ზოომორფული ძეგლი
ზოომორფული ძეგლი - საფლავის ქვის ძეგლი, რომელიც წარმოადგენს ცხვრისა (ბატკანი, ვერძი, ყოჩი - ნატურალური ზომის) და ცხენის სკულპტურას, რომლის კვეთისა და მიცვალებულის საფლავზე დადგმის დიდი ტრადიცია არსებობდა ზემო და ქვემო ქართლში. ასეთი ძეგლების რამდენიმე ათეული ნიმუშის დაფიქსირება ამჟამადაცაა შესაძლებელი დასახელებულ რეგიონებში.
ზოომორფული ძეგლების გავრცელების არეალია ირანი, თურქმენეთი, სირია, თურქეთი და ამიერკავკასიის ქვეყნები - საქართველო, სომხეთი, აზერბაიჯანი. საქართველოში დაფიქსირებულ ზოომორფულ ძეგლებში გამოხატულია ქრისტიანული რელიგიისათვის დამახასიათებელი სიმბოლოები - ფრინველი, ვაზი, ნაყოფი, ჯვარი, ქართული წარწერა-ეპიტაფიები, ასევე სახელოსნო და სამეურნეო ნივთები - განსაკუთრებით სახვნელი იარაღის ის ტიპები, რომლებიც გავრცელებული იყო ადგილობრივ. ეთნოგრაფიულ ყოფაში უშუალოდაა დამოწმებული და აღწერილი ქართველი ხელოსნებისაგან ზოომორფული ქანდაკების კვეთის პროცესები. ადვილი შესაძლებელია, რომ ზოომორფული ქანდაკების კვეთის ტრადიცია საქართველოში აღმოსავლეთის მუსულმანური ქვეყნებიდან იყოს შემოსული, მაგრამ ადგილობრივ განვითარებულმა ქვითხუროობის ტრადიციებმა შეძლო ამ ძეგლებში ქართულ-ქრისტიანული სტილის დამკვიდრება და ეჭვმიუტანელი ფაქტია, რომ ისინი დამზადებული არიან ქართველი ქვითხუროებისაგან თავიანთი საჭიროებისთვის.
ლიტერატურა
ე. ნადირაძე, საქართველოს ზოომორფული ძეგლები, 1996. ე.ნ.
