კერზონი ჯორჯ
(→წყარო) |
|||
| (2 მომხმარებლების 6 შუალედური ვერსიები არ არის ნაჩვენები.) | |||
| ხაზი 1: | ხაზი 1: | ||
| − | '''კერზონი ჯორჯ ნათანიელ''' - (11.I.1859, კედელსტონი - 20.III.1925, ლონდონი), ინგლისელი ლორდი, | + | [[ფაილი:Kerzoni jorj.jpg|thumb|'''ჯორჯ კერზონი''']] |
| − | კონსერვატორი პოლიტიკოსი და დიპლომატი. [[დიდი ბრიტანეთი]]ს საგარეო საქმეთა მინისტრი, [[ინდოეთი|ინდოეთის]] მეფისნაცვალი. კედლსტონის გრაფი. | + | '''კერზონი ჯორჯ ნათანიელ''' - (11.I.1859, კედელსტონი - 20.III.1925, ლონდონი), ინგლისელი ლორდი, კონსერვატორი პოლიტიკოსი და დიპლომატი. [[დიდი ბრიტანეთი]]ს საგარეო საქმეთა მინისტრი, [[ინდოეთი|ინდოეთის]] მეფისნაცვალი. კედლსტონის გრაფი. |
====ბიოგრაფია==== | ====ბიოგრაფია==== | ||
| − | დაიბადა ინგლისელი არისტოკრატის ოჯახში. საშუალო განათლება მიიღო ვიქსენფორდის სკოლაში. დაამთავრა ოქსფორდის | + | დაიბადა ინგლისელი არისტოკრატის ოჯახში. საშუალო განათლება მიიღო ვიქსენფორდის სკოლაში. დაამთავრა ოქსფორდის უნივერსიტეტის ბალიოლის კოლეჯი. 1886 წელს გახდა პარლამენტის წევრი. 1888-1889 წლებში იმოგზაურა რუსეთის იმპერიაში, მათ შორის [[საქართველო|საქართველოში]], შემდგომ კი - სპარსეთში, ინდოჩინეთში, [[ბირმა|ბირმაში]], კორეაში, [[ავღანეთი|ავღანეთსა]] და პამირში. მოგზაურობის შემდეგ გამოსცა წიგნი ცენტრალური და აღმოსავლეთ [[აზია|აზიის]] შესახებ, რითაც გეოგრაფიის სამეფო საზოგადოების ჯილდო დაიმსახურა. 1891 წლიდან იკავებდა მაღალ თანამდებობებს ინდოეთის და საგარეო საქმეთა სამინისტროებში. 1899-1905 წლებში იყო ინდოეთის მეფისნაცვალი. იყო [[რუსეთის იმპერია|რუსეთის იმპერიის]] სამხრეთით სვლის შეჩერების პოლიტიკის ერთ-ერთი შემოქმედი. 1916 წელს გახდა ლორდთა პალატის ლიდერი. იყო ანტისუფრაჟისტული ლიგის მეთაური, ეწინააღმდეგებოდა ქალებისათვის საარჩევნო ხმის მიცემის უფლებას |
| − | უნივერსიტეტის ბალიოლის კოლეჯი. 1886 გახდა პარლამენტის წევრი. 1888-1889 წლებში იმოგზაურა რუსეთის იმპერიაში, მათ შორის [[საქართველო|საქართველოში]], შემდგომ კი - სპარსეთში, ინდოჩინეთში, [[ბირმა|ბირმაში]], კორეაში, [[ავღანეთი|ავღანეთსა]] და პამირში. მოგზაურობის შემდეგ გამოსცა წიგნი ცენტრალური და აღმოსავლეთ [[აზია|აზიის]] შესახებ, რითაც გეოგრაფიის სამეფო საზოგადოების ჯილდო დაიმსახურა. 1891 წლიდან იკავებდა მაღალ თანამდებობებს ინდოეთის და საგარეო საქმეთა სამინისტროებში. 1899-1905 წლებში იყო ინდოეთის მეფისნაცვალი. იყო რუსეთის იმპერიის სამხრეთით სვლის შეჩერების | + | |
| − | პოლიტიკის ერთ-ერთი შემოქმედი. 1916 გახდა ლორდთა პალატის ლიდერი. იყო ანტისუფრაჟისტული ლიგის მეთაური, ეწინააღმდეგებოდა ქალებისათვის საარჩევნო ხმის მიცემის უფლებას | + | |
