თურქეთი
Labashidze (განხილვა | წვლილი) |
|||
| (4 მომხმარებლების 10 შუალედური ვერსიები არ არის ნაჩვენები.) | |||
| ხაზი 1: | ხაზი 1: | ||
[[ფაილი:Turqetis drosha.png|thumb|250პქ|თურქეთის დროშა]] | [[ფაილი:Turqetis drosha.png|thumb|250პქ|თურქეთის დროშა]] | ||
| − | '''თურქეთი''' - (''Turkey'' - თურქეთის რესპუბლიკა), სახელმწიფო დასავლეთ [[აზია|აზიასა]] და სამხრეთ-აღმოსავლეთ [[ევროპა|ევროპის]] უკიდურეს მონაკვეთში. ესაზღვრება [[აზერბაიჯანი]], სომხეთი, [[ბულგარეთი]], [[საბერძნეთი]], [[საქართველო]], [[ერაყი]], ირანი, სირია. | + | '''თურქეთი''' - (''Turkey'' - თურქეთის რესპუბლიკა), [[სახელმწიფო]] დასავლეთ [[აზია|აზიასა]] და სამხრეთ-აღმოსავლეთ [[ევროპა|ევროპის]] უკიდურეს მონაკვეთში. ესაზღვრება [[აზერბაიჯანი]], [[სომხეთი]], [[ბულგარეთი]], [[საბერძნეთი]], [[საქართველო]], [[ერაყი]], [[ირანი]], [[სირია]]. |
თურქეთი მთაგორიანი ქვეყანაა. ცენტრალურ ნაწილში გადაჭიმულია მაღალი ანატოლიის ზეგანი, ხმელთაშუა, შავი და მარმარილოს ზღვისპირა ვიწრო დაბლობები. დარდანელის და ბოსფორის სრუტეები აერთიანებენ შავ და ხმელთაშუა ზღვებს. | თურქეთი მთაგორიანი ქვეყანაა. ცენტრალურ ნაწილში გადაჭიმულია მაღალი ანატოლიის ზეგანი, ხმელთაშუა, შავი და მარმარილოს ზღვისპირა ვიწრო დაბლობები. დარდანელის და ბოსფორის სრუტეები აერთიანებენ შავ და ხმელთაშუა ზღვებს. | ||
| ხაზი 12: | ხაზი 12: | ||
'''დედაქალაქი''' - ქ. ანკარა. | '''დედაქალაქი''' - ქ. ანკარა. | ||
| − | + | ადმინისტრაციულად იყოფა 81 ვილაიეთად (ილა, პროვინცია). სახელმწიფოს მეთაურიაპრეზიდენტი. | |
| − | + | საკანონმდებლო უფლებამოსილება აქვს დიდ ეროვნულ კრებას. აღამასრულებელი უფლებამოსილებაეკუთვნის პრეზიდენტს და მინისტრთა საბჭოს (მთავრობას). | |
| − | + | ||
| − | + | ||
| − | + | ||
| − | + | ||
| − | + | ||
1923 წლის 29 ოქტომბერს თურქეთი რესპუბლიკად გამოცხადდა, ნატოს წევრია 1952 წლიდან. არის ევროპის საბჭოს, ეკონომიკური თანამშრომლობისა და განვითარების ორგანიზაციის, ევროპის თანამეგობრობის ასოცირებული წევრი. | 1923 წლის 29 ოქტომბერს თურქეთი რესპუბლიკად გამოცხადდა, ნატოს წევრია 1952 წლიდან. არის ევროპის საბჭოს, ეკონომიკური თანამშრომლობისა და განვითარების ორგანიზაციის, ევროპის თანამეგობრობის ასოცირებული წევრი. | ||
| ხაზი 24: | ხაზი 19: | ||
1974 წლიდან ოკუპირებული აქვს კვიპროსის ნაწილი და მფარველობს არაღიარებულ ე.წ. „ჩრდილოეთკვიპროსის თურქეთის რესპუბლიკას“. | 1974 წლიდან ოკუპირებული აქვს კვიპროსის ნაწილი და მფარველობს არაღიარებულ ე.წ. „ჩრდილოეთკვიპროსის თურქეთის რესპუბლიკას“. | ||
