საქართველოს დამფუძნებელი კრება
NPLG Wiki Dictionaries გვერდიდან
(სხვაობა ვერსიებს შორის)
(→სოციალ-დემოკრატიული პარტია - 109 წევრი) |
|||
| (2 მომხმარებლების 36 შუალედური ვერსიები არ არის ნაჩვენები.) | |||
| ხაზი 1: | ხაზი 1: | ||
'''დამფუძნებელი კრება''' - [[საქართველო|საქართველოს]] დემოკრატიული რესპუბლიკის ლეგიტიმური, საყოველთაო არჩევნებით არჩეული საკანონმდებლო ორგანო, რომელმაც შეცვალა [[საქართველოს ეროვნული საბჭო]] - პარლამენტი. | '''დამფუძნებელი კრება''' - [[საქართველო|საქართველოს]] დემოკრატიული რესპუბლიკის ლეგიტიმური, საყოველთაო არჩევნებით არჩეული საკანონმდებლო ორგანო, რომელმაც შეცვალა [[საქართველოს ეროვნული საბჭო]] - პარლამენტი. | ||
| − | + | [[ფაილი:SaqarTvelos damfuZnebeli kreba.jpg|thumb|450პქ|'''საქართველოს დამფუძნებელი კრება''']] | |
დამოუკიდებელი საქართველოს პირველი ლეგიტიმური საკანონმდებლო ორგანოს შექმნას გადამწყვეტი მნიშვნელობა ჰქონდა საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის პოლიტიკური და სოციალ-ეკონომიკური განვითარებისათვის, საგარეო-პოლიტიკურ ასპარეზზე [[საქართველო|საქართველოს]] აღიარებისა და ქვეყნის [[საერთაშორისო სამართალი|საერთაშორისო სამართლის]] სუბიექტად ცნობისათვის. საქართველოს დამფუძნებელი კრების მოწვევას ითვალისწინებდა [[საქართველოს დამოუკიდებლობის აქტი|1918 წლის 26 მაისის დამოუკიდებლობის აქტი]]. | დამოუკიდებელი საქართველოს პირველი ლეგიტიმური საკანონმდებლო ორგანოს შექმნას გადამწყვეტი მნიშვნელობა ჰქონდა საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის პოლიტიკური და სოციალ-ეკონომიკური განვითარებისათვის, საგარეო-პოლიტიკურ ასპარეზზე [[საქართველო|საქართველოს]] აღიარებისა და ქვეყნის [[საერთაშორისო სამართალი|საერთაშორისო სამართლის]] სუბიექტად ცნობისათვის. საქართველოს დამფუძნებელი კრების მოწვევას ითვალისწინებდა [[საქართველოს დამოუკიდებლობის აქტი|1918 წლის 26 მაისის დამოუკიდებლობის აქტი]]. | ||
| − | |||
| − | |||
| − | * №1 საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული პარტია; | + | ====[[საქართველოს დამფუძნებელი კრების არჩევნები|დამფუძნებელი კრების არჩევნები]]==== |
| + | 1918 წლის 22 ნოემბერს საქართველოს რესპუბლიკის პარლამენტმა (ყოფილი ეროვნული საბჭო) დაამტკიცა [[საქართველოს დამფუძნებელი კრების არჩევნები|დამფუძნებელი კრების არჩევნების]] დებულება, რომელიც ითვალისწინებდა საყოველთაო, თანასწორი, პირდაპირი და ფარული ხმის მიცემით დამფუძნებელი კრების 130 წევრის არჩევას პროპორციული საარჩევნო სისტემის საფუძველზე, პარტიული სიების მიხედვით. დამფუძნებელი კრების არჩევნებში მონაწილეობის მისაღებად რეგისტრირებული იყო 15 პოლიტიკური პარტია: | ||
| + | |||
| + | * №1 [[სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია|საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული პარტია]]; | ||
* №2 [[ეროვნულ-დემოკრატიული პარტია]]; | * №2 [[ეროვნულ-დემოკრატიული პარტია]]; | ||
| − | * №3 სოციალისტ-რევოლუციონერთა პარტია; | + | * №3 [[სოციალისტ-რევოლუციონერთა პარტია]]; |
* №4 [[დაშნაკცუთიუნი]]; | * №4 [[დაშნაკცუთიუნი]]; | ||
| − | * №5 სოციალისტ-ფედერალისტთა პარტია; | + | * №5 [[სოციალისტ-ფედერალისტთა პარტია]]; |
* №6 [[მუსულმანთა ეროვნული საბჭო]]; | * №6 [[მუსულმანთა ეროვნული საბჭო]]; | ||
* №7 [[რადიკალ-დემოკრატიული გლეხთა პარტია|საქართველოს რადიკალ-დემოკრატიული გლეხთა პარტია]]; | * №7 [[რადიკალ-დემოკრატიული გლეხთა პარტია|საქართველოს რადიკალ-დემოკრატიული გლეხთა პარტია]]; | ||
| − | * №8 საქართველოს ეროვნული პარტია; | + | * №8 [[ეროვნული პარტია|საქართველოს ეროვნული პარტია]]; |
* №9 საქართველოს მაშვრალთა პარტია; | * №9 საქართველოს მაშვრალთა პარტია; | ||
* №10 შოთა რუსთაველის ჯგუფი; | * №10 შოთა რუსთაველის ჯგუფი; | ||
* №11 [[დამოუკიდებელთა (უპარტიოთა) კავშირი|დამოუკიდებელ უპარტიოთა კავშირი]]; | * №11 [[დამოუკიდებელთა (უპარტიოთა) კავშირი|დამოუკიდებელ უპარტიოთა კავშირი]]; | ||
| − | * №12 ბორჩალოს მაზრის მცხოვრებთა სია; | + | * №12 [[ბორჩალოს მაზრის მუსლიმთა პარტია|ბორჩალოს მაზრის მცხოვრებთა სია]]; |
* №13 რსდმპ; | * №13 რსდმპ; | ||
* №14 [[ესთეტიური ლიგა პატრიოტებისა|პატრიოტთა ესტეტიური ლიგა]]; | * №14 [[ესთეტიური ლიგა პატრიოტებისა|პატრიოტთა ესტეტიური ლიგა]]; | ||
* №15 [[ელინთა დემოკრატიული პარტია|საქართველოს ელინთა დემოკრატიული ჯგუფი]]. | * №15 [[ელინთა დემოკრატიული პარტია|საქართველოს ელინთა დემოკრატიული ჯგუფი]]. | ||
| + | |||
არჩევნები ჩატარდა 1919 წლის 14-16 თებერვალს. საქართველოს ზოგ რეგიონში არჩევნები ვერ ჩატარდა კლიმატური პირობებისა და რთული პოლიტიკური სიტუაციის გამო. | არჩევნები ჩატარდა 1919 წლის 14-16 თებერვალს. საქართველოს ზოგ რეგიონში არჩევნები ვერ ჩატარდა კლიმატური პირობებისა და რთული პოლიტიკური სიტუაციის გამო. | ||