| − | 1919 წლის იანვარში საგარეო საქმეთა მინისტრის მოვალეობის შემსრულებელი გახდა, ხოლო ამავე წლის ოქტომბერში - მინისტრი. | + | 1919 წლის იანვარში საგარეო საქმეთა მინისტრის მოვალეობის შემსრულებელი გახდა, ხოლო ამავე წლის ოქტომბერში - მინისტრი. ლორდი კერზონი ბრიტანეთის მინისტრთა კაბინეტში და, ზოგადად, მთელ დასავლეთში, აღმოსავლეთის ყველაზე კომპეტენტური პოლიტიკოსი იყო. პრაგმატული მიზნებიდან გამომდინარე, კერზონი კეთილგანწყობილი იყო [[საქართველო|საქართველოს]] დამოუკიდებლობის მიმართ, მოითხოვდა ბრიტანელების მიერ ბაქო-ბათუმის რკინიგზისა და კავკასიის ბუნებრივი [[ზღუდე|ზღუდეების]] დროებით დაცვას, სპარსეთისა და ინდოეთის გზებზე [[რუსეთი|რუსეთის]] შესაძლო გასვლის [[საფრთხე (სამხედრო ტერმინი)|საფრთხის]] თავიდან ასაცილებლად. კერზონი ეწინააღმდეგებოდა [[კავკასია|კავკასიაში]] თეთრი თუ წითელი რუსეთის შესაძლო დაბრუნების საფრთხეს, ამ პოლიტიკის გატარებისას ბრიტანეთის მთავრობაში უპირისპირდებოდა სამხედრო მინისტრს, ბრიტანეთის მთავრობაში პროდენიკინური ფლანგის მთავარ ფიგურას [[ჩერჩილი უინსტონ|უისტონ ჩერჩილს]] და [[გენერალური შტაბი]]ს უფროს [[ადმირალი|ადმირალ]] ჰენრი უილსონს. |
| − | ლორდი კერზონი ბრიტანეთის მინისტრთა კაბინეტში და, ზოგადად, მთელ დასავლეთში, აღმოსავლეთის ყველაზე კომპეტენტური პოლიტიკოსი იყო. პრაგმატული მიზნებიდან გამომდინარე, კერზონი კეთილგანწყობილი იყო საქართველოს დამოუკიდებლობის მიმართ, მოითხოვდა ბრიტანელების მიერ ბაქო-ბათუმის რკინიგზისა და კავკასიის ბუნებრივი [[ზღუდე|ზღუდეების]] დროებით დაცვას, სპარსეთისა და ინდოეთის გზებზე [[რუსეთი|რუსეთის]] შესაძლო გასვლის [[საფრთხე (სამხედრო ტერმინი)|საფრთხის]] თავიდან ასაცილებლად. კერზონი ეწინააღმდეგებოდა კავკასიაში თეთრი თუ წითელი რუსეთის შესაძლო დაბრუნების | + | |
| − | საფრთხეს, ამ პოლიტიკის გატარებისას ბრიტანეთის მთავრობაში უპირისპირდებოდა სამხედრო მინისტრს, ბრიტანეთის მთავრობაში | + | |
| − | პროდენიკინური ფლანგის მთავარ ფიგურას [[ჩერჩილი უინსტონ|უისტონ ჩერჩილს]] და [[გენერალური შტაბი]]ს | + | |
| − | უფროს [[ადმირალი|ადმირალ]] ჰენრი უილსონს. | + | |
| − | საგარეო საქმეთა მინისტრმა თავისი პოლიტიკის რეალიზებისათვის ამიერკავკასიაში ბრიტანეთის უმაღლეს კომისრად კავკასიის კარგი მცოდნე და ქართველთა მეგობარი ოლივერ უორდროპი დანიშნა. 1919 წლის ბოლოს კერზონი ლონდონში შეხვდა [[ირაკლი (კაკი) წერეთელი|ირაკლი წერეთელს]], რომელთანაც საუბრისას არ დაუმალავს თავისი სიმპათიები საქართველოსადმი. 1920 წლის იანვარში ლორდმა კერზონმა [[თბილისი|თბილისში]] მყოფ ოლივერ უორდროპს გამოუგზავნა დეპეშა მოკავშირეთა უმაღლესი საბჭოს მიერ საქართველოსა და [[აზერბაიჯანი|აზერბაიჯანის]] დე ფაქტო აღიარების შესახებ, ამ აღიარების მთავარი ინიციატორი სწორედ თავად იყო. კერზონის კავკასიური პოლიტიკა გულისხმობდა ბრიტანული [[ჯარები|ჯარების]] მიერ კავკასიის [[ოკუპაცია|ოკუპაციას]] გარკვეული პერიოდით, სანამ კავკასიის რესპუბლიკები შეძლებდნენ გაძლიერებას და ჩრდილოეთის საფრთხეებთან გამკლავებას, რაც თავისთავად დაიცავდა ბრიტანეთის ინტერესებს სპარსეთში, ინდოეთსა და ავღანეთში. საბოლოოდ კერზონის პოლიტიკა კავკასიაში მიმდინარე პოლიტიკური პროცესების, ბრიტანეთის მთავრობაში პრემიერ-მინისტრ ლოიდ ჯორჯის ინერტულობისა და ჩერჩილი-უილსონის სამხედრო ფრთის დომინირების გამო დამარცხდა. ბოლშევიკების მიერ ბაქოს ოკუპაციის შემდეგ, საქართველოს დე იურედ აღიარებისა და [[ერთა ლიგა]]ში