ბზეწვია
ბზეწვია (ლათ. Motacilla cinerea Tunstall, 1771) − ფრინველი ბეღურასნაირთა რიგიდან.
- კლასი − ფრინველები (AVES)
- რიგი − ბეღურასნაირნი (Passeriformes)
- ოჯახი − ბოლოქანქარასებრნი (Motacillidae)
- გვარი − ბოლოქანქარა (Motacilla)
ბზეწვია პატარა ზომის ფრინველია, ფრთა 80-90 მმ-ია, კუდი – 75-105 მმ, ნისკარტი – 10-13 მმ, წონა – 14-21 გ. მამალი ცოტათი დიდია დედალზე. სქესთა შორის განსხვავება არის შეფერილობაშიც. ზაფხულში მამლის თავი, ყურების მფარავები, კისერი და ზურგი ნაცრისფერ-რუხია; წელი და კუდზედა ბუმბულები მოყვითალო-მწვანე; მომქნევები მოშავო-მურა. მეორე რიგის უკანასკნელ მომქნევებს გარეთა მარაოებზე მოთეთრო ან მორუხო არშიები აქვთ. მურა ფერის ფრთებზე თეთრი განივი ზოლები წარმოქმნილია მეორე რიგის მომქნევების თეთრი ძირებით. ფრთების პატარა მფარავები რუხია, საშუალო და დიდი – მუქი მურა, ღია ფერის არშიებით. საჭის ბუმბულები მოშავო-მურაა, კიდურა სამი წყვილი თეთრია, მაგრამ მეორესა და მესამეს გარეთა მარაოებზე არის მურა ფერის არეებიც. ნისკარტის ძირიდან თავის გვერდებზე 2 თეთრი ზოლია: ერთი თვალების ზემოთ, ხოლო მეორე – ლოყების ქვემოთ. ნიკაპი და ყელი შავია. დანარჩენი ქვემო მხარე − ყვითელი. ფრთების ქვემო მფარავები და იღლია თეთრია, ნისკარტი და ბრჭყალები – შავი, ფეხები − ღია მურა. შემოდგომით შავი ნიკაპი და ყელი თეთრით იცვლება. ზრდასრული დედალი ქვემო მხარეს ღია ყვითელია, ნიკაპი და ყელი თეთრი აქვს. თეთრი წარბები უფრო ვიწროა.
აღწერილია 2-დან 6-მდე ქვესახეობა. საქართველოში მოიპოვება ევროპული ბზეწვია – M. c. cinerea Tunst., 1771.
სარჩევი |
გავრცელება
სახეობის ბუდობის არეალი მდებარეობს ბრიტანეთის კუნძულებზე, სკანდინავიის სამხრეთ სანაპირო ზოლში, ევროპის მთების სისტემებზე, ხმელთაშუა ზღვამდე და მის კუნძულებზე; კანარისა და აზორის კუნძულებზე, მაროკოში და მთელ სამხრეთ აფრიკაში, მადაგასკარზე; მცირე აზიაში, ირანში, ავღანეთში, ჩრდილოეთ ჩინეთსა და მანჯურიაში; სსრ კავშირში – კარპატებიდან და ყირიმიდან – შუა აზიაში, კამჩატკაზე, სახალინსა და კურილის კუნძულებამდე. ზამთრობს უპირატესად სამხრეთ აფრიკაში, აზიის სამხრეთ ნაწილში და ინდო-ავსტრალიის კუნძულებზე. საქართველოში ცნობილია როგორც მობინადრე ფრინველი.
ბიოტოპი
მთის მდინარეების, ნაკადულებისა თუ სხვა წყალსატევების სანაპიროები ტყეში, ბუჩქნარებში, ქვა-ღორღიან ადგილებში. გვხვდება ქალაქებსა და სხვა დასახლებულ პუნქტებშიც, უფრო მრავლადაა 600-800 მ-ის სიმაღლეზე, თუმცა გვხვდება 2500-3000 მ-დეც ზ. დ. ზამთარში მთებიდან დაბლობებში ინაცვლებს.
გამრავლება
ბუდობს ცალკეულ წყვილებად. ბუდეს იკეთებს მიწაზე, ზოგან ქალაქებში მდინარის მახლობელი სახლების სახურავებს ქვეშ. წელიწადში მრავლდება 2-ჯერ (დასავლეთ ევროპაში 3-ჯერაც). პირველად მარტის ბოლოს ან აპრილის დასაწყისში, ხოლო მეორედ ივნისის შუა რიცხვებში დებს 5-6 კვერცხს. კრუხად მორიგეობით ჯდება ორივე სქესის ფრინველი. საინკუბაციო პერიოდის ხანგრძლივობა 12-14 დღემდე აღწევს.
კვება
უპირატესად იკვებება წყლისპირა მწერებითა და მათი ლარვებით, აგრეთვე კიბოსნაირებით. ხშირად პოულობს პატარა ზომის მწერებს წყლიდან მოშორებით ქვებზე, კლდეებსა და ფლატეებზეც.
მნიშვნელობა
კვების ხასიათის მიხედვით უთუოდ სასარგებლო ფრინველია.
