ჩხართვი
ჩხართვი (ლათ. Turdus viscivorus Linnaeus, 1758) − ფრინველი ბეღურასნაირთა რიგიდან.
- კლასი − ფრინველები (AVES)
- რიგი − ბეღურასნაირნი (Passeriformes)
- ოჯახი − შაშვისებრნი (Turdidae)
- გვარი − შაშვი (turdus)
ჩხართვი ჩვენში გავრცელებულ შაშვისებრთა შორის ყველაზე დიდია, ფრთა 140-175 მმ-ია, კუდი – 100-130 მმ, გალო – 30-35 მმ, ნის- ნისკარტი – 15-25 მმ, წონა 100-130 გ. სქესობრივი დიმორფიზმი სიდიდესა და შეფერილობაში არაა გამოხატული. ზრდასრული ფრინველი ზურგის მხარეს რუხია, მოყვითალო ელფერით, განსაკუთრებით კუდის ზემო მფარავებზე, ხოლო ზურგის ბუმბულები ცენტრში უფრო მურაა. ფრთის საშუალო და დიდი მფარავების წვეროებში თეთრი ლაქებია. მომქნევები მურა ფერისაა, მოყვითალო-ჩალისფერი კიდეებით. საჭის ბუმბულები, განსაკუთრებით შუა წყვილი, ღია ფერისაა, მოყვითალო არშიებით. საჭის კიდურა სამ წყვილზე წვეროში თეთრი ლაქებია. სხეულის ქვემო მხარე მოყვითალო-თეთრია, მრავალი მრგვალი ფორმის მურა-მოშავო კოპლებით. ასეთი კოპლები არაა მხოლოდ ნიკაპსა და ყელზე. ფრთების ქვემო მფარავები და იღლიის ბუმბულები სუფთა თეთრია. ნისკარტი და ბრჭყალები მუქი მურაა, ხოლო ფეხები – ღია რქისფერი.
აღწერილია 2-დან 9-მდე ქვესახეობა. საქართველოში მოიპოვება ევროპული ჩხართვი – T. v. viscivorus Linn., 1758.
სარჩევი[დამალვა] |
გავრცელება
სახეობის ბუდობის არეალი მოიცავს თითქმის მთელ ევროპას, უკიდურესი ჩრდილოეთი რაიონებისა და ნორვეგიის დასავლეთი ნაწილის გამოკლებით; ჩრდილო-დასავლეთ აფრიკასა და ციმბირის ტაიგის სამხრეთ ნაწილს, აღმოსავლეთით მდ. ანგარამდე. გარდა ამისა, მოიპოვება მცირე აზიაში, კავკასიაში, ჩრდილოეთ ირანში, შუა აზიაში, ავღანეთსა და ბელუჯისტანში. ზამთარს ატარებს დასავლეთ და სამხრეთ ევროპაში, ჩრდილოეთ აფრიკაში, კავკასიაში, ირანსა და თურქმენეთში. საქართველოში ცნობილია როგორც მობინადრე ფრინველი.
ბიოტოპი
ბინადრობს მაღალტანიან როგორც წიწვიან, ისე ფოთლოვან, უპირატესად კი შერეული ტიპის ტყეებში, რომელთაც თან ახლავს ღია ადგილები. გამრავლების დროს ადის უფრო მაღლა, ტყის ზემო ნაწილში. ზამთარში მოიპოვება ტყის ქვემო ზონაში და ჭალის ტყეებშიც კი.
გამრავლება
ბუდობს ცალკეულ წყვილებად. ბუდეს იკეთებს დედალი, მაღალტანიან ხეებზე. წელიწადში მრავლდება ორჯერ. პირველად მარტის ბოლოს ან აპრილის დასაწყისში, ხოლო მეორედ მაისის ბოლოს ან ივნისის პირველ რიცხვებში, დებს 4-5 კვერცხს. კრუხად ჯდება უპირატესად დედალი, მამალი მხოლოდ ზოგჯერ ცვლის მას მცირე ხნით. საინკუბაციო პერიოდი 12-14 დღეს გრძელდება.
კვება
ჩხართვის საკვებს შეადგენენ ნაკლებად მოძრავი მწერები, მათი ლარვები, მრავალფეხანი, ჭიები, წვრილი ლოკოკინები და მრავალი სხვა. შემოდგომით და ზამთარში ჭამს ნაირგვარ კენკრასაც.
მნიშვნელობა
ჩხართვი მრავლად სპობს ნაირგვარ მავნე მწერებს. გარდა ამისა, ხელს უწყობს კენკროვანი მცენარეების გავრცელებას.