გაწევრიანების იდეაც უარყო და სკეპტიკურად განეწყო კავკასიის საკითხისადმი. კერზონის საგარეო პოლიტიკის ერთ-ერთ მთავარ მიღწევად პოლონეთსა და საბჭოთა რუსეთს შორის 1919 ომის შედეგად საზღვრის გავლება ითვლება. ის მონაწილეობდა მოლაპარაკებებში [[პალესტინა|პალესტინისა]] და ტრანსიორდანიის მანდატის რეალიზებისა და მესოპოტამიის ოკუპაციის პროცესთან დაკავშირებით. | + | საგარეო საქმეთა მინისტრმა თავისი პოლიტიკის რეალიზებისათვის [[ამიერკავკასია|ამიერკავკასიაში]] ბრიტანეთის უმაღლეს კომისრად კავკასიის კარგი მცოდნე და [[ქართველები|ქართველთა]] მეგობარი [[ოლივერ უორდროპი]] დანიშნა. 1919 წლის ბოლოს კერზონი ლონდონში შეხვდა [[ირაკლი (კაკი) წერეთელი|ირაკლი წერეთელს]], რომელთანაც საუბრისას არ დაუმალავს თავისი სიმპათიები საქართველოსადმი. 1920 წლის იანვარში ლორდმა კერზონმა [[თბილისი|თბილისში]] მყოფ ოლივერ უორდროპს გამოუგზავნა დეპეშა მოკავშირეთა უმაღლესი საბჭოს მიერ საქართველოსა და [[აზერბაიჯანი|აზერბაიჯანის]] დე ფაქტო აღიარების შესახებ, ამ აღიარების მთავარი ინიციატორი სწორედ თავად იყო. კერზონის კავკასიური პოლიტიკა გულისხმობდა ბრიტანული [[ჯარები|ჯარების]] მიერ კავკასიის [[ოკუპაცია|ოკუპაციას]] გარკვეული პერიოდით, სანამ კავკასიის რესპუბლიკები შეძლებდნენ გაძლიერებას და ჩრდილოეთის საფრთხეებთან გამკლავებას, რაც თავისთავად დაიცავდა ბრიტანეთის ინტერესებს სპარსეთში, ინდოეთსა და ავღანეთში. საბოლოოდ კერზონის პოლიტიკა კავკასიაში მიმდინარე პოლიტიკური პროცესების, ბრიტანეთის მთავრობაში პრემიერ-მინისტრ ლოიდ ჯორჯის ინერტულობისა და ჩერჩილი-უილსონის სამხედრო ფრთის დომინირების გამო დამარცხდა. ბოლშევიკების მიერ ბაქოს ოკუპაციის შემდეგ, [[საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის დე იურე დამოუკიდებლობის აღიარება|საქართველოს დე იურედ აღიარებისა]] და [[ერთა ლიგა]]ში გაწევრიანების იდეაც უარყო და სკეპტიკურად განეწყო კავკასიის საკითხისადმი. კერზონის საგარეო პოლიტიკის ერთ-ერთ მთავარ მიღწევად [[პოლონეთი|პოლონეთსა]] და საბჭოთა რუსეთს შორის 1919 [[ომი|ომის]] შედეგად საზღვრის გავლება ითვლება. ის მონაწილეობდა მოლაპარაკებებში [[პალესტინა|პალესტინისა]] და ტრანსიორდანიის მანდატის რეალიზებისა და მესოპოტამიის ოკუპაციის პროცესთან დაკავშირებით. |
| − | 1921 მიენიჭა კედლსტონის გრაფის ტიტული. 1924 წლამდე ინარჩუნებდა საგარეო საქმეთა მინისტრის პოსტს. 1924-1925 წლებში იყო ლორდთა პალატის ლიდერი. 1925 ავადმყოფობისა და წარუმატებელი ოპერაციის შემდეგ გარდაიცვალა | + | 1921 მიენიჭა კედლსტონის გრაფის ტიტული. 1924 წლამდე ინარჩუნებდა საგარეო საქმეთა მინისტრის პოსტს. 1924-1925 წლებში იყო ლორდთა პალატის ლიდერი. 1925 ავადმყოფობისა და წარუმატებელი ოპერაციის შემდეგ გარდაიცვალა. |
| − | + | ||
| + | ::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::'''''ირაკლი ირემაძე''''' | ||
==ლიტერატურა== | ==ლიტერატურა== | ||
* ბ. კობახიძე, „საქართველოს საკითხი პარიზის საზავო კონფერენციაზე“, ისტორიის დოქტორის აკადემიური ხარისხის მოსაპოვებლად წარმოდგენილი დისერტაცია, თსუ. 2015; | * ბ. კობახიძე, „საქართველოს საკითხი პარიზის საზავო კონფერენციაზე“, ისტორიის დოქტორის აკადემიური ხარისხის მოსაპოვებლად წარმოდგენილი დისერტაცია, თსუ. 2015; | ||