| − | პირველი დამატებითი არჩევნები ჩატარდა 1919 წლის აგვისტოში ბორჩალოს, ახალციხის, ახალქალაქის მაზრებში, ფოცხოვის რაიონში, მთიულეთში, ხევსურეთსა და სვანეთში. | + | '''პირველი დამატებითი არჩევნები''' ჩატარდა 1919 წლის აგვისტოში ბორჩალოს, ახალციხის, ახალქალაქის მაზრებში, ფოცხოვის რაიონში, [[მთიულეთი|მთიულეთში]], [[ხევსურეთი|ხევსურეთსა]] და სვანეთში. |
| − | მეორე დამატებითი არჩევნები 1920 წლის მაისში ჩატარდა სოხუმის ოლქში, ბოლნისის, დუშეთის და ტფილისის მაზრებში. | + | '''მეორე დამატებითი არჩევნები''' 1920 წლის მაისში ჩატარდა სოხუმის ოლქში, ბოლნისის, დუშეთის და ტფილისის მაზრებში. |
| − | დამფუძნებელ კრებაში შევიდა სოციალ-დემოკრატიული პარტიიდან 109, ეროვნულ-დემოკრატიული პარტიიდან 8 (ნ. ნიკოლაძე, [[კედია სპირიდონ|ს. კედია]], [[გვაზავა გიორგი|გ. გვაზავა]], [[თაყაიშვილი ექვთიმე|ე. თაყაიშვილი]], [[მაჭავარიანი იოსებ|ი. მაჭავარიანი]], [[ასათიანი ალექსანდრე|ალ. ასათიანი]], პ. სურგულაძე, [[ქიქოძე გერონტი|გ. ქიქოძე]]), სოციალისტ-ფედერალისტთა პარტიიდან 8 ([[ლასხიშვილი გიორგი|გ. ლასხიშვილი]], გ. რცხილაძე, [[ნუცუბიძე შალვა|შ. ნუცუბიძე]], [[ფირცხალავა სამსონ|ს. ფირცხალავა,]] [[ალექსი-მესხიშვილი შალვა|შ. ალექსი-მესხიშვილი]], [[ბარათაშვილი | + | დამფუძნებელ კრებაში შევიდა სოციალ-დემოკრატიული პარტიიდან 109, ეროვნულ-დემოკრატიული პარტიიდან 8 ([[ნიკოლაძე ნიკო|ნ. ნიკოლაძე]], [[კედია სპირიდონ|ს. კედია]], [[გვაზავა გიორგი|გ. გვაზავა]], [[თაყაიშვილი ექვთიმე|ე. თაყაიშვილი]], [[მაჭავარიანი იოსებ ივანეს ძე|ი. მაჭავარიანი]], [[ასათიანი ალექსანდრე|ალ. ასათიანი]], [[სურგულაძე პეტრე|პ. სურგულაძე]], [[ქიქოძე გერონტი|გ. ქიქოძე]]), სოციალისტ-ფედერალისტთა პარტიიდან 8 ([[ლასხიშვილი გიორგი|გ. ლასხიშვილი]], [[რცხილაძე გრიგოლ|გ. რცხილაძე]], [[ნუცუბიძე შალვა|შ. ნუცუბიძე]], [[ფირცხალავა სამსონ|ს. ფირცხალავა,]] [[ალექსი-მესხიშვილი შალვა|შ. ალექსი-მესხიშვილი]], [[ბარათაშვილი იესე|ი. ბარათაშვილი]], [[გედევანიშვილი იოსებ კონსტანტინეს ძე|ი. გედევანიშვილი]], ს. მდივანი), სოციალისტ-რევოლუციონერთა პარტიიდან 5 დეპუტატი ([[შენგელაია ლეო|ლ. შენგელაია]], [[გობეჩია ივანე|ივ. გობეჩია]], [[გობეჩია იოსებ|იოს. გობეჩია]], გ. ანთაძე, ნ. ნუცუბიძე). |
| − | განმეორებითი არჩევნების შედეგად დეპუტატები გახდნენ: ნაციონალისტები: [[ვეშაპელი გრიგოლ|გ. ვეშაპელი]] და [[ქარუმიძე შალვა|შ. ქარუმიძე]], სოციალისტ-ფედერალისტები: [[დადიანი სამსონ|ს. დადიანი]] და [[ღლონტი თევდორე|თ. ღლონტი]], სოციალ-რევოლუციონერი ივ. ლორთქიფანიძე, ეროვნულ-დემოკრატი [[ამირეჯიბი შალვა|შ. ამირეჯიბი]]. 3 დეპუტატი „[[დაშნაკცუთიუნი|დაშნაკცუთიუნიდან]]“. | + | განმეორებითი არჩევნების შედეგად დეპუტატები გახდნენ: ნაციონალისტები: [[ვეშაპელი გრიგოლ|გ. ვეშაპელი]] და [[ქარუმიძე შალვა|შ. ქარუმიძე]], სოციალისტ-ფედერალისტები: [[დადიანი სამსონ|ს. დადიანი]] და [[ღლონტი თევდორე|თ. ღლონტი]], სოციალ-რევოლუციონერი [[ლორთქიფანიძე ივანე|ივ. ლორთქიფანიძე]], ეროვნულ-დემოკრატი [[ამირეჯიბი შალვა|შ. ამირეჯიბი]]. 3 დეპუტატი „[[დაშნაკცუთიუნი|დაშნაკცუთიუნიდან]]“. |
| − | 1919 წლის 6 და 9 მაისს დამფუძნებელი კრების წევრობიდან ამოირიცხნენ სოციალ-დემოკრატიული ფრაქციის წევრები: ყადირ შერვაშიძე, [[რაფიელ ჩიხლაძე]], [[გვარამაძე თავაზ-ყადირ|თავაზ ყადირ-მამედ ოღლი გვარამაძე]]. მათ ნაცვლად ჩაირიცხნენ: [[სოლომონ ვადაჭკორია]], ერმალოზ სირბილაძე, [[იოსებ ირემაშვილი]]. | + | 1919 წლის 6 და 9 მაისს დამფუძნებელი კრების წევრობიდან ამოირიცხნენ სოციალ-დემოკრატიული ფრაქციის წევრები: [[ყადირ შერვაშიძე]], [[რაფიელ ჩიხლაძე]], [[გვარამაძე თავაზ-ყადირ|თავაზ ყადირ-მამედ ოღლი გვარამაძე]]. მათ ნაცვლად ჩაირიცხნენ: [[სოლომონ ვადაჭკორია]], [[ერმალოზ სირბილაძე]], [[იოსებ ირემაშვილი]]. |
====დამფუძნებელი კრების სხდომაბი და საქმიანობა==== | ====დამფუძნებელი კრების სხდომაბი და საქმიანობა==== | ||
| − | დამფუძნებელი კრების პირველი სხდომა გაიხსნა 1919 წლის 12 მარტს. თავმჯდომარეობდა დამსწრეთა შორის უხუცესი | + | დამფუძნებელი კრების პირველი სხდომა გაიხსნა 1919 წლის 12 მარტს. თავმჯდომარეობდა დამსწრეთა შორის უხუცესი სოციალ-დემოკრატი დეპუტატი, 60 წლის [[სილიბისტრო ჯიბლაძე]], მდივნობდა კრების ყველაზე ახალგაზრდა წევრი [[გოგიტა ფაღავა]]. დამფუძნებელი კრების თავმჯდომარედ აირჩიეს [[კარლო ჩხეიძე]]. პირველსავე სხდომაზე დამფუძნებელმა კრებამ დაადასტურა 1918 წლის 26 მაისს ეროვნული საბჭოს მიერ დამტკიცებული „საქართველოს დამოუკიდებლობის აქტი“. |
| − | სოციალ-დემოკრატი დეპუტატი, 60 წლის [[სილიბისტრო ჯიბლაძე]], მდივნობდა კრების ყველაზე ახალგაზრდა წევრი გოგიტა ფაღავა. დამფუძნებელი კრების თავმჯდომარედ აირჩიეს [[კარლო ჩხეიძე]]. პირველსავე სხდომაზე დამფუძნებელმა კრებამ დაადასტურა 1918 წლის 26 მაისს ეროვნული საბჭოს მიერ დამტკიცებული „საქართველოს დამოუკიდებლობის აქტი“. | + | |
