პრომეთე (ჟურნალი)
(→წყარო) |
(→წყარო) |
||
| (ერთი მომხმარებლის ერთი შუალედური ვერსია არ არის ნაჩვენები.) | |||
| ხაზი 2: | ხაზი 2: | ||
იოსებ ყიფშიძე, [[კონსტანტინე გამსახურდია]], გამომცემელი ისიდორე სტურუა. ჟურნალის სულ სამი ნომერი დაიბეჭდა. | იოსებ ყიფშიძე, [[კონსტანტინე გამსახურდია]], გამომცემელი ისიდორე სტურუა. ჟურნალის სულ სამი ნომერი დაიბეჭდა. | ||
| − | „პრომეთეს“ ეხმარებოდა და პროპაგანდას უწევდა [[სოციალისტ-ფედერალისტთა პარტია|სოციალისტ-ფედერალისტთა]] მთავარი ორგანო „[[სახალხო საქმე (გაზეთი)|სახალხო საქმე]]“, რომელსაც [[სამსონ ფირცხალავა]] რედაქტორობდა. გამოცემის თანამშრომელთა უმრავლესობა და გამავრცელებლებიც ამ პარტიის წევრები იყვნენ. ცნობილია, რომ ბერლინიდან დაბრუნებული ახალგაზრდა [[გამსახურდია კონსტანტინე|კ. გამსახურდია]] სწორედ „სახალხო საქმის“ რედაქციაში მუშაობდა იმ დროს, როცა „პრომეთეს“ გამოცემაზე დაიწყო ზრუნვა. თანამოაზრეებთან ერთად, მან ჟურნალის ირგვლივ თვალსაჩინო ქართველი მწერლები და მეცნიერები შემოიკრიბა. „პრომეთეს“ ავტორებად გვევლინებიან: კონსტანტინე გამსახურდია, ვაჟა-ფშაველა, [[იოსებ გრიშაშვილი]], [[დავით კლდიაშვილი]], [[პავლე ინგოროყვა]], [[დიმიტრი უზნაძე]], [[აკაკი შანიძე]], [[ივანე ჯავახიშვილი]], [[კორნელი კეკელიძე]], [[ექვთიმე თაყაიშვილი]], [[ვასილ ბარნოვი]], [[აკაკი პაპავა]], [[კოტე მაყაშვილი]], [[არისტო ჭუმბაძე]], კონსტანტინე ჭიჭინაძე, სერგო გორგაძე, სიმონ გაჩეჩილაძე („წეველი“), [[ახვლედიანი გიორგი სარიდანის ძე|გიორგი ახვლედიანი]], [[ვარლამ ჩერქეზიშვილი]] და სხვები. ჟურნალის ძირითადი თემა იყო კულტურის პრობლემები. მისი შინაარსი რამდენიმე კატეგორიად იყოფოდა: | + | „პრომეთეს“ ეხმარებოდა და პროპაგანდას უწევდა [[სოციალისტ-ფედერალისტთა პარტია|სოციალისტ-ფედერალისტთა]] მთავარი ორგანო „[[სახალხო საქმე (გაზეთი)|სახალხო საქმე]]“, რომელსაც [[სამსონ ფირცხალავა]] რედაქტორობდა. გამოცემის თანამშრომელთა უმრავლესობა და გამავრცელებლებიც ამ პარტიის წევრები იყვნენ. ცნობილია, რომ ბერლინიდან დაბრუნებული ახალგაზრდა [[გამსახურდია კონსტანტინე|კ. გამსახურდია]] სწორედ „სახალხო საქმის“ რედაქციაში მუშაობდა იმ დროს, როცა „პრომეთეს“ გამოცემაზე დაიწყო ზრუნვა. თანამოაზრეებთან ერთად, მან ჟურნალის ირგვლივ თვალსაჩინო ქართველი მწერლები და მეცნიერები შემოიკრიბა. „პრომეთეს“ ავტორებად გვევლინებიან: [[კონსტანტინე გამსახურდია]], [[ვაჟა-ფშაველა]], [[იოსებ გრიშაშვილი]], [[დავით