საბავშვო ფოლკლორი
| ხაზი 2: | ხაზი 2: | ||
საბავშვო [[ფოლკლორი]] სამ ძირითად ჯგუფად იყოფა: <br /> | საბავშვო [[ფოლკლორი]] სამ ძირითად ჯგუფად იყოფა: <br /> | ||
| − | ა) | + | ა) ფოლკლორი, რომელიც მოზრდილთა მიერ ბავშვებისთვის არის შექმნილი; <br /> |
ბ) ხალხური შემოქმედება, რომელიც მოზრდილთა [[რეპერტუარი]]დან საბავშვო ფოლკლორში დამკვიდრდა; <br /> | ბ) ხალხური შემოქმედება, რომელიც მოზრდილთა [[რეპერტუარი]]დან საბავშვო ფოლკლორში დამკვიდრდა; <br /> | ||
გ) საკუთრივ ბავშვთა ზეპირსიტყვიერი შემოქმედება. | გ) საკუთრივ ბავშვთა ზეპირსიტყვიერი შემოქმედება. | ||
| − | პირველ | + | პირველ ჯგუფში შედის სააკვნო ლექს-სიმღერები, სალალაო და შესაქცევარი პოეზია, ნაწარმოებები ცხოველებისა და ფრინველების შესახებ, „ცოცხალი ტყუილის“ ნიმუშები და სხვ. ამგვარ ნაწარმოებთა დანიშნულებაა მცირეწლოვანთა გართობა იმ ასაკში, როცა ისინი მთლიანად სხვაზე არიან დამოკიდებულნი. |
მეორე ჯგუფში ერთიანდება უძველესი რიტუალური პოეზია („მზეო, მზეო ამოდი“, „ივანესას მოვდიოდი“), თემატიკურად მრავალფეროვანი საისტორიო-საყოფაცხოვრებო ლექსები, შაირები, გამოცანები, [[ანდაზა|ანდაზები]]... გართობასთან ერთად ამ ნაწარმოებების ძირითადი დანიშნულებაა ბავშვებს მოვლენებისა და საგნების, საზოგადოებრივი ურთიერთობის მიმართ გარკვეული თვალსაზრისი გამოუმუშაოს. | მეორე ჯგუფში ერთიანდება უძველესი რიტუალური პოეზია („მზეო, მზეო ამოდი“, „ივანესას მოვდიოდი“), თემატიკურად მრავალფეროვანი საისტორიო-საყოფაცხოვრებო ლექსები, შაირები, გამოცანები, [[ანდაზა|ანდაზები]]... გართობასთან ერთად ამ ნაწარმოებების ძირითადი დანიშნულებაა ბავშვებს მოვლენებისა და საგნების, საზოგადოებრივი ურთიერთობის მიმართ გარკვეული თვალსაზრისი გამოუმუშაოს. | ||
| − | მესამე ჯგუფში თავს იყრის პატარების მიერ შეთხზული, მათი გემოვნების, ფსიქიკისა და ბუნების გამომხატველი ნაწარმოებები. ესენია: | + | მესამე ჯგუფში თავს იყრის პატარების მიერ შეთხზული, მათი გემოვნების, ფსიქიკისა და ბუნების გამომხატველი ნაწარმოებები. ესენია: საკინკლაო და გამოსაჯავრებელი ლექსები. ნაწილობრივ, ენის გასატეხი ფორმულები და სხვ. საბავშვო ფოლკლორში თვალსაჩინო ადგილი უჭირავს თამაშობებს. |
| − | [[ზღაპარი|ზღაპრები]] ყოველთვის ითვლებოდა და ითვლება საბავშვო შემოქმედების პოპულარულ ჟანრად. ზღაპრები | + | [[ზღაპარი|ზღაპრები]] ყოველთვის ითვლებოდა და ითვლება საბავშვო შემოქმედების პოპულარულ ჟანრად. ზღაპრები ცხოველთა შესახებ. მცირეწლოვანთა საყვარელ რეპერტუარს წარმოადგენს. მათგან იწყებს ბავშვი სამყაროს შეცნობას. ასაკის ზრდასთან ერთად ფართოვდება ბავშვის გონებრივი ჰორიზონტი. [[ცხოველთა ეპოსი]]თ გატაცება ჯადოსნური ზღაპრების სიყვარულით იცვლება. საბავშვო ასაკის უმაღლეს საფეხურზე მოზარდები უფრო მეტად რეალისტური ზღაპრებით ინტერესდებიან. |
''ფ. ზანდუკელი'' | ''ფ. ზანდუკელი'' | ||
მიმდინარე ცვლილება 12:58, 5 ივნისი 2025 მდგომარეობით
საბავშვო ფოლკლორი – ბავშვებისთვის განკუთვნილი ზეპირსიტყვიერი შემოქმედება. მასში იგულისხმება ის ხალხური ნაწარმოებები, რომლებიც დაკავშირებულია ბავშვების ნაცნობ გარემოსთან და მათი ბუნებისა და ინტერესების გამომხატველია.
