პარადიგმა (ენათმეცნიერება)
| ხაზი 2: | ხაზი 2: | ||
1). ერთობლიობა სიტყვის (ძირის, ფუძის) გრამატიკულად განპირობებული ფორმებისა, რომლებიც ერთსა და | 1). ერთობლიობა სიტყვის (ძირის, ფუძის) გრამატიკულად განპირობებული ფორმებისა, რომლებიც ერთსა და | ||
| − | იმავე კონტექსტში ([[მორფემა]], [[სინტაგმა]], ფრაზა) გამორიცხავენ ერთმანეთს, ერთმანეთის მიმართ იმყოფებიან მიმართებაში in absrntia (შდრ. სინტაგმა). მაგ., ერთი და იმავე სახელის ბრუნვის ფორმები (კაცი, კაც-მა, კაც-ს, კაც.ის…) ქმნიან [[ბრუნვა (გრამატიკა)|ბრუნების]] პარადიგმას; [[ზმნა|ზმნის]] ცვლა პირის მიხედვით (მ-აქვს, გ-აქვს…) იქნება | + | იმავე კონტექსტში ([[მორფემა]], [[სინტაგმა]], [[ფრაზა]]) გამორიცხავენ ერთმანეთს, ერთმანეთის მიმართ იმყოფებიან მიმართებაში in absrntia (შდრ. სინტაგმა). მაგ., ერთი და იმავე სახელის ბრუნვის ფორმები (კაცი, კაც-მა, კაც-ს, კაც.ის…) ქმნიან [[ბრუნვა (გრამატიკა)|ბრუნების]] პარადიგმას; [[ზმნა|ზმნის]] ცვლა პირის მიხედვით (მ-აქვს, გ-აქვს…) იქნება |
უღლების პარადიგმა და ა. შ. | უღლების პარადიგმა და ა. შ. | ||
მიმდინარე ცვლილება 13:07, 1 მარტი 2024 მდგომარეობით
პარადიგმა (ბერძ. paradigma – მაგალითი, ნიმუში).
1). ერთობლიობა სიტყვის (ძირის, ფუძის) გრამატიკულად განპირობებული ფორმებისა, რომლებიც ერთსა და იმავე კონტექსტში (მორფემა, სინტაგმა, ფრაზა) გამორიცხავენ ერთმანეთს, ერთმანეთის მიმართ იმყოფებიან მიმართებაში in absrntia (შდრ. სინტაგმა). მაგ., ერთი და იმავე სახელის ბრუნვის ფორმები (კაცი, კაც-მა, კაც-ს, კაც.ის…) ქმნიან ბრუნების პარადიგმას; ზმნის ცვლა პირის მიხედვით (მ-აქვს, გ-აქვს…) იქნება უღლების პარადიგმა და ა. შ.
2. ერთ-ერთი სიტყვის ფლექსიური ცელა (ბრუნება, უღლება), როგორც ნიმუში მსგავს სიტყვათა ცვლისათვის. მაგ. ა. შანიძის „ქართული ენის გრამატიკის საფუძვლებში“ ფუძეკუმშვადი სახელებისათვის ასეთი პარადიგმებია წარმოდგენილი: ა ხმოვნის კუმშვისთვის – სტუმარი, სტუმრის, ე ხმოვნის კუმშვისათვის – სომეხი, სომხის და ა, შ.
ი. ქობალავა
