თორღვა

ციხე-სოფელი მუცო. პირიქითი ხევსურეთი

თორღვა - განთქმული გმირი ხევსურულ ზეპირსიტყვიერებაში. მტრისგან დაუმარცხებელი ყოფილა თორღვა. მის მიუდგომელ ციხეს დღესაც უჩვენებენ ხევსურეთში, სოფელ მუცოში. თორღვას ისეთი ჯაჭვის პერანგი სცმია, რომ ტყვიას არ იკარებდა. თავის შეხების დროს პერანგის მთელი ჯაჭვი თურმე ერთ ადგილზე შეიხვეტებოდა და გამოსროლილ ტყვიას უკან აბრუნებდა. ეს პერანგი ძმობილის ნამუქარი ყოფილა და თორღვა მას არც დღისით, არც ღამით არ იშორებდა. ვინ იყო ეს ძმობილი და როგორ აჩუქა მან თორღვას ეს სასწაულებრივი პერანგი?

ეს ასე მომხდარა. ერთხელ თორღვა სანადიროდ ყოფილა კლდეებში. უცებ მის თავზე თეთრ ყორანს გადაუფრენია და კლდის ნაპრალში გაუჩინარებულა. ამ უცხო სახილველით გაოცებული თორღვა მიჰყოლია მის კვალს და ერთ ადგილზე ყინულში ჩავარდნილა. აქ გველეშაპი წოლილა და მას დასცემია თავზე. გველეშაპს შესცოდებია უმწეო გმირი და სიცივითა და შიმშილით რომ არ მომკვდარიყო, ამოიღებდა თვალს და ალოკინებდა, აძღობდა და ათბობდა კიდეც. ბოლოს, დაძმობილდნენ თორღვა და გველეშაპი, და საჩუქრად თავის ძმობილს, როგორც ძმობილობის წესი მოითხოვს, ის განთქმული ჯაჭვის პერანგი მისცა.

ვიდრე თორღვას ეს ჯაჭვის პერანგი თან ჰქონდა, მისი მძლეველი არავინ იყო. მაგრამ საკმარისი იყო, პერანგი დაეკარგა, უსუსურ ადამიანსაც შეეძლო ისე მორევა.

ეს ასე მოხდა. ერთხელ თორღვა მდინარეში ჩავიდა საბანაოდ, ჯაჭვის პერანგი კი ნაპირზე დატოვა. უპატრონოდ დატოვებულმა ჯაჭვმა იცურა, იცურა და მდინარეში შევიდა. წაიღო ჯაჭვი წყალმა და მას შემდეგ თორღვას იგი არ უნახავს. მოვუსმინოთ ხალხურ ლექსს:

„ჩამოდიოდნენ ანდაკსა მონადირენი რვანია.

თორღვაიც ამანდ ჩამახყვა, რო ყვირილობის ხარია.

ბეჩავად რასამ მაღბიჯავს, ემჩნევისნატირალია.

- ჯაჭვი რა უყავ, თორღვაო, ძმობილის ნაჩუქარია?

- სანადიროჩი გადაველ, ნადირთ მოვავლე თვალია.

ჩავედი არჭილოჩია, მოვხელე თბილი წყალია.

მე ჩავედ საბანაოდა, ჯაჭვს გავანებე თავა

მაშინ დავკარგე ტიალი, ვეღარ მავხკიდე თვალია.

ეგრე გაცურდა ე ჯაჭვი, როგორც მდინარე წყალია.

გამაუყენე მდევარი, ვერ მაუხელეს კვალია.

წამოვედ, რაღას ვიქმოდი, იმით ვარ ნატირალია“.

იხელთა დრო მისმა მტერმა, როგორც ამბობენ, შვიდი წლის ნაავადარმა ჩონთამ, და ჭვარტლიანი ისრით განგმირა უპერანგო თორღვა.

წყარო

მითოლოგიური ენციკლოპედია ყმაწვილთათვის (ქართული მითოლოგია)‏‎