წყვეტილი (გრამატიკა)
(ახალი გვერდი: '''წყვეტილი''' – საუღლებელი ერთეული, იგივე ნამყო ძირითადი, ნამყ...) |
|||
| ხაზი 1: | ხაზი 1: | ||
| − | '''წყვეტილი''' – საუღლებელი ერთეული, იგივე ნამყო ძირითადი, ნამყო სრული, [[აორისტი]]: [[დრო (გრამატიკა)|დრო]]-[[კილო (გრამატიკა)|კილო]]თა II [[სერია (გრამატიკა)|სერიის]] [[მწკრივი (გრამატიკა)|მწკრივი]]. დროის | + | '''წყვეტილი''' – საუღლებელი ერთეული, იგივე ნამყო ძირითადი, ნამყო სრული, [[აორისტი]]: [[დრო (გრამატიკა)|დრო]]-[[კილო (გრამატიკა)|კილო]]თა II [[სერია (გრამატიკა)|სერიის]] [[მწკრივი (გრამატიკა)|მწკრივი]]. დროის მიხედვით – წარსული ან მომავალი, კილოს მიხედვით – თხრობითი ან ბრძანებითი, [[ასპექტი (გრამატიკა)|ასპექტი]]ს მიხედვით – სრული ან უსრული, |
[[გზისობა]] – ერთგზის, [[აქტი (გრამატიკა)|აქტი]] – ნახული. | [[გზისობა]] – ერთგზის, [[აქტი (გრამატიკა)|აქტი]] – ნახული. | ||
წყვეტილი საწარმოებელი [[ფუძე (ლინგვისტიკა)|ფუძის]] მიხედვით ყველაზე მარტივია. მწკრივის | წყვეტილი საწარმოებელი [[ფუძე (ლინგვისტიკა)|ფუძის]] მიხედვით ყველაზე მარტივია. მწკრივის | ||
| − | ნიშნებია -ე (ავიღ-ე, დავწერ-ე…), - ი (გავთბ-ი, დავბერ-დ-ი…) და θ/-ი (მოვკალ- | + | ნიშნებია -ე (ავიღ-ე, დავწერ-ე…), - ი (გავთბ-ი, დავბერ-დ-ი…) და θ/-ი (მოვკალ-მოვკალი…). |
წყვეტილში III სუბიექტურ პირს მხოლობით რიცხვში გამოხატავს -ა (დაწერ-ა…) და -ო (გაიგ-ო…) [[სუფიქსი|სუფიქსები]]; მათ განაწილებას ფონოლოგიური საფუძველი აქვს: -ო გვაქეს იმ შემთხვევაში, თუ ფუძე არის უმარცვლო და -ის ნიშანი – -ე. III სუბიექტური პირს მრავლობითში მოთხრობით სუბიექტიან [[ზმნა|ზმნებში]] -ეს სუფიქსი გამოხატავს, სახელობით სუბიექტიან ზმნებში – ნენ. | წყვეტილში III სუბიექტურ პირს მხოლობით რიცხვში გამოხატავს -ა (დაწერ-ა…) და -ო (გაიგ-ო…) [[სუფიქსი|სუფიქსები]]; მათ განაწილებას ფონოლოგიური საფუძველი აქვს: -ო გვაქეს იმ შემთხვევაში, თუ ფუძე არის უმარცვლო და -ის ნიშანი – -ე. III სუბიექტური პირს მრავლობითში მოთხრობით სუბიექტიან [[ზმნა|ზმნებში]] -ეს სუფიქსი გამოხატავს, სახელობით სუბიექტიან ზმნებში – ნენ. | ||
| − | [[ზმნისწინი]] ასპექტიან ზმნებში სრული და უსრული ასპექტის დაპირისპირებას ახდენს; სხვა შემთხვევაში აღნიშნავს მიმართულებას ან უცვლის ზმნას | + | [[ზმნისწინი]] ასპექტიან ზმნებში სრული და უსრული ასპექტის დაპირისპირებას ახდენს; სხვა შემთხვევაში აღნიშნავს მიმართულებას ან უცვლის ზმნას მნიშვნელობას. |
წყვეტილის I სუბიექტური პირის ფორმები გამოიყენება ბრძანებითი კილოს გამოსახატად (გააკეთე! გააკეთეთ!…) | წყვეტილის I სუბიექტური პირის ფორმები გამოიყენება ბრძანებითი კილოს გამოსახატად (გააკეთე! გააკეთეთ!…) | ||
| ხაზი 17: | ხაზი 17: | ||
==ლიტერატურა== | ==ლიტერატურა== | ||
* [[შანიძე აკაკი|შანიძე ა.]] ქართული ენის გრამატიკის საფუძვლები, თბ., 1980; | * [[შანიძე აკაკი|შანიძე ა.]] ქართული ენის გრამატიკის საფუძვლები, თბ., 1980; | ||
| − | * გოგოლაშვილი გ. | + | * გოგოლაშვილი გ. დრო-კილოთა II სერიის ფორმები ახალ ქართულში, თბ. 1984. |
==წყარო== | ==წყარო== | ||
[[ქართული ენა: ენციკლოპედია]] | [[ქართული ენა: ენციკლოპედია]] | ||
[[კატეგორია:გრამატიკა]] | [[კატეგორია:გრამატიკა]] | ||
მიმდინარე ცვლილება 22:38, 24 მარტი 2024 მდგომარეობით
წყვეტილი – საუღლებელი ერთეული, იგივე ნამყო ძირითადი, ნამყო სრული, აორისტი: დრო-კილოთა II სერიის მწკრივი. დროის მიხედვით – წარსული ან მომავალი, კილოს მიხედვით – თხრობითი ან ბრძანებითი, ასპექტის მიხედვით – სრული ან უსრული, გზისობა – ერთგზის, აქტი – ნახული.
წყვეტილი საწარმოებელი ფუძის მიხედვით ყველაზე მარტივია. მწკრივის ნიშნებია -ე (ავიღ-ე, დავწერ-ე…), - ი (გავთბ-ი, დავბერ-დ-ი…) და θ/-ი (მოვკალ-მოვკალი…).
წყვეტილში III სუბიექტურ პირს მხოლობით რიცხვში გამოხატავს -ა (დაწერ-ა…) და -ო (გაიგ-ო…) სუფიქსები; მათ განაწილებას ფონოლოგიური საფუძველი აქვს: -ო გვაქეს იმ შემთხვევაში, თუ ფუძე არის უმარცვლო და -ის ნიშანი – -ე. III სუბიექტური პირს მრავლობითში მოთხრობით სუბიექტიან ზმნებში -ეს სუფიქსი გამოხატავს, სახელობით სუბიექტიან ზმნებში – ნენ.
ზმნისწინი ასპექტიან ზმნებში სრული და უსრული ასპექტის დაპირისპირებას ახდენს; სხვა შემთხვევაში აღნიშნავს მიმართულებას ან უცვლის ზმნას მნიშვნელობას.
წყვეტილის I სუბიექტური პირის ფორმები გამოიყენება ბრძანებითი კილოს გამოსახატად (გააკეთე! გააკეთეთ!…)
გ. გოგოლაშვილი
[რედაქტირება] ლიტერატურა
- შანიძე ა. ქართული ენის გრამატიკის საფუძვლები, თბ., 1980;
- გოგოლაშვილი გ. დრო-კილოთა II სერიის ფორმები ახალ ქართულში, თბ. 1984.
