შავკისერა მეღორღია

მიმდინარე ცვლილება 13:31, 22 მაისი 2025 მდგომარეობით

შავკისერა მეღორღია (ლათ. Oenanthe lugens Lichtenstein, 1823) − ფრინველი ბეღურასნაირთა რიგიდან.

• კლასი − ფრინველები (AVES)
• რიგი − ბეღურასნაირნი (Passeriformes)
• ოჯახი − შაშვისებრნი (Turdidae)
• გვარი − მეღორღია (Oenanthe)

შავკისერა მეღორღია პატარა ზომის ფრინველია, ფრთა 80-95 მმ-ია, კუდი 65-70 მმ, ნისკარტი – 12-15 მმ, წონა – 25-30 გ. მამალი ოდნავ დიდია დედალზე. შეფერილობაშიც სქესობრივი დიმორფიზმი საკმაოდ კარგადაა გამოხატული. თავი ზემოდან, კისერი და ზურგი მამალს მორუხო-მოჟანგისფრო ან ხშირად მოთეთრო აქვს; კუდზედა ბუმბულები თეთრია. თავისა და კისრის გვერდები, მხრები, ფრთების ზემო და ქვემო მფარავები, იღლია, ნიკაპი და ყელი შავია: სხეულის დანარჩენი ქვემო მხარე – თეთრი, მომქნევები შავია. საჭის შუა წყვილი ბუმბულების დაახლოებით ორი მესამედი შავია, ხოლო ძირის ნაწილი – თეთრი. საჭის დანარჩენი ბუმბულების დიდი ნაწილი თეთრია, მაგრამ ბოლო ნაწილში აქვთ ფართო შავი ზოლები. ნისკარტი და ფეხები შავია. დედალს ზურგის მხარე მორუხო-ქვიშისფერი აქვს, ფრთები – მურა. ქვემო მხარე უფრო ღია ფერისაა, ვიდრე ზურგის მხარე, განსაკუთრებით ყელზე და მუცლის შუა ნაწილში. ფეხები და ნისკარტიც უფრო ღია ფერის აქვს, ვიდრე მამალს.

აღწერილია 5 ქვესახეობა. საქართველოში გვხვდება აღმოსავლური შავკისერა მეღორღია – O. l. barnesi Oates, 1890.

[რედაქტირება] გავრცელება

სახეობის ბუდობის არეალი მოიცავს: აფრიკის ჩრდილოეთ ნაწილში – ალჟირს, ტუნისს, ტრიპოლს, ეგვიპტესა და ნუბიას; არაბეთის ჩრდილოეთ ნახევარს; მცირე აზიას, ირანს, ავღანეთს, ბელუჯისტანს და აღწევს დასავლეთ ინდოეთამდე. სსრ კავშირში მოიპოვება ამიერკავკასიაში, თურქმენეთში და ტაჯიკეთის სამხრეთ-დასავლეთ ნაწილში. არეალის სამხრეთ ნაწილში მობინადრეა, ხოლო ჩრდილოეთი ნაწილიდან დასაზამთრებლად მიფრინავს აფრიკაში, წინა აზიაში და ნაწილობრივ ინდოეთში. საქართველოს აღმოსავლეთ ზოგიერთ რაიონში მცირე რაოდენობით მობუდარია.

[რედაქტირება] ბიოტოპი

ბინადრობს უნაყოფო, მცენარეულობით ღარიბ თიხნარიან ველებში, ქვა-ღორღიან ხევებში, მეტწილად დაბლობებში, იშვიათად მთის ფერდობებზეც, 1400 მ-მდე ზღვის დონიდან.

[რედაქტირება] გამრავლება

ბუდეს იკეთებს მიწაზე, ხვრელებში, სოროებში, ნაპრალებში, ლოდებს შორის. წელიწადში მრავლდება ორჯერ. აპრილის შუა რიცხვებში და ივნისის დასაწყისში დებს 5 კვერცხს. კრუხად ჯდება მხოლოდ დედალი. საინკუბაციო პერიოდი 14 დღეს გრძელდება.

[რედაქტირება] კვება

შავკისერა მეღორღიას საკვებს შეადგენენ მეტწილად ობობები და ღამის პეპლების ლარვები, აგრეთვე პატარა ზომის ხმელეთის სხვა უხერხემლო ორგანიზმები.

[რედაქტირება] მნიშვნელობა

კვების ხასიათის მიხედვით სასარგებლოა, მაგრამ მცირერიცხოვნობის გამო პრაქტიკული მნიშვნელობა არა აქვს.

[რედაქტირება] წყარო

საქართველოს ფრინველების სარკვევი