| − | მომდევნო სხდომაზე აირჩიეს [[საქართველოს დამფუძნებელი კრების პრეზიდიუმი|დამფუძნებელი კრების პრეზიდიუმი]]. დამფუძნებელმა კრებამ 1919 წლის 21 მარტს დაამტკიცა საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის ერთპარტიული (სოციალ-დემოკრატიული) მთავრობა [[ნოე ჟორდანია]]ს თავმჯდომარეობით. მთავრობის თავმჯდომარე ამავე დროს იყო საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის უმაღლესი წარმომადგენელი. | + | მომდევნო სხდომაზე აირჩიეს [[საქართველოს დამფუძნებელი კრების პრეზიდიუმი|დამფუძნებელი კრების პრეზიდიუმი]]. დამფუძნებელმა კრებამ 1919 წლის 21 მარტს დაამტკიცა [[საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის მთავრობა|საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის ერთპარტიული (სოციალ-დემოკრატიული) მთავრობა]] [[ნოე ჟორდანია]]ს თავმჯდომარეობით. მთავრობის თავმჯდომარე ამავე დროს იყო საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის უმაღლესი წარმომადგენელი. |
| − | დამფუძნებელ კრებაში სხვადასხვა დროს შეიქმნა 23 მუდმივი, დროებითი და მცირე კომისია, განისაზღვრა მათი | + | დამფუძნებელ კრებაში სხვადასხვა დროს შეიქმნა 23 მუდმივი, დროებითი და მცირე კომისია, განისაზღვრა მათი შემადგენლობა. საქართველოს დამფუძნებელი კრება ქვეყნის უმაღლესი საკანონმდებლო ორგანოს ფუნქციას ასრულებდა [[საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის ოკუპაცია საბჭოთა რუსეთის მიერ|საბჭოთა რუსეთის მიერ საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის დაპყრობამდე]]. უმაღლესი საკანონმდებლო ორგანოს ფუნქცია დამფუძნებელ კრებას არც ქვეყნის [[ოკუპაცია|ოკუპაციის]] შემდეგ მოუხსნია. ბოლშევიკების მოთხოვნაზე -[[კაპიტულაცია]] გამოეცხადებინა, კრებამ უარი განაცხადა, 17 მარტს ბათუმში გამართულ სხდომაზე ნოე ჟორდანიას და საქართველოს მთავრობას დაევალა [[ემიგრაცია საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკისა|ემიგრაციაში]] მოღვაწეობის გაგრძელება. |
| − | შემადგენლობა. საქართველოს დამფუძნებელი კრება ქვეყნის უმაღლესი საკანონმდებლო ორგანოს ფუნქციას ასრულებდა საბჭოთა | + | |
| − | რუსეთის მიერ საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის დაპყრობამდე. უმაღლესი საკანონმდებლო ორგანოს ფუნქცია დამფუძნებელ კრებას არც ქვეყნის [[ოკუპაცია|ოკუპაციის]] შემდეგ მოუხსნია. ბოლშევიკების მოთხოვნაზე -[[კაპიტულაცია]] გამოეცხადებინა, კრებამ უარი განაცხადა, 17 მარტს ბათუმში გამართულ სხდომაზე ნოე ჟორდანიას და საქართველოს მთავრობას | + | |
| − | დაევალა [[ემიგრაცია საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკისა|ემიგრაციაში]] მოღვაწეობის გაგრძელება. | + | |
დამფუძნებელი კრება საქართველოში მოღვაწეობდა 1919 წლის 12 მარტიდან 1921 წლის 18 მარტამდე. სესიებს შორის შესვენების პერიოდი იყო: 1919 წლის 3 აგვისტო - 19 სექტემბერი; 1920 წლის 1-23 იანვარი; 1920 წლის 9 სექტემბერი - 9 ნოემბერი. შესვენებების პერიოდში დეპუტატთა მნიშვნელოვანი ნაწილი რეგიონებს სტუმრობდა და მოსახლეობას ხვდებოდა, საპროპაგანდო ლექციებს ატარებდა. | დამფუძნებელი კრება საქართველოში მოღვაწეობდა 1919 წლის 12 მარტიდან 1921 წლის 18 მარტამდე. სესიებს შორის შესვენების პერიოდი იყო: 1919 წლის 3 აგვისტო - 19 სექტემბერი; 1920 წლის 1-23 იანვარი; 1920 წლის 9 სექტემბერი - 9 ნოემბერი. შესვენებების პერიოდში დეპუტატთა მნიშვნელოვანი ნაწილი რეგიონებს სტუმრობდა და მოსახლეობას ხვდებოდა, საპროპაგანდო ლექციებს ატარებდა. | ||
| ხაზი 51: | ხაზი 49: | ||
დამფუძნებელმა კრებამ მნიშვნელოვანი წვლილი შეიტანა მემარცხენე მიმართულების ეკონომიკური რეფორმების საკანონმდებლო პაკეტების მომზადებაში ([[აგრარული რეფორმა]], წიაღისეულის ნაციონალიზაცია, შრომითი ხელშეკრულების კანონი). დამფუძნებელი კრების პრეროგატივა იყო საფინანსო-საბიუჯეტო კომისიის მიერ მომზადებული სახელმწიფო ბიუჯეტის დამტკიცება, სახელმწიფო ფულადი ნიშნის - ბონის - ემისიის ოდენობის განსაზღვრა. კრება განსაზღვრავდა სახელმწიფო დაწესებულებათა ბიუჯეტს, სტიპენდიებს უცხოეთში სასწავლებლად წასული საქართველოს მოქალაქეებისთვის. დამფუძნებელი კრება ადგენდა | დამფუძნებელმა კრებამ მნიშვნელოვანი წვლილი შეიტანა მემარცხენე მიმართულების ეკონომიკური რეფორმების საკანონმდებლო პაკეტების მომზადებაში ([[აგრარული რეფორმა]], წიაღისეულის ნაციონალიზაცია, შრომითი ხელშეკრულების კანონი). დამფუძნებელი კრების პრეროგატივა იყო საფინანსო-საბიუჯეტო კომისიის მიერ მომზადებული სახელმწიფო ბიუჯეტის დამტკიცება, სახელმწიფო ფულადი ნიშნის - ბონის - ემისიის ოდენობის განსაზღვრა. კრება განსაზღვრავდა სახელმწიფო დაწესებულებათა ბიუჯეტს, სტიპენდიებს უცხოეთში სასწავლებლად წასული საქართველოს მოქალაქეებისთვის. დამფუძნებელი კრება ადგენდა | ||
| − | ოფიციალურ უქმე დღეებს. დამფუძნებელმა კრებამ შეიმუშავა და დაამტკიცა უზენაესი სასამართლოს - სენატის საქმიანობის დებულება. დამფუძნებელმა კრებამ მიიღო კანონი სახელმწიფო ბანკის დაფუძნების, ნაფიც მსაჯულთა სასამართლოს | + | ოფიციალურ უქმე დღეებს. დამფუძნებელმა კრებამ შეიმუშავა და დაამტკიცა უზენაესი სასამართლოს - სენატის საქმიანობის დებულება. დამფუძნებელმა კრებამ მიიღო კანონი [[სახელმწიფო ბანკი საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკისა|სახელმწიფო ბანკის]] დაფუძნების, ნაფიც მსაჯულთა სასამართლოს |