კლდიაშვილი]], [[პავლე ინგოროყვა]], [[დიმიტრი უზნაძე]], [[აკაკი შანიძე]], [[ივანე ჯავახიშვილი]], [[კორნელი კეკელიძე]], [[ექვთიმე თაყაიშვილი]], [[ვასილ ბარნოვი]], [[აკაკი პაპავა]], [[კოტე მაყაშვილი]], [[არისტო ჭუმბაძე]], კონსტანტინე ჭიჭინაძე, სერგო გორგაძე, სიმონ გაჩეჩილაძე („წეველი“), [[ახვლედიანი გიორგი სარიდანის ძე|გიორგი ახვლედიანი]], [[ვარლამ ჩერქეზიშვილი]] და სხვები. ჟურნალის ძირითადი თემა იყო კულტურის პრობლემები. მისი შინაარსი რამდენიმე კატეგორიად იყოფოდა: |
* ბელეტრისტიკა ([[ბარნოვი ვასილ|ვ. ბარნოვი]], ვაჟა-ფშაველა, ი. გრიშაშვილი, ა. ჭუმბაძე და სხვ.); | * ბელეტრისტიკა ([[ბარნოვი ვასილ|ვ. ბარნოვი]], ვაჟა-ფშაველა, ი. გრიშაშვილი, ა. ჭუმბაძე და სხვ.); | ||
| ხაზი 12: | ხაზი 12: | ||
ჟურნალში დასტამბულ მრავალრიცხოვან პუბლიკაციათა შორის ცალკე აღნიშვნის ღირსია: ვაჟა-ფშაველას ლექსი „ბუნების გლოვა“ (№2), [[კლდიაშვილი დავით|დ. კლდიაშვილი]]ს „მშობლის ნუგეში“ (№1), ვ. ბარნოვის მოთხრობა „ამქრის მშვენება“ (#3), კ. გამსახურდიას ლექსები: „ბერლინი“ (№1), „მიზანტროპი“ (№2), „ქორწილი“ (№2), სონეტები (№3), პოლიტიკური ესსე „Anno, 1917“, [[პაპავა აკაკი|აკ. პაპავა]]ს „ნახშირის ხაზები“ (№1), [[შანიძე აკაკი|ა. შანიძის]] „ქართული ეროვნული ჰიმნი“ (№1), ივ. ჯავახიშვილის „ქალაქები, საქალაქო წესწყობილება და ცხოვრების ვითარება საქართველოში XVII-XVIII სს.“ (№1), კ. კეკელიძის „იოანე პეტრიწის სამწერლო მოღვაწეობიდან“ (№1), ს. გიორგაძის „ნ. ბარათაშვილის ლექსის ფორმა” (№2), [[ინგოროყვა პავლე|პ. ინგოროყვა]]ს „კავკასიის“ ქვეყნების ტერიტორიული გამიჯვნის გამო“ (№2), ვ. ჩერქეზიშვილის „საქართველოს პეტიცია საერთაშორისო კონფერენციისადმი ჰააგაში 1907 წ.“ (№3), ო. ტერ-გრიგორიანის „მშაკი“ და სომეხ-ქართველთა ურთიერთობა“(№2) და სხვ. | ჟურნალში დასტამბულ მრავალრიცხოვან პუბლიკაციათა შორის ცალკე აღნიშვნის ღირსია: ვაჟა-ფშაველას ლექსი „ბუნების გლოვა“ (№2), [[კლდიაშვილი დავით|დ. კლდიაშვილი]]ს „მშობლის ნუგეში“ (№1), ვ. ბარნოვის მოთხრობა „ამქრის მშვენება“ (#3), კ. გამსახურდიას ლექსები: „ბერლინი“ (№1), „მიზანტროპი“ (№2), „ქორწილი“ (№2), სონეტები (№3), პოლიტიკური ესსე „Anno, 1917“, [[პაპავა აკაკი|აკ. პაპავა]]ს „ნახშირის ხაზები“ (№1), [[შანიძე აკაკი|ა. შანიძის]] „ქართული ეროვნული ჰიმნი“ (№1), ივ. ჯავახიშვილის „ქალაქები, საქალაქო წესწყობილება და ცხოვრების ვითარება საქართველოში XVII-XVIII სს.