ხალხოსნები
ხალხოსნები („ტეტიათა მოტრფიალენი“, „დიაკვნის შვილები“) — ეროვნულ–განმათავისუფლებელი მოძრაობის ერთ-ერთი მიმდინარეობის წარმომადგენელნი, გლეხობის ინტერესების გამომხატველნი, რომელთა უმთავრეს მიზანს ხალხთან დაახლოება, მის სასიცოცხლო ინტერესთა ღრმად წვდომა, მისი შეგნების გამოღვიძება და ბრძოლისთვის მომზადება წარმოადგენდა. ქართველ ხალხოსნებს (გ. ყიფშიძე, ა. ფურცელაძე, ს. მგალობლიშვილი, ნ. ლომოური, ე. გაბაშვილი, შ. გულისაშვილი, ს. ჭრელაშვილი, ნ. ხიზანიშვილი და სხვანი) იდეოლოგიურად ახალი არაფერი შეუქმნიათ, მათი მსოფლმხედველობა რუსული „ნაროდნიკობის“ იდეალებით იკვებებოდა. მაინც თავიანთი შემოქმედებით (მხატვრული თუ პუბლიცისტური თხზულებებით) ქართულ ლიტერატურაში შემოიტანეს თავისებური კოლორიტი, ცხოვრების თავისებური ხედვა. ხალხოსნებს ჰქონდათ თავიანთი ბეჭდვითი ორგანოები („იმედი“, „მნათობი“, „შრომა“), სხვა ჟურნალ-გაზეთებშიც თანამშრომლობდნენ და ქადაგებდნენ გლეხურ სოციალიზმს, საჭიროებას რევოლუციისა, რომლის მამოძრავებელ ძალად გლეხობას მიიჩნევდნენ, ებრძოდნენ თავად-აზნაურობას. მათ ვერ მოახერხეს კლასობრივ ნიადაგზე დადგომა (წოდებრივ ნიადაგზე დარჩნენ). მათი უმთავრესი ნაკლი ის იყო, რომ, გარდა ხალხის სამსახურისა, ისინი ხელაღებით უარყოფდნენ ყოველსავე წინაპართა მიღწევებს თუ წინამორბედთა მოღვაწეობას, ამ წინამორბედთ ეროვნული მოტივით განსაკუთრებულ გატაცებას უსაყვედურებდნენ.
ლიტერატურა
- ვ. კოტეტიშვილი, რჩეული ნაწერები, 1965;
- ა. კენჭოშვილი, XIX ს. 80-იანი წლების ქართული მწერლობა, წიგნში: ქართული ლიტერატურის ისტორია, IV, 1974.