შექმნის შესახებ. დამფუძნებელი კრების პრეროგატივა იყო [[ამნისტია|ამნისტიის]] გამოცხადება, რაც ორჯერ განხორციელდა 1920 და 1921 წლის დასაწყისში. | შექმნის შესახებ. დამფუძნებელი კრების პრეროგატივა იყო [[ამნისტია|ამნისტიის]] გამოცხადება, რაც ორჯერ განხორციელდა 1920 და 1921 წლის დასაწყისში. | ||
| − | დამფუძნებელი კრება ახდენდა საქართველოს სახელმწიფოს მიერ დადებულ საერთაშორისო ხელშეკრულებათა რატიფიკაციას (კერძოდ, [[რუსეთი|რუსეთთან]], [[სომხეთი|სომხეთთან]] და [[აზერბაიჯანი|აზერბაიჯანთან]] დადებული). დამფუძნებელი | + | დამფუძნებელი კრება ახდენდა საქართველოს სახელმწიფოს მიერ დადებულ საერთაშორისო ხელშეკრულებათა რატიფიკაციას (კერძოდ, [[რუსეთი|რუსეთთან]], [[სომხეთი|სომხეთთან]] და [[აზერბაიჯანი|აზერბაიჯანთან]] დადებული). დამფუძნებელი კრების საგანგებო დეკრეტებით დაარსდა [[ეროვნული სამხატვრო გალერეა|სამხატვრო გალერეა]], ცენტრალური სამეცნიერო არქივი, ფიზიკური ობსერვატორია. დამფუძნებელი კრების მიერ მიღებულ გადაწყვეტილებებს შორის უმნიშვნელოვანესი იყო 1921 წლის 21 თებერვალს მიღებული [[საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის 1921 წლის კონსტიტუცია|საქართველოს პირველი რესპუბლიკის კონსტიტუცია]], რომელიც 17 თავის და 149 მუხლისგან შედგებოდა. |
| − | კრების საგანგებო დეკრეტებით დაარსდა სამხატვრო გალერეა, ცენტრალური სამეცნიერო არქივი, ფიზიკური ობსერვატორია. | + | |
| − | დამფუძნებელი კრების მიერ მიღებულ გადაწყვეტილებებს შორის უმნიშვნელოვანესი იყო 1921 წლის 21 თებერვალს მიღებული საქართველოს პირველი რესპუბლიკის კონსტიტუცია, რომელიც 17 თავის და 149 მუხლისგან შედგებოდა. | + | |
====1919 წლის 14-16 თებერვალს არჩეული დამფუძნებელი კრების წევრები==== | ====1919 წლის 14-16 თებერვალს არჩეული დამფუძნებელი კრების წევრები==== | ||
| ხაზი 66: | ხაზი 62: | ||
| 2. [[ჯიბლაძე სილიბისტრო|ჯიბლაძე სილიბისტრო ბესარიონის ძე]]; || 56. [[ჩიქავა ალექსანდრე ხიტუს ძე]]; | | 2. [[ჯიბლაძე სილიბისტრო|ჯიბლაძე სილიბისტრო ბესარიონის ძე]]; || 56. [[ჩიქავა ალექსანდრე ხიტუს ძე]]; | ||
|- | |- | ||
| − | | 3. ჩხეიძე ნიკოლოზ (კარლო) სიმონის ძე; || 57. ყიფიანი რუბენ ლუარსაბის ძე; | + | | 3. [[ჩხეიძე ნიკოლოზ]] (კარლო) სიმონის ძე; || 57. [[ყიფიანი რუბენ ლუარსაბის ძე]]; |
|- | |- | ||
| ხაზი 75: | ხაზი 71: | ||
| 6. [[გეგეჭკორი ევგენი|გეგეჭკორი ევგენი პეტრეს ძე]]; ||60. [[გონაშვილი დიმიტრი|გონაშვილი დიმიტრი მიხეილის ძე]]; | | 6. [[გეგეჭკორი ევგენი|გეგეჭკორი ევგენი პეტრეს ძე]]; ||60. [[გონაშვილი დიმიტრი|გონაშვილი დიმიტრი მიხეილის ძე]]; | ||
|- | |- | ||
| − | | 7. [[ხომერიკი ნოე|ხომერიკი ნოე გიორგის ძე]]; || 61. ტოროშელიძე მინადორა ეფრემის ასული; | + | | 7. [[ხომერიკი ნოე|ხომერიკი ნოე გიორგის ძე]]; || 61. [[ტოროშელიძე-ორჯონიკიძე მინადორა|ტოროშელიძე მინადორა ეფრემის ასული]]; |
|- | |- | ||
| − | | 8. [[რამიშვილი ისიდორე|რამიშვილი ისიდორე ივანეს ძე]]; || 62. სურგულაძე სიმონ ელიზბარის ძე; | + | | 8. [[რამიშვილი ისიდორე|რამიშვილი ისიდორე ივანეს ძე]]; || 62. [[სურგულაძე სიმონ|სურგულაძე სიმონ ელიზბარის ძე]]; |
|- | |- | ||
| 9. [[ჩხენკელი აკაკი ივანეს ძე]]; || 63. [[გურჯუა ვასილ|გურჯუა ვასილ გიორგის ძე]]; | | 9. [[ჩხენკელი აკაკი ივანეს ძე]]; || 63. [[გურჯუა ვასილ|გურჯუა ვასილ გიორგის ძე]]; | ||
|- | |- | ||
| − | | 10. [[არსენიძე რაჟდენ|არსენიძე რაჟდენ მათეს ძე]]; || 64. ნოდია ვასილ გიორგის ძე; | + | | 10. [[არსენიძე რაჟდენ|არსენიძე რაჟდენ მათეს ძე]]; || 64. [[ნოდია ვასილ|ნოდია ვასილ გიორგის ძე]]; |
|- | |- | ||
| 11. [[ლომთათიძე ალექსანდრე|ლომთათიძე ალექსანდრე სპირიდონის ძე]]; || 65. [[აუშტროვი რუბენ|აუშტროვი რუბენ გიორგის ძე]]; | | 11. [[ლომთათიძე ალექსანდრე|ლომთათიძე ალექსანდრე სპირიდონის ძე]]; || 65. [[აუშტროვი რუბენ|აუშტროვი რუბენ გიორგის ძე]]; | ||
|- | |- | ||
| − | | 12. [[გიორგაძე გრიგოლ ტიმოთეს ძე]]; || 66. მიქელაძე ოსმან შავყი ეფენდი; | + | | 12. [[გიორგაძე გრიგოლ ტიმოთეს ძე]]; || 66. [[მიქელაძე ოსმან|მიქელაძე ოსმან შავყი ეფენდი]]; |
|- | |- | ||
| − | | 13. [[მახარაძე გერასიმე თომას ძე]]; || 67. | + | | 13. [[მახარაძე გერასიმე თომას ძე]]; || 67. [[ქუმსიაშვილი ნიკოლოზ გიორგის ძე]]; |
|- | |- | ||
| − | | 14. [[ელიავა ნიკოლოზ ზურაბის ძე]]; ||68. საბახტარაშვილი კონსტანტინე ბეჟანის ძე; | + | | 14. [[ელიავა ნიკოლოზ ზურაბის ძე]]; ||68. [[საბახტარაშვილი კონსტანტინე|საბახტარაშვილი კონსტანტინე ბეჟანის ძე]]; |
|- | |- | ||
| − | | 15. [[ჩხიკვიშვილი ბენიამინ გრიგოლის ძე]]; || 69. პანიევი | + | | 15. [[ჩხიკვიშვილი ბენიამინ გრიგოლის ძე]]; || 69. [[პანიევი კონსტანტინე|პანიევი კონსტანტინე აბგერის ძე]]; |
|- | |- | ||
