კი მოდერნსა და პოსტმოდერნს შორის გარდამავალი ეტაპი.თავდაპირველად კრიტიკოსები ამ მინიმალიზმის ცნების ორ განმარტებას ემხრობოდნენ. პირველი განმარტების თანახმად, “მინიმალისტური” ახალი [[ქანდაკება|ქანდაკების]] ძალზედ ”მარტივი” სტრუქტურის დამაკნინებელ ალუზიას ნიშნავდა. ნეგატიურად განწყობილი დამთვალიერებელი უკმაყოფილებას გამოთქვამდა იმის გამო, რომ უკიდურესად შემცირებული გეომეტრიული ფორმები დაცლილი იყო ყოველგვარი სიღრმისა და სირთულისაგან, ღარიბი იყო ვიზუალური მხარეც. | |
| − | მეორე განმარტება უკვე მინიმალისტების მუშაობის სტილს უკავშირდება. მინიმალისტები სახელოსნოში სახედლდახელოდ ქმნიდნენ სხვადასხვა ნამუშევარს, სამრეწველო ნედლეულიდან აგებდნენ დროებით კონსტრუქციებს და ამ ახალ ხელოვნებაში ავტორის, შემოქმედის თვითმყოფადობა არსად ჩანდა. ავტორისეული ხელწერისა და ინდივუალურობის არქონა | + | მეორე განმარტება უკვე მინიმალისტების მუშაობის სტილს უკავშირდება. მინიმალისტები სახელოსნოში სახედლდახელოდ ქმნიდნენ სხვადასხვა ნამუშევარს, სამრეწველო ნედლეულიდან აგებდნენ დროებით კონსტრუქციებს და ამ ახალ ხელოვნებაში ავტორის, შემოქმედის თვითმყოფადობა არსად ჩანდა. ავტორისეული ხელწერისა და ინდივუალურობის არქონა [[აბსტრაქტული ექსპრესიონიზმი და მოქმედების ფერწერა|აბსტრაქტული]] ექსპრესიონიზმის ესთეტიკას შეჩვეული მაყურებლისათვის ძნელად მისაღები აღმოჩნდა. ხელოვნების ნიმუში უწინარეს ყოვლისა მისი ავტორის სუბიექტური მე-ს გამოხატულება უნდა ყოფილიყო. ყუთის აგება და აგურების დაწყობა ნებისმიერს შეეძლო, ნამდვილი ხელოვანი კი იყო ის, ვინც უბრალო, უმნიშველო ნაჩხაპნიდან ქმნიდა ხელოვნების ნიმუშს. ამგვარი მოსაზრებები ეჭვქვეშ აყენებდა მინიმალიზმის, როგორც ხელოვნების მიმდინარეობის სტატუსს. ეს არ იყო საკმარისი იმისთვის, რომ მინიმალიზმი ხელოვნებასთან გაეიგივებინათ. |
| − | თუმცა, კრიტიკულ წრეებში ეს დამოკიდებულება მალე შეიცვალა. უკვე გვიან სამოციან წლებში მინიმალიზმი გახდა იმ დროისთვის პრიორიტეტული ავანგარდული მანერის მატარებელი ნეიტრალური სტილი (ბოლოს და ბოლოს, იმპრესიონიზმი და ფოვიზმი უკვე წარსულს ჩაბარდა) რომელმაც თავი | + | თუმცა, კრიტიკულ წრეებში ეს დამოკიდებულება მალე შეიცვალა. უკვე გვიან სამოციან წლებში მინიმალიზმი გახდა იმ დროისთვის პრიორიტეტული ავანგარდული მანერის მატარებელი ნეიტრალური სტილი (ბოლოს და ბოლოს, [[იმპრესიონიზმი]] და [[ფოვიზმი]] უკვე წარსულს ჩაბარდა) რომელმაც თავი დაიმკვიდრა ხელოვნების ისტორიასა და მუზეუმში. მისი ცნობილი წარმომადგენლები არიან:დონალდ ჯადი, ფრანკ სტელლა, დენ ფლავინი, კარლ ანდრე, რობერტ მორისი და სხვ. |
== წყარო == | == წყარო == | ||
| − | + | მეიერი, ჯეიმს.მინიმალიზმი: სამოციანი წლების ხელოვნება და პოლემიკა : ფრაგმენტები წიგნიდან / ჯეიმს მეიერი ; მთარგმნ. მაკა ალანია ; რედ. მადონა უჯმაჯურიძე. საგამომცემლო ცნობები [თბ.] : თბილ. სახელმწ. სამხატვრო აკად., [2014] (სტ. შპს "გაზეთი "საქართველოს მაცნე") | |
| − | მეიერი, ჯეიმს.მინიმალიზმი : სამოციანი წლების ხელოვნება და პოლემიკა : ფრაგმენტები წიგნიდან / ჯეიმს მეიერი ; მთარგმნ. მაკა ალანია ; რედ. მადონა უჯმაჯურიძე. საგამომცემლო ცნობები [თბ.] : თბილ. სახელმწ. სამხატვრო აკად., [2014] (სტ. შპს "გაზეთი "საქართველოს მაცნე") | + | |
[[კატეგორია:ხელოვნება]] | [[კატეგორია:ხელოვნება]] | ||
| + | [[კატეგორია:ამერიკული ხელოვნება]] | ||
| + | [[კატეგორია:მოდერნი]] | ||
| + | [[კატეგორია:დონალდ ჯადი]] | ||
| + | [[კატეგორია:ფრანკ სტელლა]] | ||
| + | [[კატეგორია:დენ ფლავინი]] | ||
| + | [[კატეგორია:კარლ ანდრე]] | ||
| + | [[კატეგორია:რობერტ მორისი]] | ||
| + | [[კატეგორია:მიმდინარეობა ხელოვნებაში]] | ||
მიმდინარე ცვლილება 01:47, 21 თებერვალი 2024 მდგომარეობით
მინიმალიზმი — მიმდინარეობა ხელოვნებაში, რომელიც მეოცე საუკუნის სამოციან წლებში ამერიკის შეერთებულ შტატებში, აბსტრაქტული ექსპრესიონიზმის შემდეგ წარმოიშვა.
