ჯერი
ჯერი – (დაახლ. ჩვ.წ.-მდე XXXს.), პირველი დინასტიის ფარაონი, რომელიც მეფობდა ხორ-ახას შემდეგ, სავარაუდოდ საკმაოდ ხანგრძლივი დროის მანძილზე.
მისი მეფობის 9 წელი შემონახულია პალერმოს ქვის კაიროს ფრაგმენტზე. აქ პირველად არის დაფიქსირებული „ხორის გაცილებები“, რომლებიც ორ წელიწადში ერთხელ ტარდებოდა და წარმოადგენდა ფარაონის მიერ ქვეყნის ინსპექტირებას; მოხსენიებულია ასევე ექსპედიცია „სეჩეტში“. რადგან ამ სახელს ეგვიპტელები უკვე პირამიდების ეპოქიდან ზოგადად „აზიას“ და „აზიელებს“ ეძახდნენ, ექსპედიციის ლოკალობის ზუსტი დადგენა შეუძლებელია, მაგრამ, როგორც ჩანს, ეგვიპტემ კვლავ მიმართა თავისი ინტერესები აღმოსავლეთით. თვითონ ჯერის სამარხში ნაპოვნია სირია-პალესტინური წარმოშობის თორმეტზე მეტი ჭურჭლის ფრაგმენტი, რაც აქტიურ ვაჭრობაზე მიუთითებს. ჯერის აბიდოსის სამარხი მისი წინამორბედის სამარხზე გაცილებით დიდია (21, 5x20მ.). მის ირგვლივ განლაგებულია მისი მოხელეების და ცოლების სამარხები. აქ მოძიებული წარწერები, რომლებიც მხოლოდ სამარხის პატრონის სახელისა და ტიტულისაგან შედგება, გვამცნობს, რომ სამეფო კარი ერთგვარად უკვე ჩამოყალიბებული იყო. ჯერის სამარხ კომპლექსში ჩნდება სიახლე – ის გარშემორტყმულია გალავნით, რომელსაც, თავის მხრივ, ასევე გარს არტყია სამარხები.
მისი მეფობის დროს განსაკუთრებით ვითარდება მეტალის დამუშავება, რასაც ადასტურებს დიდი რაოდენობის სპილენძის ჭურჭელი, საბრძოლო და შრომის იარაღი, ნაპოვნი საქქარას ერთ-ერთ მასტაბაში. ჯერის მეფობით დათარიღებულია ასევე ელეფანტინაზე ნაპოვნი უთავო ფიგურა, რომელიც, შესაძლოა, სამგანზომილებიანი სამეფო ქანდაკების უძველეს ნიმუშს წარმოადგენს. მისი არტეფაქტები ნაპოვნია საქქარაში, აბიდოსში, ტურასა და ჰელვანში. არტეფაქტებს შორის საინტერესოა აბიდოსში ნაპოვნი ფირფიტა, რომელიც მოგვითხრობს მეფის მიერ ქვემო ეგვიპტის უმნიშვნელოვანესი რელიგიური ცენტრების ბუტოს და საისის მონახულების შესახებ. თუ ვ. ემერის რეკონსტრუქცია სწორია და ხორ-ახა არის მენესი, და შესაბამისად ჯერი მისი შთამომავალი და მემკვიდრე (მანეთონის ატოტი), ის იყო განსწავლული მეფე, რომელმაც დაწერა ტრაქტატები მედიცინაში, ცნობილი ჯერ კიდევ მანეთონის დროს.