საბავშვო ფოლკლორი სამ ძირითად ჯგუფად იყოფა:
ა) ფოლკლორი, რომელიც მოზრდილთა მიერ ბავშვებისთვის არის შექმნილი;
ბ) ხალხური შემოქმედება, რომელიც მოზრდილთა რეპერტუარიდან საბავშვო ფოლკლორში დამკვიდრდა;
გ) საკუთრივ ბავშვთა ზეპირსიტყვიერი შემოქმედება.
პირველ ჯგუფში შედის სააკვნო ლექს-სიმღერები, სალალაო და შესაქცევარი პოეზია, ნაწარმოებები ცხოველებისა და ფრინველების შესახებ, „ცოცხალი ტყუილის“ ნიმუშები და სხვ. ამგვარ ნაწარმოებთა დანიშნულებაა მცირეწლოვანთა გართობა იმ ასაკში, როცა ისინი მთლიანად სხვაზე არიან დამოკიდებულნი.
მეორე ჯგუფში ერთიანდება უძველესი რიტუალური პოეზია („მზეო, მზეო ამოდი“, „ივანესას მოვდიოდი“), თემატიკურად მრავალფეროვანი საისტორიო-საყოფაცხოვრებო ლექსები, შაირები, გამოცანები, ანდაზები... გართობასთან ერთად ამ ნაწარმოებების ძირითადი დანიშნულებაა ბავშვებს მოვლენებისა და საგნების, საზოგადოებრივი ურთიერთობის მიმართ გარკვეული თვალსაზრისი გამოუმუშაოს.
მესამე ჯგუფში თავს იყრის პატარების მიერ შეთხზული, მათი გემოვნების, ფსიქიკისა და ბუნების გამომხატველი ნაწარმოებები. ესენია: საკინკლაო და გამოსაჯავრებელი ლექსები. ნაწილობრივ, ენის გასატეხი ფორმულები და სხვ. საბავშვო ფოლკლორში თვალსაჩინო ადგილი უჭირავს თამაშობებს.
ზღაპრები ყოველთვის ითვლებოდა და ითვლება საბავშვო შემოქმედების პოპულარულ ჟანრად. ზღაპრები ცხოველთა შესახებ. მცირეწლოვანთა საყვარელ რეპერტუარს წარმოადგენს. მათგან იწყებს ბავშვი სამყაროს შეცნობას. ასაკის ზრდასთან ერთად ფართოვდება ბავშვის გონებრივი ჰორიზონტი. ცხოველთა ეპოსით გატაცება ჯადოსნური ზღაპრების სიყვარულით იცვლება. საბავშვო ასაკის უმაღლეს საფეხურზე მოზარდები უფრო მეტად რეალისტური ზღაპრებით ინტერესდებიან.
ფ. ზანდუკელი
[რედაქტირება] ლიტერატურა
- ხალხური სიტყვიერება, შედგენილი ქ. სიხარულიძისა და ფ. ზანდუკელის მიერ, 1972;
- ფ. ზანდუკელი, ხალხური საბავშვო პოეზიის ძირითადი სახეები, ქართული ფოლკლორი, ტ. III, 1969;
- მისივე, საბავშვო ფოლკლორი, ხალხური პოეტური შემოქმედება, III, 1973.