რა არის მინიმალიზმი? ეს, ერთი შეხედვით, მარტივი შეკითხვა სამოციან წლებამდე პასუხგაუცემელი იყო. როგორც ერთი მეცნიერი ამბობს, მინიმალიზმი არის “მიმდინარეობა ხელოვნებაში”, რომლის “ძირითადი ელემენტები” მინიმალური კომპოზიციური მანევრირების შედეგად სახეცვლილი სწორი კუთხე, წრე და კუბია. ცნობილია მინიმალიზმის უფრო ფართო განსაზღვრებაც, რომლის თამახმად, "მინიმალიზმი არის მოძრაობა, რომელიც თავდაპირველად ომის შემდგომ ამერიკაში ხელოვნებასთან კავშირში, ძალზედ მწირი რესურსების გამოყენებით წარმოიშვა". არსებობს სხვა კრიტიკოსის მოსაზრებაც, რომელიც გამოთქვამს აზრს, რომ მინიმალიზმი “მოდერნისტული სტილის დასასრულია, უფრო სწორად კი მოდერნსა და პოსტმოდერნს შორის გარდამავალი ეტაპი.თავდაპირველად კრიტიკოსები ამ მინიმალიზმის ცნების ორ განმარტებას ემხრობოდნენ. პირველი განმარტების თანახმად, “მინიმალისტური” ახალი ქანდაკების ძალზედ ”მარტივი” სტრუქტურის დამაკნინებელ ალუზიას ნიშნავდა. ნეგატიურად განწყობილი დამთვალიერებელი უკმაყოფილებას გამოთქვამდა იმის გამო, რომ უკიდურესად შემცირებული გეომეტრიული ფორმები დაცლილი იყო ყოველგვარი სიღრმისა და სირთულისაგან, ღარიბი იყო ვიზუალური მხარეც.
მეორე განმარტება უკვე მინიმალისტების მუშაობის სტილს უკავშირდება. მინიმალისტები სახელოსნოში სახედლდახელოდ ქმნიდნენ სხვადასხვა ნამუშევარს, სამრეწველო ნედლეულიდან აგებდნენ დროებით კონსტრუქციებს და ამ ახალ ხელოვნებაში ავტორის, შემოქმედის თვითმყოფადობა არსად ჩანდა. ავტორისეული ხელწერისა და ინდივუალურობის არქონა აბსტრაქტული ექსპრესიონიზმის ესთეტიკას შეჩვეული მაყურებლისათვის ძნელად მისაღები აღმოჩნდა. ხელოვნების ნიმუში უწინარეს ყოვლისა მისი ავტორის სუბიექტური მე-ს გამოხატულება უნდა ყოფილიყო. ყუთის აგება და აგურების დაწყობა ნებისმიერს შეეძლო, ნამდვილი ხელოვანი კი იყო ის, ვინც უბრალო, უმნიშველო ნაჩხაპნიდან ქმნიდა ხელოვნების ნიმუშს. ამგვარი მოსაზრებები ეჭვქვეშ აყენებდა მინიმალიზმის, როგორც ხელოვნების მიმდინარეობის სტატუსს. ეს არ იყო საკმარისი იმისთვის, რომ მინიმალიზმი ხელოვნებასთან გაეიგივებინათ. თუმცა, კრიტიკულ წრეებში ეს დამოკიდებულება მალე შეიცვალა. უკვე გვიან სამოციან წლებში მინიმალიზმი გახდა იმ დროისთვის პრიორიტეტული ავანგარდული მანერის მატარებელი ნეიტრალური სტილი (ბოლოს და ბოლოს, იმპრესიონიზმი და ფოვიზმი უკვე წარსულს ჩაბარდა) რომელმაც თავი დაიმკვიდრა ხელოვნების ისტორიასა და მუზეუმში. მისი ცნობილი წარმომადგენლები არიან:დონალდ ჯადი, ფრანკ სტელლა, დენ ფლავინი, კარლ ანდრე, რობერტ მორისი და სხვ.
[რედაქტირება] წყარო
მეიერი, ჯეიმს.მინიმალიზმი: სამოციანი წლების ხელოვნება და პოლემიკა : ფრაგმენტები წიგნიდან / ჯეიმს მეიერი ; მთარგმნ. მაკა ალანია ; რედ. მადონა უჯმაჯურიძე. საგამომცემლო ცნობები [თბ.] : თბილ. სახელმწ. სამხატვრო აკად., [2014] (სტ. შპს "გაზეთი "საქართველოს მაცნე")