| − | | 16. შერვაშიძე ვარლამ ალექსანდრეს ძე; || 70. [[კანდელაკი კონსტანტინე პლატონის ძე]]; | + | | 16. [[შერვაშიძე ვარლამ ალექსანდრეს ძე]]; || 70. [[კანდელაკი კონსტანტინე (1883-1959)|კანდელაკი კონსტანტინე პლატონის ძე]]; |
|- | |- | ||
| 17. [[ჯუღელი ვალერიან ანთიმოსის ძე|ჯუღელი ვალერიან]]; || 71. [[ბადრიძე ილია|ბადრიძე ილია გიორგის ძე]]; | | 17. [[ჯუღელი ვალერიან ანთიმოსის ძე|ჯუღელი ვალერიან]]; || 71. [[ბადრიძე ილია|ბადრიძე ილია გიორგის ძე]]; | ||
|- | |- | ||
| − | | 18. ნინიძე კირილე იესეს ძე; || 72. [[შარაშიძე ქრისტინე გიორგის ასული]]; | + | | 18. [[ნინიძე კირილე|ნინიძე კირილე იესეს ძე]]; || 72. [[შარაშიძე ქრისტინე გიორგის ასული]]; |
|- | |- | ||
| − | | 19. [[ვარდოიანცი მიკიჩ|ვარდოიანცი მიკიჩ კარაპეტის ძე]]; || 73. სულაქველიძე აპოლონ ალმასხანის ძე; | + | | 19. [[ვარდოიანცი მიკიჩ|ვარდოიანცი მიკიჩ კარაპეტის ძე]]; || 73. [[სულაქველიძე აპოლონ|სულაქველიძე აპოლონ ალმასხანის ძე]]; |
|- | |- | ||
| 20. [[ახმეტელაშვილი ვლადიმერ|ახმეტელაშვილი ვლადიმერ გიორგის ძე]];|| 74. [[კოპალეიშვილი ილია|კოპალეიშვილი ილია ივანის ძე]]; | | 20. [[ახმეტელაშვილი ვლადიმერ|ახმეტელაშვილი ვლადიმერ გიორგის ძე]];|| 74. [[კოპალეიშვილი ილია|კოპალეიშვილი ილია ივანის ძე]]; | ||
| ხაზი 108: | ხაზი 104: | ||
| 22. [[კოვალიოვი მიხეილ|კოვალიოვი მიხეილ ანდრიას ძე]];|| 76. [[ჭიაბრიშვილი ანდრია იაკობის ძე]]; | | 22. [[კოვალიოვი მიხეილ|კოვალიოვი მიხეილ ანდრიას ძე]];|| 76. [[ჭიაბრიშვილი ანდრია იაკობის ძე]]; | ||
|- | |- | ||
| − | | 23. ონიაშვილი დავით ეფრემის ძე;|| 77. [[ცინცაძე გიორგი | + | | 23. [[ონიაშვილი დავით|ონიაშვილი დავით ეფრემის ძე]];|| 77. [[ცინცაძე გიორგი (პოლიტიკოსი)|ცინცაძე გიორგი]]; |
|- | |- | ||
| 24. [[ხოჭოლავა მუხრან|ხოჭოლავა მუხრან-იონა მაქსიმეს ძე]];|| 78. [[ჩხეიძე დავით ანდუყაფარის ძე]]; | | 24. [[ხოჭოლავა მუხრან|ხოჭოლავა მუხრან-იონა მაქსიმეს ძე]];|| 78. [[ჩხეიძე დავით ანდუყაფარის ძე]]; | ||
| ხაზი 114: | ხაზი 110: | ||
| 25. [[დგებუაძე ალექსანდრე|დგებუაძე ალექსანდრე ივანეს ძე]];|| 79. [[ბოლქვაძე-ნაკაშიძე ელისაბედ|ბოლქვაძე ელისაბედ იოსების ასული]]; | | 25. [[დგებუაძე ალექსანდრე|დგებუაძე ალექსანდრე ივანეს ძე]];|| 79. [[ბოლქვაძე-ნაკაშიძე ელისაბედ|ბოლქვაძე ელისაბედ იოსების ასული]]; | ||
|- | |- | ||
| − | | 26. [[ფარნიევი ალექსანდრე ივანეს ძე]];|| 80. ცისკარიშვილი გაბრიელ დიმიტრის ძე; | + | | 26. [[ფარნიევი ალექსანდრე ივანეს ძე]];|| 80. [[ცისკარიშვილი გაბრიელ დიმიტრის ძე]]; |
|- | |- | ||
| 27. [[თევზაია ბიქტორ|თევზაია ბიქტორ ვასილის ძე]];|| 81. [[თევზაძე სარდიონ ონისიმეს ძე]]; | | 27. [[თევზაია ბიქტორ|თევზაია ბიქტორ ვასილის ძე]];|| 81. [[თევზაძე სარდიონ ონისიმეს ძე]]; | ||
| ხაზი 126: | ხაზი 122: | ||
| 31. [[ერაძე გიორგი|ერაძე გიორგი პავლეს ძე]];|| 85. [[კაციაშვილი ნიკოლოზ|კაციაშვილი ნიკოლოზ აღდგომელის ძე]]; | | 31. [[ერაძე გიორგი|ერაძე გიორგი პავლეს ძე]];|| 85. [[კაციაშვილი ნიკოლოზ|კაციაშვილი ნიკოლოზ აღდგომელის ძე]]; | ||
|- | |- | ||
| − | | 32. [[ლოსკუტოვი ანდრია|ლოსკუტოვი ანდრია ვასილის ძე]];|| 86. ტატიშვილი ივანე ალექსის ძე; | + | | 32. [[ლოსკუტოვი ანდრია|ლოსკუტოვი ანდრია ვასილის ძე]];|| 86. [[ტატიშვილი ივანე|ტატიშვილი ივანე ალექსის ძე]]; |
|- | |- | ||
| − | | 33. სალაყაია იოსებ ბეჟანის ძე;|| 87. [[კვარაცხელია იოსებ|კვარაცხელია იოსებ ანტონის ძე]]; | + | | 33. [[სალაყაია იოსებ|სალაყაია იოსებ ბეჟანის ძე]];|| 87. [[კვარაცხელია იოსებ|კვარაცხელია იოსებ ანტონის ძე]]; |
|- | |- | ||
| 34. [[გელეიშვილი პეტრე|გელეიშვილი პეტრე პავლეს ძე]];|| 88. [[წულაძე ვასილ|წულაძე ვასილ ქაიხოსროს ძე]]; | | 34. [[გელეიშვილი პეტრე|გელეიშვილი პეტრე პავლეს ძე]];|| 88. [[წულაძე ვასილ|წულაძე ვასილ ქაიხოსროს ძე]]; | ||
|- | |- | ||
| − | | 35. [[ჯაფარიძე | + | | 35. [[ჯაფარიძე სერგო|ჯაფარიძე სერგეი დავითის ძე]];|| 89. [[იმნაიშვილი ნიკიფორე|იმნაიშვილი ნიკიფორე ბესარიონის ძე]]; |
|- | |- | ||
| − | | 36. ტერ-ფარსეგოვა მახვილაძისა ელეონორა;|| 90. [[ემუხვარი არზაყან|ემუხვარი არზაყან კონსტანტინეს ძე]], | + | | 36. [[ტერ-ფარსეგოვა-მახვილაძისა ელეონორა|ტერ-ფარსეგოვა მახვილაძისა ელეონორა]];|| 90. [[ემუხვარი არზაყან|ემუხვარი არზაყან კონსტანტინეს ძე]], |
|- | |- | ||
| 37. [[სალუქვაძე ანანია |სალუქვაძე ანანია მაქსიმეს ძე]];|| 91. [[გომართელი ივანე გედევანის ძე]]; | | 37. [[სალუქვაძე ანანია |სალუქვაძე ანანია მაქსიმეს ძე]];|| 91. [[გომართელი ივანე გედევანის ძე]]; | ||
| ხაზი 142: | ხაზი 138: | ||
| 39. [[ჯიბლაძე ვლადიმერ გიორგის ძე]];|| 93. [[ელიგულაშვილი იოსებ|ელიგულაშვილი იოსებ აარონის ძე]]; | | 39. [[ჯიბლაძე ვლადიმერ გიორგის ძე]];|| 93. [[ელიგულაშვილი იოსებ|ელიგულაშვილი იოსებ აარონის ძე]]; | ||
|- | |- | ||