* გაზ. „საქართველოს რესპუბლიკა“, 1920. №9. | * გაზ. „საქართველოს რესპუბლიკა“, 1920. №9. | ||
| − | |||
==წყარო== | ==წყარო== | ||
[[საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა (1918-1921) ენციკლოპედია-ლექსიკონი]] | [[საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა (1918-1921) ენციკლოპედია-ლექსიკონი]] | ||
| − | [[კატეგორია: | + | |
| + | [[კატეგორია: დიდი ბრიტანეთის დიპლომატები]] | ||
[[კატეგორია:დიდი ბრიტანეთის პოლიტიკური მოღვაწეები]] | [[კატეგორია:დიდი ბრიტანეთის პოლიტიკური მოღვაწეები]] | ||
[[კატეგორია:დიდი ბრიტანეთის საგარეო საქმეთა მინისტრები]] | [[კატეგორია:დიდი ბრიტანეთის საგარეო საქმეთა მინისტრები]] | ||
| + | [[კატეგორია:დიდი ბრიტანეთის მისია საქართველოს დემოკრატიულ რესპუბლიკაში]] | ||
მიმდინარე ცვლილება 14:21, 6 აგვისტო 2019 მდგომარეობით
კერზონი ჯორჯ ნათანიელ - (11.I.1859, კედელსტონი - 20.III.1925, ლონდონი), ინგლისელი ლორდი, კონსერვატორი პოლიტიკოსი და დიპლომატი. დიდი ბრიტანეთის საგარეო საქმეთა მინისტრი, ინდოეთის მეფისნაცვალი. კედლსტონის გრაფი.
[რედაქტირება] ბიოგრაფია
დაიბადა ინგლისელი არისტოკრატის ოჯახში. საშუალო განათლება მიიღო ვიქსენფორდის სკოლაში. დაამთავრა ოქსფორდის უნივერსიტეტის ბალიოლის კოლეჯი. 1886 წელს გახდა პარლამენტის წევრი. 1888-1889 წლებში იმოგზაურა რუსეთის იმპერიაში, მათ შორის საქართველოში, შემდგომ კი - სპარსეთში, ინდოჩინეთში, ბირმაში, კორეაში, ავღანეთსა და პამირში. მოგზაურობის შემდეგ გამოსცა წიგნი ცენტრალური და აღმოსავლეთ აზიის შესახებ, რითაც გეოგრაფიის სამეფო საზოგადოების ჯილდო დაიმსახურა. 1891 წლიდან იკავებდა მაღალ თანამდებობებს ინდოეთის და საგარეო საქმეთა სამინისტროებში. 1899-1905 წლებში იყო ინდოეთის მეფისნაცვალი. იყო რუსეთის იმპერიის სამხრეთით სვლის შეჩერების პოლიტიკის ერთ-ერთი შემოქმედი. 1916 წელს გახდა ლორდთა პალატის ლიდერი. იყო ანტისუფრაჟისტული ლიგის მეთაური, ეწინააღმდეგებოდა ქალებისათვის საარჩევნო ხმის მიცემის უფლებას
1919 წლის იანვარში საგარეო საქმეთა მინისტრის მოვალეობის შემსრულებელი გახდა, ხოლო ამავე წლის ოქტომბერში - მინისტრი. ლორდი კერზონი ბრიტანეთის მინისტრთა კაბინეტში და, ზოგადად, მთელ დასავლეთში, აღმოსავლეთის ყველაზე კომპეტენტური პოლიტიკოსი იყო. პრაგმატული მიზნებიდან გამომდინარე, კერზონი კეთილგანწყობილი იყო საქართველოს დამოუკიდებლობის მიმართ, მოითხოვდა ბრიტანელების მიერ ბაქო-ბათუმის რკინიგზისა და კავკასიის ბუნებრივი ზღუდეების დროებით დაცვას, სპარსეთისა და ინდოეთის გზებზე რუსეთის შესაძლო გასვლის საფრთხის თავიდან ასაცილებლად. კერზონი ეწინააღმდეგებოდა კავკასიაში თეთრი თუ წითელი რუსეთის შესაძლო დაბრუნების საფრთხეს, ამ პოლიტიკის გატარებისას ბრიტანეთის მთავრობაში უპირისპირდებოდა სამხედრო მინისტრს, ბრიტანეთის მთავრობაში პროდენიკინური ფლანგის მთავარ ფიგურას უისტონ ჩერჩილს და გენერალური შტაბის უფროს ადმირალ ჰენრი უილსონს.
