სნოფრუ
სნოფრუ – (ეგვ. Snfrw, დაახლ. ჩვ.წ.-მდე 2574-2551 წწ.), ეგვიპტის IV დინასტიის პირველი ფარაონი დინასტიურ ცვლილებებზე არაფერია ცნობილი. ვარაუდობენ, რომ იყო III დინასტიის ბოლო ფარაონის, ჰუნის ვაჟიშვილი ერთ-ერთი მეორე რიგის ცოლის, მერისანხისაგან. ამიტომ, თავისი ტახტზე ასვლის ლეგიტიმირებისათვის, მან შეირთო ხეტეპხერეს I, თავისი ნახევარი და და III დინასტიის ბოლო ფარაონის, ჰუნის ქალიშვილი მთავარი დედოფლისაგან, მომავალში ხეოფსის დედა.
ასეთ მონაცვლეობას ადასტურებს ეგვიპტელი ბრძენის, კაირესის „დარიგებებიც“, სადაც მოთხრობილია, რომ „მისი უდიდებულესობა ჰუნი გარდაიცვალა. შემდეგ აღზევდა მისი უდიდებულესობა სნოფრუ, როგორც მთელი ქვეყნის ბრწყინვალე მეფე“. თავისი წინამორბედების, ნებკას და ჯოსერის მსგავსად, სნოფრუ ეგვიპტეში ლეგენდარული ფიგურა გახდა. ის გააღმერთეს შუა სამეფოს პერიოდში და მეფეები ხშირად საკუთარი თავისათვის მისაბაძ მოდელად წარმოადგენდნენ. სნოფრუ, როგორც ბრძენი და ყველასათვის საყვარელი ფარაონი, ლიტერატურულ ნაწარმოებებშიც არის აღწერილი. საკმაო ინფორმაციაა შემორჩენილი მის შესახებ პალერმოს ქვაზეც. პირველ წლებში მოხსენიებულია მრავალი ხის ნაკეთობის, მათ შორის არფის დამზადების და თვითონ სნოფრუს ბრინჯაოს ქანდაკების დადგმის შესახებ.
მნიშვნელოვანია სამხედრო ექსპედიცია ნუბიაში, რომლის შედეგად ჩამოყვანილი იქნა 7000 ტყვე და 200 000 თავი საქონელი. იმავე წელს ლიბანიდან ჩამოვიდა ხის მასალით დატვირთული 40 გემი. მომდევნო წელს ამ მასალით ააგეს გემები. უფრო გვიან აღწერილია სამხედრო კამპანია ლიბიელების წინააღმდეგ, რომლის შედეგად ეგვიპტეში 11 000 ტყვე და 13 100 თავი საქონელი ჩამოვიდა. იმავე წელს დაიდგა სნოფრუს ოქროს ქანდაკება. როგორც ჩანს, სნოფრუმ არაერთი ექსპედიცია ჩაატარა სინაის ბედუინების წინააღმდეგაც, შეძლო იქ წესრიგის დამყარება და დააარსა რამდენიმე მაღარო, რადგან მისი კულტი პოპულარული იყო სინაიზე მომუშავე მაღაროელებს შორის შუა სამეფოს დროსაც. სინაი ყოველთვის იზიდავდა ეგვიპტელებს სპილენძის, მალაქიტის და ფირუზის საბადოების გამო.
გარდა მრავალი ფორტის, სასახლის და ტაძრის აშენებისა, სნოფრუ ერთადერთი ფარაონია, რომელმაც სამი პირამიდა აიგო. თავისი პირველი პირამიდის მშენებლობა, რომელიც არქიტექტურულად ჯოსერის პირამიდის ტიპის უნდა ყოფილიყო, მან მეიდუმში დაიწყო (საქქარას სამხრეთით), მაგრამ მიატოვა მეფობის მეცამეტე წელს. ამის შემდეგ დაიწყო ორი პირამიდის აგება დაშურში. ორივე მათგანი, თავდაპირველი გეგმით, უკვე კლასიკური პირამიდის ტიპის ნაგებობა უნდა ყოფილიყო, მაგრამ ერთ-ერთის კუთხის დახრა ძალიან შვეული აღმოჩნდა, რამაც დანგრევის საშიშროება წარმოქმნა, და ის ბლაგვი კუთხით იქნა დასრულებული (ე.წ „მოხრილი“ ან „მოღუნული პირამიდა). მესამე პირამიდა (ე.წ. „წითელი პირამიდა“), მოხრილი პირამიდის ჩრდილოეთით, უკვე კლასიკური ფორმისაა. წარწერები მის ბლოკებზე გვამცნობს, რომ მისი (და ასევე მეიდუმის პირამიდის) დასრულება სნოფრუს მეფობის ბოლო წელს მოხდა. სნოფრუს მეფობა საკმაოდ ხანგრძლივი იყო – სავარაუდოდ 24 ან 40 წელი.