| − | | 40. [[მამედოვი ჰუსეინ ყული-მამედ ოღლი|მამედოვი ჰუსეინ გული-მამედ ოღლი]];|| 94. კიღურაძე | + | | 40. [[მამედოვი ჰუსეინ ყული-მამედ ოღლი|მამედოვი ჰუსეინ გული-მამედ ოღლი]];|| 94. [[კიღურაძე ლავრენტი|კიღურაძე ლავრენტი პავლეს ძე]]; |
|- | |- | ||
| 41. [[რუსია მელიტონ ივანეს ძე]];|| 95. [[გვარამაძე თავაზ-ყადირ|გვარამაძე თავაზ-ყადირ-მამაც-გული ოღლი]]; | | 41. [[რუსია მელიტონ ივანეს ძე]];|| 95. [[გვარამაძე თავაზ-ყადირ|გვარამაძე თავაზ-ყადირ-მამაც-გული ოღლი]]; | ||
|- | |- | ||
| − | | 42. [[ანჯაფარიძე გიორგი|ანჯაფარიძე გიორგი ნესტორის ძე]];|| 96. რუხაძე ლევან პორფილეს ძე; | + | | 42. [[ანჯაფარიძე გიორგი|ანჯაფარიძე გიორგი ნესტორის ძე]];|| 96. [[რუხაძე ლევან|რუხაძე ლევან პორფილეს ძე]]; |
|- | |- | ||
| − | | 43. | + | | 43. [[შერვაშიძე ყადირ|შერვაშიძე ყადირ თანბეგის ძე]];|| 97. [[ახმეტელაშვილი სიკო|ახმეტელაშვილი სიკო გიორგის ძე]]; |
|- | |- | ||
| − | | 44. პაშალიდი ივანე გიორგის ძე;|| 98. შევჩუკი გერასიმე დიმიტრის ძე; | + | | 44. [[პაშალიდი ივანე|პაშალიდი ივანე გიორგის ძე]];|| 98. [[შევჩუკი გერასიმე დიმიტრის ძე]]; |
|- | |- | ||
| − | | 45. ჩიხლაძე რაფიელ ალექსის ძე;|| 99. [[ზახაროვი დიმიტრი|ზახაროვი დიმიტრი ვასილის ძე]]; | + | | 45. [[ჩიხლაძე რაფიელ|ჩიხლაძე რაფიელ ალექსის ძე]];|| 99. [[ზახაროვი დიმიტრი|ზახაროვი დიმიტრი ვასილის ძე]]; |
|- | |- | ||
| 46. [[საყვარელიძე პავლე დავითის ძე]];|| 100. [[წულაია პავლე ლუკას ძე]]; | | 46. [[საყვარელიძე პავლე დავითის ძე]];|| 100. [[წულაია პავლე ლუკას ძე]]; | ||
| ხაზი 162: | ხაზი 158: | ||
| 49. [[გაგლოევი გიორგი|გაგლოევი გიორგი ალექსის ძე]];|| 103. [[კალაძე ერმალოზ|კალაძე ერმალოზ თედორეს ძე]]; | | 49. [[გაგლოევი გიორგი|გაგლოევი გიორგი ალექსის ძე]];|| 103. [[კალაძე ერმალოზ|კალაძე ერმალოზ თედორეს ძე]]; | ||
|- | |- | ||
| − | | 50. ურატაძე გრიგოლ ილარიონის ძე;|| 104. [[ჭელიძე თეიმურაზ|ჭელიძე თეიმურაზ სტეფანეს ძე]]; | + | | 50. [[ურატაძე გრიგოლ|ურატაძე გრიგოლ ილარიონის ძე]];|| 104. [[ჭელიძე თეიმურაზ|ჭელიძე თეიმურაზ სტეფანეს ძე]]; |
|- | |- | ||
| − | | 51. [[დავარაშვილი მოსე|დავარაშვილი მოსე რახამის ძე]];|| 105. მურვანიძე გიორგი ექვთიმეს ძე; | + | | 51. [[დავარაშვილი მოსე|დავარაშვილი მოსე რახამის ძე]];|| 105. [[მურვანიძე გიორგი|მურვანიძე გიორგი ექვთიმეს ძე]]; |
|- | |- | ||
| − | | 52. [[ჯაფარიძე კონსტანტინე|ჯაფარიძე კონსტანტინე იასონის ძე]];|| 106. ფაღავა გიორგი ავქსენტის ძე; | + | | 52. [[ჯაფარიძე კონსტანტინე|ჯაფარიძე კონსტანტინე იასონის ძე]];|| 106. [[ფაღავა გიორგი|ფაღავა გიორგი ავქსენტის ძე]]; |
|- | |- | ||
| 53. [[ცინცაძე ნოე |ცინცაძე ნოე კონსტანტინეს ძე]];|| 107. [[მაჭავარიანი იოსებ ივანეს ძე]]; | | 53. [[ცინცაძე ნოე |ცინცაძე ნოე კონსტანტინეს ძე]];|| 107. [[მაჭავარიანი იოსებ ივანეს ძე]]; | ||
|- | |- | ||
| − | | 54. [[ძველაია ბარნაბ პავლეს ძე]];|| 108. ჟღენტი ლეონტი ალმასხანის ძე; | + | | 54. [[ძველაია ბარნაბ პავლეს ძე]];|| 108. [[ჟღენტი ვიქტორ|ჟღენტი ლეონტი]] ალმასხანის ძე; |
|- | |- | ||
| || 109. [[ლორია ფილიპე გლახუნის ძე]]. | | || 109. [[ლორია ფილიპე გლახუნის ძე]]. | ||
| ხაზი 178: | ხაზი 174: | ||
{| | {| | ||
|- | |- | ||
| − | | 1. ნიკოლაძე ნიკოლოზ იაკობის ძე;|| 5. [[თაყაიშვილი ექვთიმე სიმონის ძე|თაყაიშვილი ექვთიმე სვიმონის ძე]]; | + | | 1. [[ნიკოლაძე ნიკოლოზ|ნიკოლაძე ნიკოლოზ იაკობის ძე]];|| 5. [[თაყაიშვილი ექვთიმე სიმონის ძე|თაყაიშვილი ექვთიმე სვიმონის ძე]]; |
|- | |- | ||
| 2. [[კედია სპირიდონ მალხაზის ძე]];|| 6. [[მაჭავარიანი იოსებ კონსტანტინეს ძე]]; | | 2. [[კედია სპირიდონ მალხაზის ძე]];|| 6. [[მაჭავარიანი იოსებ კონსტანტინეს ძე]]; | ||
| ხაზი 184: | ხაზი 180: | ||
| 3. [[ქიქოძე გერონტი|ქიქოძე გერონტი დიმიტრის ძე]]|| 7. [[ასათიანი ალექსანდრე სამსონის ძე]]; | | 3. [[ქიქოძე გერონტი|ქიქოძე გერონტი დიმიტრის ძე]]|| 7. [[ასათიანი ალექსანდრე სამსონის ძე]]; | ||
|- | |- | ||
| − | | 4. [[გვაზავა გიორგი|გვაზავა გიორგი ბეჟანის ძე]]|| 8. სურგულაძე პეტრე როსტომის ძე. | + | | 4. [[გვაზავა გიორგი|გვაზავა გიორგი ბეჟანის ძე]]|| 8. [[სურგულაძე პეტრე|სურგულაძე პეტრე როსტომის ძე]]. |
|} | |} | ||
| ხაზი 190: | ხაზი 186: | ||
{| | {| | ||
|- | |- | ||
| − | | 1. შენგელია ლეო ანდრიას ძე;|| 4. [[გობეჩია იოსებ პავლეს ძე]]; | + | | 1. [[ლეონ შენგელაია|შენგელია ლეო ანდრიას ძე]];|| 4. [[გობეჩია იოსებ პავლეს ძე]]; |
|- | |- | ||
| − | | 2. ნუცუბიძე ილია დავითის ძე;|| 5. ნათაძე გრიგოლ იასონის ძე | + | | 2. [[ნუცუბიძე ილია|ნუცუბიძე ილია დავითის ძე]];|| 5. [[ნათაძე გრიგოლ|ნათაძე გრიგოლ იასონის ძე]] |
|- | |- | ||
| 3. [[გობეჩია ივანე პავლეს ძე]];|| | | 3. [[გობეჩია ივანე პავლეს ძე]];|| | ||
| ხაზი 202: | ხაზი 198: | ||
| 1. [[ლასხიშვილი გიორგი|ლასხიშვილი გიორგი მიხეილის ძე]];|| 5.[[ალექსი-მესხიშვილი შალვა|ალექსი-მესხიშვილი შალვა ვლადიმერის ძე]]; | | 1. [[ლასხიშვილი გიორგი|ლასხიშვილი გიორგი მიხეილის ძე]];|| 5.[[ალექსი-მესხიშვილი შალვა|ალექსი-მესხიშვილი შალვა ვლადიმერის ძე]]; | ||
