ბნელა საყდარი
ბნელა საყდარი - არქიტექტურული ძეგლი მდებარეობს მცხეთის მუნიციპალიტეტში, სოფელ კევლიანის დასავლეთით 3-4. კილომეტრზე, ხშირი ტყით დაფარულ მთაზე, სტილისტური ნიშნებით თარიღდება ადრინდელი ფეოდალური ხანის მიწურულით.
აღწერილობა
ბნელა საყდარი სამეკლესიანი ბაზილიკაა (8,7X8,1 მ), ნაგებია რიყის ქვით. შენობის კუთხეებში და ცალკეული არქიტექტურული ელემენტებისათვის (აფსიდის მხრები, სატრიუმფო თაღი, პილასტრები, სარკმლის წირთხლები) შირიმის ქვაა გამოყენებული. ეკლესია დაზიანებულია: ჩამონგრეულია კედლების ზედა ნაწილები, დანგრეულია სარკმლები და სხვ. შესასვლელი სამხრეთ ეკლესიიდანაა. შუა ეკლესია გვერდით ეკლესიებთან შედარებით ფართო და მაღალია. აღმოსავლეთით ნახევარწრიული აფსიდია, რომლის ღერძზე თაღოვანი სარკმელია, სარკმლის ორივე მხარეს – თითო სწორკუთხა ნიში. შუა ეკლესიის გრძივ კედლებზე თითო პილასტრია, რომლებზეც კამარის საბჯენი თაღი იყო გადაყვანილი (შემორჩენილია სამხრეთ პილასტრი და საბჯენი თაღის ნაწილი). სატრიუმფო და კამარის საბჯენი თაღების ქუსლებთან თაროსა და დახრილი სიბრტყისაგან შედგენილი კაპიტელებია. სამხრეთ კედელში სწორკუთხა სარკმელია. ჩრდილოეთ კედელში ორი კარია გაჭრილი – ერთი შუა ეკლესიას აკავშირებს ჩრდილოეთ ეკლესიასთან, ხოლო მეორე – საკურთხეველს სამკვეთლოსთან, სამკვეთლოში აღმოსავლეთით ერთი სარკმელია გაჭრილი. ჩრდილოეთ ეკლესიას აღმოსავლეთით სწორკუთხა ამაღლებული საკურთხეველი აქვს. სამხრეთ ეკლესია გრძელია, გეგმით სწორკუთხა, აღმოსავლეთით ერთი სწორკუთხა სარკმელი აქვს. ჩრდილოეთ კედელში შუა ეკლესიაში გასასვლელი კარია გაჭრილი, ხოლო სამხრეთ კედელში – სამეკლესიიან ბაზილიკაში შესასვლელი. სამხრეთ ეკლესიის სარკმელს ფასადზე კონქისებური შეღრმავება აქვს, ხოლო შუა ეკლესიის საკურთხევლის სარკმლის თაღი დასრულებულია გადანაკეცებიანი რელიეფური ზოლით. ეკლესიის დასავლეთით 20 მეტრზე შემორჩენილია კედლების ფრაგმენტები.