“ (№1), კ. კეკელიძის „იოანე პეტრიწის სამწერლო მოღვაწეობიდან“ (№1), ს. გიორგაძის „ნ. ბარათაშვილის ლექსის ფორმა” (№2), [[ინგოროყვა პავლე|პ. ინგოროყვა]]ს „კავკასიის“ ქვეყნების ტერიტორიული გამიჯვნის გამო“ (№2), ვ. ჩერქეზიშვილის „საქართველოს პეტიცია საერთაშორისო კონფერენციისადმი ჰააგაში 1907 წ.“ (№3), ო. ტერ-გრიგორიანის „მშაკი“ და სომეხ-ქართველთა ურთიერთობა“(№2) და სხვ. | ||
| − | + | '''''მანანა შამილიშვილი''''' | |
==ლიტერატურა== | ==ლიტერატურა== | ||
| ხაზი 23: | ხაზი 23: | ||
[[კატეგორია:ქართული ჟურნალები]] | [[კატეგორია:ქართული ჟურნალები]] | ||
[[კატეგორია:ქართული ჟურნალები 1918-1921]] | [[კატეგორია:ქართული ჟურნალები 1918-1921]] | ||
| + | [[კატეგორია:ქართული პერიოდული გამოცემები]] | ||
მიმდინარე ცვლილება 20:12, 10 ოქტომბერი 2023 მდგომარეობით
„პრომეთე“ - (№1,2, 3, 1918) - ყოველთვიური სალიტერატურო, სამეცნიერო და საპოლიტიკო ჟურნალი. რედაქტორები: პავლე ინგოროყვა, იოსებ ყიფშიძე, კონსტანტინე გამსახურდია, გამომცემელი ისიდორე სტურუა. ჟურნალის სულ სამი ნომერი დაიბეჭდა.
„პრომეთეს“ ეხმარებოდა და პროპაგანდას უწევდა სოციალისტ-ფედერალისტთა მთავარი ორგანო „სახალხო საქმე“, რომელსაც სამსონ ფირცხალავა რედაქტორობდა. გამოცემის თანამშრომელთა უმრავლესობა და გამავრცელებლებიც ამ პარტიის წევრები იყვნენ. ცნობილია, რომ ბერლინიდან დაბრუნებული ახალგაზრდა კ. გამსახურდია სწორედ „სახალხო საქმის“ რედაქციაში მუშაობდა იმ დროს, როცა „პრომეთეს“ გამოცემაზე დაიწყო ზრუნვა. თანამოაზრეებთან ერთად, მან ჟურნალის ირგვლივ თვალსაჩინო ქართველი მწერლები და მეცნიერები შემოიკრიბა. „პრომეთეს“ ავტორებად გვევლინებიან: კონსტანტინე გამსახურდია, ვაჟა-ფშაველა, იოსებ გრიშაშვილი, დავით კლდიაშვილი, პავლე ინგოროყვა, დიმიტრი უზნაძე, აკაკი შანიძე, ივანე ჯავახიშვილი, კორნელი კეკელიძე, ექვთიმე თაყაიშვილი, ვასილ ბარნოვი, აკაკი პაპავა, კოტე მაყაშვილი, არისტო ჭუმბაძე, კონსტანტინე ჭიჭინაძე, სერგო გორგაძე, სიმონ გაჩეჩილაძე („წეველი“), გიორგი ახვლედიანი, ვარლამ ჩერქეზიშვილი და სხვები. ჟურნალის ძირითადი თემა იყო კულტურის პრობლემები. მისი შინაარსი რამდენიმე კატეგორიად იყოფოდა:
- ბელეტრისტიკა (ვ. ბარნოვი, ვაჟა-ფშაველა, ი. გრიშაშვილი, ა. ჭუმბაძე და სხვ.);
- საქართველოს ისტორია (ივ. ჯავახიშვილის, კ. კეკელიძისა და სხვ. გამოკვლები);
- სხვადასხვა დარგის სამეცნიერო სტატიები (დ. უზნაძის, გ. ახვლედიანის, ვ. ჩერქეზიშვილისა და სხვათა ავტორობით).