|- | |- | ||
| − | | 2. რცხილაძე გრიგოლ სიმონის ძე;|| 6. [[ბარათაშვილი | + | | 2. [[რცხილაძე გრიგოლ|რცხილაძე გრიგოლ სიმონის ძე]];|| 6. [[ბარათაშვილი იესე|ბარათაშვილი იესე ალექსანდრეს ძე]] |
|- | |- | ||
| 3. [[ნუცუბიძე შალვა ისაკის ძე|ნუცუბიძე ვარლამ (შალვა) ისაკის ძე]];|| 7. [[გედევანიშვილი იოსებ კონსტანტინეს ძე]]; | | 3. [[ნუცუბიძე შალვა ისაკის ძე|ნუცუბიძე ვარლამ (შალვა) ისაკის ძე]];|| 7. [[გედევანიშვილი იოსებ კონსტანტინეს ძე]]; | ||
|- | |- | ||
| − | | 4. [[ფირცხალავა სამსონ|ფირცხალავა სამსონ გიორგის ძე]];|| 8. მდივანი სიმონ გურგენის ძე | + | | 4. [[ფირცხალავა სამსონ|ფირცხალავა სამსონ გიორგის ძე]];|| 8. [[მდივანი სიმონ|მდივანი სიმონ გურგენის ძე]] |
|} | |} | ||
| − | :::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::: | + | ::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::'''''ბონდო კუპატაძე''''' |
==იხილე აგრეთვე== | ==იხილე აგრეთვე== | ||
| ხაზი 219: | ხაზი 215: | ||
[[საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა (1918-1921) ენციკლოპედია-ლექსიკონი]] | [[საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა (1918-1921) ენციკლოპედია-ლექსიკონი]] | ||
[[კატეგორია:საქართველოს ისტორია]] | [[კატეგორია:საქართველოს ისტორია]] | ||
| − | |||
| − | |||
[[კატეგორია:საქართველოს დამფუძნებელი კრება]] | [[კატეგორია:საქართველოს დამფუძნებელი კრება]] | ||
მიმდინარე ცვლილება 14:17, 8 ნოემბერი 2023 მდგომარეობით
დამფუძნებელი კრება - საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის ლეგიტიმური, საყოველთაო არჩევნებით არჩეული საკანონმდებლო ორგანო, რომელმაც შეცვალა საქართველოს ეროვნული საბჭო - პარლამენტი.
დამოუკიდებელი საქართველოს პირველი ლეგიტიმური საკანონმდებლო ორგანოს შექმნას გადამწყვეტი მნიშვნელობა ჰქონდა საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის პოლიტიკური და სოციალ-ეკონომიკური განვითარებისათვის, საგარეო-პოლიტიკურ ასპარეზზე საქართველოს აღიარებისა და ქვეყნის საერთაშორისო სამართლის სუბიექტად ცნობისათვის. საქართველოს დამფუძნებელი კრების მოწვევას ითვალისწინებდა 1918 წლის 26 მაისის დამოუკიდებლობის აქტი.
სარჩევი |
[რედაქტირება] დამფუძნებელი კრების არჩევნები
1918 წლის 22 ნოემბერს საქართველოს რესპუბლიკის პარლამენტმა (ყოფილი ეროვნული საბჭო) დაამტკიცა დამფუძნებელი კრების არჩევნების დებულება, რომელიც ითვალისწინებდა საყოველთაო, თანასწორი, პირდაპირი და ფარული ხმის მიცემით დამფუძნებელი კრების 130 წევრის არჩევას პროპორციული საარჩევნო სისტემის საფუძველზე, პარტიული სიების მიხედვით. დამფუძნებელი კრების არჩევნებში მონაწილეობის მისაღებად რეგისტრირებული იყო 15 პოლიტიკური პარტია:
- №1 საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული პარტია;
- №2 ეროვნულ-დემოკრატიული პარტია;
- №3 სოციალისტ-რევოლუციონერთა პარტია;
- №4 დაშნაკცუთიუნი;
- №5 სოციალისტ-ფედერალისტთა პარტია;
- №6 მუსულმანთა ეროვნული საბჭო;
- №7 საქართველოს რადიკალ-დემოკრატიული გლეხთა პარტია;
- №8 საქართველოს ეროვნული პარტია;
- №9 საქართველოს მაშვრალთა პარტია;
- №10 შოთა რუსთაველის ჯგუფი;
- №11 დამოუკიდებელ უპარტიოთა კავშირი;
- №12 ბორჩალოს მაზრის მცხოვრებთა სია;
- №13 რსდმპ;
- №14 პატრიოტთა ესტეტიური ლიგა;
- №15 საქართველოს ელინთა დემოკრატიული ჯგუფი.
არჩევნები ჩატარდა 1919 წლის 14-16 თებერვალს. საქართველოს ზოგ რეგიონში არჩევნები ვერ ჩატარდა კლიმატური პირობებისა და რთული პოლიტიკური სიტუაციის გამო.
პირველი დამატებითი არჩევნები ჩატარდა 1919 წლის აგვისტოში ბორჩალოს, ახალციხის, ახალქალაქის მაზრებში, ფოცხოვის რაიონში, მთიულეთში, ხევსურეთსა და სვანეთში.
მეორე დამატებითი არჩევნები 1920 წლის მაისში ჩატარდა სოხუმის ოლქში, ბოლნისის, დუშეთის და ტფილისის მაზრებში.
დამფუძნებელ კრებაში შევიდა სოციალ-დემოკრატიული პარტიიდან 109, ეროვნულ-დემოკრატიული პარტიიდან 8 (ნ. ნიკოლაძე, ს. კედია, გ. გვაზავა, ე. თაყაიშვილი, ი. მაჭავარიანი, ალ. ასათიანი, პ. სურგულაძე, გ. ქიქოძე), სოციალისტ-ფედერალისტთა პარტიიდან 8 (გ. ლასხიშვილი, გ. რცხილაძე, შ. ნუცუბიძე, ს. ფირცხალავა, შ. ალექსი-მესხიშვილი, ი. ბარათაშვილი, ი. გედევანიშვილი, ს. მდივანი), სოციალისტ-რევოლუციონერთა პარტიიდან 5 დეპუტატი (ლ. შენგელაია, ივ. გობეჩია, იოს. გობეჩია, გ. ანთაძე, ნ. ნუცუბიძე).
განმეორებითი არჩევნების შედეგად დეპუტატები გახდნენ: ნაციონალისტები: გ. ვეშაპელი და შ. ქარუმიძე, სოციალისტ-ფედერალისტები: ს. დადიანი და თ. ღლონტი, სოციალ-რევოლუციონერი ივ. ლორთქიფანიძე, ეროვნულ-დემოკრატი შ. ამირეჯიბი. 3 დეპუტატი „დაშნაკცუთიუნიდან“.
1919 წლის 6 და 9 მაისს დამფუძნებელი კრების წევრობიდან ამოირიცხნენ სოციალ-დემოკრატიული ფრაქციის წევრები: ყადირ შერვაშიძე, რაფიელ ჩიხლაძე, თავაზ ყადირ-მამედ ოღლი გვარამაძე. მათ ნაცვლად ჩაირიცხნენ: სოლომონ ვადაჭკორია, ერმალოზ სირბილაძე, იოსებ ირემაშვილი.
