ჯაყელი ნიკოლოზ

ნიკოლოზ, ქაიხოსრო და თამარ ჯაყელების საფლავი ლევილის ქართველთა სასაფლაოზე

ჯაყელი ნიკოლოზ - ქართველი პოლიტიკოსი, საზოგადო მოღვაწე, იტალიის ქალაქ მილანში ერთა ლიგის საერთაშორისო ასოციაციების მეოთხე კონგრესზე საქართველოს წარმომადგენელი, 1921 წლიდან პოლიტიკური ემიგრანტი.

ბიოგრაფია

1919 წლის 7 დეკემბერს ერთა ლიგის საქართველოს ასოციაცია შეიქმნა, რომელმაც, საგანგებო მანდატით აღჭურვილი პირების მეშვეობით, ერთა ლიგის სხვადასხვა მოქმედ სტრუქტურებთან პირდაპირი ურთიერთობა დაამყარა. ერთა ლიგის ქართული ასოციაციის ძალისხმევით, 1920 წლის 12-16 ოქტომბერს იტალიის ქალაქ მილანში გამართულ ერთა ლიგის საერთაშორისო ასოციაციების მეოთხე კონგრესზე საქართველოს საკითხი სერიოზული მსჯელობის საგანი გახდა. კონგრესზე საქართველოს სახელით ნიკოლოზ ჯაყელი მიიწვიეს. ამის შესახებ მასაც და ერთა ლიგის ასოციაციების მეოთხე კონგრესის თავმჯდომარესაც ოფიციალური ტელეგრამით აცნობეს, რომლის შინაარსი ქართულ პრესაში გამოქვეყნდა. იმ დროისთვის საქართველოს ასოციაცია ერთა ლიგის ასოციაციის წევრად მიღებული არ იყო და არც თავისი სტატუსი გაუგზავნია, რაც, ნიკოლოზ ჯაყელის აზრით, დიდი შეცდომა იყო. 1920 წლის 27 ოქტომბერს საქართველოს მთავრობის სახელზე გაგზავნილ წერილში ის მოითხოვდა, რომ საქართველოს მთავრობას ფრანგულ და ქართულ ენებზე სტატუსის ტექსტი დაუყოვნებლივ გაეგზავნა. ნიკოლოზ ჯაყელი კონგრესის მუშაობაში მონაწილეობის მისაღებად არათუ მიიწვიეს, უფრო მეტიც, კენჭისყრის დროს იგი გადამწყვეტი ხმის უფლებით სარგებლობდა. როგორც საქართველოს ასოციაციის ხელმძღვანელი, ნიკოლოზ ჯაყელი კონგრესზე სიტყვით გამოვიდა. მოხსენება იტალიის პოლიგრაფისტთა საზოგადოებამ 1920 რომში დასტამბა. კონგრესზე გამოსვლისას მან თქვა:
„...აუცილებელია ავაღორძინოთ ქართველი ხალხის ის სულიერი იდეები, რომლითაც ხელმძღვანელობდნენ მთელი თავისი წარსული ისტორიის მანძილზე და რომლებიც საფუძვლად უდევს ერთა ლიგას. ქართველმა ხალხმა ძალიან კარგად იცის, რა არის საერთაშორისო ურთიერთობის უხეში ძალა და მზადაა რა ბოლომდე დაიცვას თავისი სიცოცხლე და თავისი თავისუფლება, მას სწადია, მთელი საერთაშორისო ცხოვრების განახლება. ისეთი წესრიგის დამყარება, რომლის დროსაც მისი უფლებები, ისევე როგორც, სხვა ხალხების უფლებები, დაცული იქნება არა ხიშტებით, არამედ მთელი ცივილიზებული კაცობრიობის საზოგადოებრივი აზრით... ერთა ლიგამ უნდა მიიღოს საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა თავის შემადგენლობაში და გაუწიოს მორალური მხარდაჭერა, რისი უფლებაც ამ რესპუბლიკას უდავოდ აქვს. ვიმედოვნებ, რომ უმაღლესი საბჭო დაუყოვნებლივ აღიმაღლებს თავის გავლენიან ხმას ჩვენი სამართლიანი საქმის მხარდასაჭერად“.
ნ. ჯაყელის გამოსვლა იმდენად შთამბეჭდავი იყო, რომ კონგრესის თავმჯდომარის - რუფინის წინადადებით, საქართველოს ასოციაცია ერთა ლიგის მსოფლიო ასოციაციის სრულუფლებიან წევრად ერთხმად მიიღეს, წინააღმდეგ ხმა მისცა მხოლოდ რუსეთის წარმომადგენელმა - ესერმა აქვსენტიევმა.

საბჭოთა რუსეთის წითელი არმიის მიერ საქართველოს ოკუპაციის შემდეგ ნიკოლოზ ჯაყელი ემიგრაციაში წავიდა და ევროპაში საქართველოს ეკონომიკური წარმომადგენელი იყო. მას შემდეგ, რაც საქართველოს საელჩო პარიზში ლეგაციად გადაკეთდა (ელჩი - ა. ჩხენკელი, პირველი მდივანი - ს. ასათიანი. მრჩევლები - ა. ჟორჟოლიანი და ა. ქუთათელაძე. საინფორმაციო ბიუროს გამგე - ვლ. ვოიტინსკი), ეკონომიკური ნაწილის გამგე ჯერ მ. სკობელევი, ხოლო შემდეგ ნიკოლოზ ჯაყელი გახდა. საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის მთავრობის მინდობილობით, ბენია ჩხიკვიშვილთან ერთად შეიძინა ლევილის მამული.

ლელა სარალიძე

ლიტერატურა

• სცსა, ფ. 1833, აღწ. 1, საქ. 905; ფ. 1864, აღწ. 2, საქ. 355, საქ. 356, საქ. 359;
• საქართველოს ისტორია, XX საუკუნე, თსუ, თბ., 2003;
• გაზ. „სახალხო განათლება“, 14 იანვრი, თბილისი, 1990;
• რ. დაუშვილი, ქართული ემიგრაცია 1921-1939 წლებში“, თბ., 2007.

წყარო

საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა (1918-1921) ენციკლოპედია-ლექსიკონი