ჯიჯღი

მიმდინარე ცვლილება 15:57, 21 მაისი 2025 მდგომარეობით

ჯიჯღი (ლათ. Turdus ruficollis Pallas, 1776) − ფრინველი ბეღურასნაირთა რიგიდან.

• კლასი − ფრინველები (AVES)
• რიგი − ბეღურასნაირნი (Passeriformes)
• ოჯახი − შაშვისებრნი (Turdidae)
• გვარი − შაშვი (turdus)

ჯიჯღი საშუალო ზომის შაშვია, ფრთა 125-145 მმ-ია, კუდი – 100-115 მმ, ნისკარტი – 24-25 მმ, წონა – 90-120 გ. მამალი ოდნავ დიდია დედალზე. შეფერილობაში სქესთა შორის არის შესამჩნევი განსხვავება. ზრდასრული მამალი ზურგის მხარეს მორუხო-წენგოსფერია. მურა ფერის მომქნევებს გარეთა კიდეები რუხი აქვთ; საჭის ბუმბულები მოშავო-მურაა, მხოლოდ კიდურა წყვილია მორუხო-მურა. პირის კუთხეებთან, ყელსა და ჩიჩახვზე ბუმბულები შავია; სხეულის დანარჩენი ქვემო მხარე მოთეთროა, მაგრამ ზოგიერთ ბუმბულზე არის მკრთალი მორუხო ღერძულა ლაქები. სხეულის გვერდები მორუხოა, ხოლო იღლია – კვამლისფერი, ჟანგმიწისფერი ელფერით. დედლის შეფერილობაში შავი ფერი არაა ან ბევრად ნაკლებია. ყელისა და ჩიჩახვის მოთეთრო ფონზე გასწვრივი მოშავო სიჭრელეა; თავის გვერდები რუხია; მკერდსა და სხეულის გვერდებზეც მუქი ღერძულა ხაზებია. ნისკარტი და ფეხები მურა ფერისაა. ცალკეულ ქვესახეობებს შორის მკვეთრი განსხვავებაა შეფერილობაში, რის გამო ზოგიერთი ავტორი მათ დამოუკიდებელ სახეობებადაც კი მიიჩნევს.

აღწერილია 2-დან 4-მდე ქვესახეობა. საქართველოში მოიპოვება შავგულა ჯიჯღი – T. r. atrogularis Jarocki, 1819.

[რედაქტირება] გავრცელება

სახეობის ბუდობის არეალი ვრცელი არაა. იგი მოიცავს შედარებით მცირე ტერიტორიას ციმბირში, ჩრდილოეთი ურალის დასავლეთი ფერდობებიდან, ქვემო ტუნგუსკამდე და იმიერბაიკალეთამდე, ხოლო სამხრეთით – მონგოლეთამდე. ზამთარს ატარებს უპირატესად ირანში, ერაყში, ავღანეთში, შუა აზიაში, ინდოეთის ჩრდილოეთ ნაწილში, ჩინეთის ზოგიერთ ადგილებში და ბირმაში. ზამთრობით გვხვდება საქართველოშიც, როგორც იშვიათი შემომფრენი ფრინველი.

[რედაქტირება] ბიოტოპი

ჯიჯღი ბინადრობს ნაირგვარი ტიპის ტყეში – უპირატესად ტყისპირებში, ბუჩქნარებში, ზოგჯერ ტაიგის დაჭაობებულ უბნებში.

[რედაქტირება] გამრავლება

ბუდობს ცალკეულ წყვილებად. ბუდეს იკეთებს ხეზე, ბუჩქებზე, ჯირკებზე, ზოგჯერ მიწაზეც. აღნიშნულია წელიწადში ორჯერ გამრავლება. პირველად მაისის დასაწყისში, მეორედ ივნისის ბოლოს დებს 4-7 კვერცხს. საინკუბაციო პერიოდის ხანგრძლივობა დადგენილი არაა, მაგრამ არაპირდაპირი მონაცემებით, იგი 13 დღემდე უნდა აღწევდეს.

[რედაქტირება] კვება

ჯიჯღის საკვებს შეადგენენ მეტწილად მწერები, პატარა ლოკოკინები, წყლის მწერების ლარვები, ჭიაყელები და ობობები. მცირე რაოდენობით ჭამს კენკრასაც.

[რედაქტირება] მნიშვნელობა

კვების ხასიათის მიხედვით სასარგებლო ფრინველია, მაგრამ მცირერიცხოვნობის გამო სამეურნეო მნიშვნელობა არა აქვს.

[რედაქტირება] წყარო

საქართველოს ფრინველების სარკვევი