საგარეო საქმეთა მინისტრმა თავისი პოლიტიკის რეალიზებისათვის ამიერკავკასიაში ბრიტანეთის უმაღლეს კომისრად კავკასიის კარგი მცოდნე და ქართველთა მეგობარი ოლივერ უორდროპი დანიშნა. 1919 წლის ბოლოს კერზონი ლონდონში შეხვდა ირაკლი წერეთელს, რომელთანაც საუბრისას არ დაუმალავს თავისი სიმპათიები საქართველოსადმი. 1920 წლის იანვარში ლორდმა კერზონმა თბილისში მყოფ ოლივერ უორდროპს გამოუგზავნა დეპეშა მოკავშირეთა უმაღლესი საბჭოს მიერ საქართველოსა და აზერბაიჯანის დე ფაქტო აღიარების შესახებ, ამ აღიარების მთავარი ინიციატორი სწორედ თავად იყო. კერზონის კავკასიური პოლიტიკა გულისხმობდა ბრიტანული ჯარების მიერ კავკასიის ოკუპაციას გარკვეული პერიოდით, სანამ კავკასიის რესპუბლიკები შეძლებდნენ გაძლიერებას და ჩრდილოეთის საფრთხეებთან გამკლავებას, რაც თავისთავად დაიცავდა ბრიტანეთის ინტერესებს სპარსეთში, ინდოეთსა და ავღანეთში. საბოლოოდ კერზონის პოლიტიკა კავკასიაში მიმდინარე პოლიტიკური პროცესების, ბრიტანეთის მთავრობაში პრემიერ-მინისტრ ლოიდ ჯორჯის ინერტულობისა და ჩერჩილი-უილსონის სამხედრო ფრთის დომინირების გამო დამარცხდა. ბოლშევიკების მიერ ბაქოს ოკუპაციის შემდეგ, საქართველოს დე იურედ აღიარებისა და ერთა ლიგაში გაწევრიანების იდეაც უარყო და სკეპტიკურად განეწყო კავკასიის საკითხისადმი. კერზონის საგარეო პოლიტიკის ერთ-ერთ მთავარ მიღწევად პოლონეთსა და საბჭოთა რუსეთს შორის 1919 ომის შედეგად საზღვრის გავლება ითვლება. ის მონაწილეობდა მოლაპარაკებებში პალესტინისა და ტრანსიორდანიის მანდატის რეალიზებისა და მესოპოტამიის ოკუპაციის პროცესთან დაკავშირებით.
1921 მიენიჭა კედლსტონის გრაფის ტიტული. 1924 წლამდე ინარჩუნებდა საგარეო საქმეთა მინისტრის პოსტს. 1924-1925 წლებში იყო ლორდთა პალატის ლიდერი. 1925 ავადმყოფობისა და წარუმატებელი ოპერაციის შემდეგ გარდაიცვალა.
- ირაკლი ირემაძე
[რედაქტირება] ლიტერატურა
- ბ. კობახიძე, „საქართველოს საკითხი პარიზის საზავო კონფერენციაზე“, ისტორიის დოქტორის აკადემიური ხარისხის მოსაპოვებლად წარმოდგენილი დისერტაცია, თსუ. 2015;
- გაზ. „საქართველოს რესპუბლიკა“, 1920. №9.
[რედაქტირება] წყარო
საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა (1918-1921) ენციკლოპედია-ლექსიკონი