წარმოდგენილი იყო ასევე პოლიტიკური მიმოხილვები და უცხოეთის მწერლობის განყოფილება. სარედაქციო წინათქმაში „რედაქციის მიერ“ ნათლადაა ჩამოყალიბებული ის ამოცანები, რომელთაც ჟურნალის მესვეურები თავიანთ გამოცემას აკისრებდნენ. მთავარ მისიად ისახავდნენ ქართული კულტურის, მათ შორის ბეჭდური სიტყვის განვითარების ხელშეწყობას („დღეს უნდა დაადგეს განახლებისა და აღორძინების გზას ჩვენი კულტურა, კულტურა, რომელსაც თავისებური ქართული სახე აქვს და რომელსაც მრავალი საუკუნე უმაგრებს ზურგს“…). გამოცემის შინაარსსა და სტრუქტურაზე საუბრის გარდა, განსაკუთრებული აქცენტი კეთდებოდა სარედაქციო პოლიტიკაზე, რომელსაც მაღალეთიკური პრინციპებით საზღვრავდნენ. მაგალითად, ჟურნალი პოლიტიკური თემატიკის განხილვისას მიუმხრობლობისა და სამართლიანობის დაცვის პირობას იძლეოდა („პოლიტიკურ მიმოხილვაში დაცული იქნება სრული მიუკერძოებლობა და ობიექტურობა“).
ჟურნალში დასტამბულ მრავალრიცხოვან პუბლიკაციათა შორის ცალკე აღნიშვნის ღირსია: ვაჟა-ფშაველას ლექსი „ბუნების გლოვა“ (№2), დ. კლდიაშვილის „მშობლის ნუგეში“ (№1), ვ. ბარნოვის მოთხრობა „ამქრის მშვენება“ (#3), კ. გამსახურდიას ლექსები: „ბერლინი“ (№1), „მიზანტროპი“ (№2), „ქორწილი“ (№2), სონეტები (№3), პოლიტიკური ესსე „Anno, 1917“, აკ. პაპავას „ნახშირის ხაზები“ (№1), ა. შანიძის „ქართული ეროვნული ჰიმნი“ (№1), ივ. ჯავახიშვილის „ქალაქები, საქალაქო წესწყობილება და ცხოვრების ვითარება საქართველოში XVII-XVIII სს.“ (№1), კ. კეკელიძის „იოანე პეტრიწის სამწერლო მოღვაწეობიდან“ (№1), ს. გიორგაძის „ნ. ბარათაშვილის ლექსის ფორმა” (№2), პ. ინგოროყვას „კავკასიის“ ქვეყნების ტერიტორიული გამიჯვნის გამო“ (№2), ვ. ჩერქეზიშვილის „საქართველოს პეტიცია საერთაშორისო კონფერენციისადმი ჰააგაში 1907 წ.“ (№3), ო. ტერ-გრიგორიანის „მშაკი“ და სომეხ-ქართველთა ურთიერთობა“(№2) და სხვ.
მანანა შამილიშვილი
[რედაქტირება] ლიტერატურა
- გ. ბაქრაძე, ქართული პერიოდიკის ბიბლიოგრაფია, ჟ. „პრომეთე“, 1918, №1-3,
- ს. სიგუა, ქართული მოდერნიზმი, თბ., 2002.
[რედაქტირება] წყარო
საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა (1918-1921) ენციკლოპედია-ლექსიკონი