[რედაქტირება] დამფუძნებელი კრების სხდომაბი და საქმიანობა
დამფუძნებელი კრების პირველი სხდომა გაიხსნა 1919 წლის 12 მარტს. თავმჯდომარეობდა დამსწრეთა შორის უხუცესი სოციალ-დემოკრატი დეპუტატი, 60 წლის სილიბისტრო ჯიბლაძე, მდივნობდა კრების ყველაზე ახალგაზრდა წევრი გოგიტა ფაღავა. დამფუძნებელი კრების თავმჯდომარედ აირჩიეს კარლო ჩხეიძე. პირველსავე სხდომაზე დამფუძნებელმა კრებამ დაადასტურა 1918 წლის 26 მაისს ეროვნული საბჭოს მიერ დამტკიცებული „საქართველოს დამოუკიდებლობის აქტი“.
მომდევნო სხდომაზე აირჩიეს დამფუძნებელი კრების პრეზიდიუმი. დამფუძნებელმა კრებამ 1919 წლის 21 მარტს დაამტკიცა საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის ერთპარტიული (სოციალ-დემოკრატიული) მთავრობა ნოე ჟორდანიას თავმჯდომარეობით. მთავრობის თავმჯდომარე ამავე დროს იყო საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის უმაღლესი წარმომადგენელი.
დამფუძნებელ კრებაში სხვადასხვა დროს შეიქმნა 23 მუდმივი, დროებითი და მცირე კომისია, განისაზღვრა მათი შემადგენლობა. საქართველოს დამფუძნებელი კრება ქვეყნის უმაღლესი საკანონმდებლო ორგანოს ფუნქციას ასრულებდა საბჭოთა რუსეთის მიერ საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის დაპყრობამდე. უმაღლესი საკანონმდებლო ორგანოს ფუნქცია დამფუძნებელ კრებას არც ქვეყნის ოკუპაციის შემდეგ მოუხსნია. ბოლშევიკების მოთხოვნაზე -კაპიტულაცია გამოეცხადებინა, კრებამ უარი განაცხადა, 17 მარტს ბათუმში გამართულ სხდომაზე ნოე ჟორდანიას და საქართველოს მთავრობას დაევალა ემიგრაციაში მოღვაწეობის გაგრძელება.
დამფუძნებელი კრება საქართველოში მოღვაწეობდა 1919 წლის 12 მარტიდან 1921 წლის 18 მარტამდე. სესიებს შორის შესვენების პერიოდი იყო: 1919 წლის 3 აგვისტო - 19 სექტემბერი; 1920 წლის 1-23 იანვარი; 1920 წლის 9 სექტემბერი - 9 ნოემბერი. შესვენებების პერიოდში დეპუტატთა მნიშვნელოვანი ნაწილი რეგიონებს სტუმრობდა და მოსახლეობას ხვდებოდა, საპროპაგანდო ლექციებს ატარებდა.
კრების მუშაობის პირველ წელს ჩატარდა 94 სხდომა, მათგან 20 საგანგებო. ამ დროის განმავლობაში კრებამ განიხილა 415 საკანონმდებლო ინიციატივა და საკითხი. დამფუძნებელმა კრებამ განსაზღვრა თავისი წევრის შეუვალობის საკითხი. დამფუძნებელი კრების წევრის ხელფასი დასაწყისში იყო 1500, შემდგომ - 2500 მან. დეპუტატს ჰქონდა რკინიგზით უფასოდ მგზავრობის უფლება. დამფუძნებელი კრების წევრობა შეთავსებადი იყო მინისტრის, ელჩის, სახელმწიფო კონტროლიორის თანამდებობასთან, სახალხო გვარდიის შტაბის წევრობასა და უნივერსიტეტის პროფესორობასთან, მხოლოდ ერთი ხელფასის მიღების უფლებით.
დამფუძნებელ კრებაში სხვადასხვა დროს ფუნქციონირებდა 4-დან 8-მდე ფრაქცია. დამფუძნებელი კრების საკანონმდებლო საქმიანობას გადამწყვეტი მნიშვნელობა ჰქონდა სახელმწიფოს ფორმირების პროცესში. კრების მიერ მიღებულ კანონებს შორის აღსანიშნავია კანონი მოქალაქეობის შესახებ (1919 წლის 27 მაისი), კანონის მიხედვით, საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის მოქალაქედ ითვლებოდა ის, ვინც მიწერილი იყო რესპუბლიკის ტერიტორიის რომელიმე ადმინისტრაციულ ერთეულზე 1914 წლის 19 ივლისამდე (პირველი მსოფლიო ომის დაწყებამდე).
დამფუძნებელმა კრებამ მნიშვნელოვანი წვლილი შეიტანა მემარცხენე მიმართულების ეკონომიკური რეფორმების საკანონმდებლო პაკეტების მომზადებაში (აგრარული რეფორმა, წიაღისეულის ნაციონალიზაცია, შრომითი ხელშეკრულების კანონი). დამფუძნებელი კრების პრეროგატივა იყო საფინანსო-საბიუჯეტო კომისიის მიერ მომზადებული სახელმწიფო ბიუჯეტის დამტკიცება, სახელმწიფო ფულადი ნიშნის - ბონის - ემისიის ოდენობის განსაზღვრა. კრება განსაზღვრავდა სახელმწიფო დაწესებულებათა ბიუჯეტს, სტიპენდიებს უცხოეთში სასწავლებლად წასული საქართველოს მოქალაქეებისთვის. დამფუძნებელი კრება ადგენდა ოფიციალურ უქმე დღეებს. დამფუძნებელმა კრებამ შეიმუშავა და დაამტკიცა უზენაესი სასამართლოს - სენატის საქმიანობის დებულება. დამფუძნებელმა კრებამ მიიღო კანონი სახელმწიფო ბანკის დაფუძნების, ნაფიც მსაჯულთა სასამართლოს შექმნის შესახებ. დამფუძნებელი კრების პრეროგატივა იყო ამნისტიის გამოცხადება, რაც ორჯერ განხორციელდა 1920 და 1921 წლის დასაწყისში.
დამფუძნებელი კრება ახდენდა საქართველოს სახელმწიფოს მიერ დადებულ საერთაშორისო ხელშეკრულებათა რატიფიკაციას (კერძოდ, რუსეთთან, სომხეთთან და აზერბაიჯანთან დადებული). დამფუძნებელი კრების საგანგებო დეკრეტებით დაარსდა სამხატვრო გალერეა, ცენტრალური სამეცნიერო არქივი, ფიზიკური ობსერვატორია. დამფუძნებელი კრების მიერ მიღებულ გადაწყვეტილებებს შორის უმნიშვნელოვანესი იყო 1921 წლის 21 თებერვალს მიღებული საქართველოს პირველი რესპუბლიკის კონსტიტუცია, რომელიც 17 თავის და 149 მუხლისგან შედგებოდა.
[რედაქტირება] 1919 წლის 14-16 თებერვალს არჩეული დამფუძნებელი კრების წევრები
[რედაქტირება] სოციალ-დემოკრატიული პარტია - 109 წევრი
[რედაქტირება] ეროვნულ-დემოკრატიული პარტია - 8 წევრი
[რედაქტირება] სოც. რევოლუციონერები - 5 წევრი
| 1. შენგელია ლეო ანდრიას ძე; | 4. გობეჩია იოსებ პავლეს ძე; |
| 2. ნუცუბიძე ილია დავითის ძე; | 5. ნათაძე გრიგოლ იასონის ძე |
| 3. გობეჩია ივანე პავლეს ძე; |
[რედაქტირება] სოც. ფედერალისტთა სარევოლუციო პარტია - 8 წევრი
- ბონდო კუპატაძე
[რედაქტირება] იხილე აგრეთვე
- საქართველოს დამფუძნებელი კრების რეგლამენტი
- საქართველოს დამფუძნებელი კრების კომისიები
- საქართველოს დამფუძნებელი კრების ფრაქციები
[რედაქტირება] წყარო
საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა (1918-1921) ენციკლოპედია-ლექსიკონი
