ეგვიპტე
ეგვიპტე - (ძველი ბერძნული - Aigyptos, ეგვიპტის არაბთა რესპუბლიკა), სახელმწიფო ახლო აღმოსავლეთში. უჭირავს აფრიკის კონტინენტის ჩრდილო-აღმოსავლეთი ნაწილი და სინის ნახევარკუნძული (სამხრეთ-დასავლეთ აზია). ქვეყანას ჩრდილოეთით ესაზღვრება ხმელთაშუა ზღვა, აღმოსავლეთით – წითელი ზღვა, დასავლეთით - ლიბია, სამხრეთით - სუდანი, ჩრდილო-აღმოსავლეთით - ისრაელი.
ფართობი - 1001,4 ათ. კმ2.
მოსახლეობა - 844 მლნ. კაცი (2012).
ოფიციალური ენა – არაბული.
დედაქალაქი - ქ. ქაირო.
ადმინისტრაციულად იყოფა 27 მუჰაფაზად (საგუბერნატოროდ).
სახელმწიფოს მეთაურია პრეზიდენტი, საკანონმდებლო ხელისუფლება აქვს ეროვნულ კრებას (ერთპალატიანი პარლამენტი), აღმასრულებელი ხელისუფლება- პრეზიდენტს.
ეგვიპტე აგრარულ-ინდუსტრიული ქვეყანაა.
სამხედრო მრეწველობა აწარმოებს იარაღს, საბრძოლო მასალებს, მყარ სარაკეტო საწვავს, ელექტრონულ ხელსაწყოებს, ჯავშანტრანსპორტიორებს; აწყობს თვითმფრინავებს და ვერტმფრენებს.
ქვეყნის მთავარი საზღვაო პორტებია: ალექსანდრია, პორტ-საიდი.
მნიშვნელოვანი საერთაშორისო აეროპორტი - კაირო.
შეიარაღებული ძალები საერთო შემადგენლობით 468,5 ათ. კაცი (2012), სახმელეთო ჯარები 340 ათ., სამხედრო-საზღვაო 18,5 ათ. და სამხედრო-საჰაერო ძალები 110 ათ. შეიარაღებული ძალების დაკომპლექტება ხორციელდება გაწვევით.
ძველი ეგვიპტე
ძველი ეგვიპტის ცივილიზაციის ისტორია ხუთი ათას წელზე ხანგრძლივ პერიოდს მოიცავს, რაც უკვე თავისთავად უნიკალურია არა მხოლოდ ძველი აღმოსავლეთის, არამედ კაცობრიობის ისტორიაში.
სიტყვა ეგვიპტე წარმოდგება ბერძნული სიტყვიდან „აიგიპტოს“, რომელიც ფინიკიელებმა დაარქვეს. ძველ აღთქმაში მას ჰქვია მიცრაიმი.
ეგვიპტის მთელ სიგრძზე მიედინება მდინარე ნილოსი, რომელსაც ეგვიპტელები უწოდებენ „ხაპი-მურს“. ებრაელები კი - „შახორს“.
ეგვიპტეში კავშირი ღმერთთან აბრაამით დაიწყო. იოსების გაყიდვიდან ეგვიპტეში ებრაელმა ერმა 400 წელი გაატარა.
ძველმა ეგვიპტელებმა შექმნეს პირველი სახელმწიფო, ააგეს პირველი ქვის ნაგებობა, პირველი თაღი. მათ გვასწავლეს ქაღალდზე (პაპირუსზე) მელნით წერა. აქ დაიწერა პირველი ზღაპარი, იგავი და მოთხრობა ჩვეულებრივი ადამიანების შესახებ. მსოფლიოს შვიდ საოცრებათაგან ჩვენამდე მხოლოდ ეგვიპტეში აგებულმა პირამიდებმა მოაღწია. ეგვიპტელები იყვნენ არაჩვეულებრივი მათემატიკოსები, ექიმები, არქიტექტორები და ასტრონომები. მათ მიერ აგებული გრანდიოზული ნაგებობების სიზუსტე დღესაც კი განცვიფრებას იწვევს. ეგვიპტელი ასტრონომებისაგან გვერგო მემკვიდრეობით 365 დღისგან შემდგარი წელი და 24 საათიანი დღე-ღამე. ეგვიპტელ ქურუმებთან სწავლობდნენ სიბრძნეს პირველი ფილოსოფოსი თალესი და დიდი პლატონი, მათემატიკოსი არქიმედე და ბევრი სხვა ანტიკური ბერძენი.
წყარო
- ქართული სამხედრო ენციკლოპედიური ლექსიკონი
- ბარბაქაძე ლია. ჯიბის ცნობარი მართლმორწმუნე ქრისტიანისათვის; თბილისი, 2013 წ.
- ხვედელიძე მ. ძველი ეგვიპტის ენციკლოპედია