| − | '''ეკონომიკა''' - თურქეთი აგრარულ-ინდუსტრიული ქვეყანაა. მისი ეკონომიკა თანამედროვე მრეწველობის და კომერციის სინთეზია ტრადიციულ სოფლის მეურნეობასთან ერთად. ქვეყანაში სწრაფად და ძლიერად ვითარდება კერძო სექტორი, თუმცა სახელმწიფო გადამწყვეტ როლს თამაშობს მრეწველობის, საბანკო სექტორის, ტრანსპორტისა და კომუნიკაციის სფეროებში. განვითარებულია სამთომოპოვების, კვების, ქიმიური მრეწველობა, შავი და ფერადი მეტალურგია, მანქანათმშენებლობა, ნავთობგადამუშავება, სამშენებლო მასალების წარმოება. | + | '''ეკონომიკა''' - თურქეთი აგრარულ-ინდუსტრიული ქვეყანაა. მისი [[ეკონომიკა]] თანამედროვე მრეწველობის და კომერციის სინთეზია ტრადიციულ სოფლის მეურნეობასთან ერთად. ქვეყანაში სწრაფად და ძლიერად ვითარდება კერძო სექტორი, თუმცა სახელმწიფო გადამწყვეტ როლს თამაშობს მრეწველობის, საბანკო სექტორის, ტრანსპორტისა და კომუნიკაციის სფეროებში. განვითარებულია სამთომოპოვების, კვების, ქიმიური მრეწველობა, [[შავი მეტალურგია|შავი]] და ფერადი მეტალურგია, მანქანათმშენებლობა, ნავთობგადამუშავება, სამშენებლო მასალების წარმოება. |
სოფლის მეურნეობაში მთავარია: მარცვლოვანი კულტურების, [[ბამბა|ბამბის]], თამბაქოს, ხილის მოყვანა;მსხვილფეხა რქოსანი პირუტყვის, ცხვრის, თხების მოშენება. | სოფლის მეურნეობაში მთავარია: მარცვლოვანი კულტურების, [[ბამბა|ბამბის]], თამბაქოს, ხილის მოყვანა;მსხვილფეხა რქოსანი პირუტყვის, ცხვრის, თხების მოშენება. | ||
| ხაზი 35: | ხაზი 30: | ||
| − | '''შეიარაღებული ძალები''' საერთო შემადგენლობით 511 ათ. კაცი (2012), სახმელეთო ჯარები 402 ათ, სამხედრო-საჰაერო 60 ათ. და სამხედრო-საზღვაო ძალები 49 ათ., სანაპირო დაცვა 2,2 ათ. სახმელეთო ძალების შეიარაღებაშია: 3,4 ათ. ტანკი, 5 ათ. ჯავშანმანქანა, 6 ათ. საარტილერიო სისტემა. [[სამხედრო-საზღვაო ძალები|სამხედრო-საზღვაო ძალების]] [[შეიარაღება|შეიარაღებაშია]]: 75 [[თვითმფრინავი]], 19 [[ფრეგატი]], 7 კორვეტი, 14 [[წყალქვეშა ნავი|წყალქვეშა ნავი,]] 108 სწრაფმავალი ხომალდი. სამხედრო- | + | '''[[შეიარაღებული ძალები]]''' საერთო შემადგენლობით 511 ათ. კაცი (2012), [[სახმელეთო ჯარები]] 402 ათ, [[სამხედრო-საჰაერო ძალები|სამხედრო-საჰაერო]] 60 ათ. და [[სამხედრო-საზღვაო ძალები]] 49 ათ., [[სანაპირო დაცვა]] 2,2 ათ. სახმელეთო ძალების [[შეიარაღება|შეიარაღებაშია]]: 3,4 ათ. [[ტანკი]], 5 ათ. ჯავშანმანქანა, 6 ათ. საარტილერიო სისტემა. [[სამხედრო-საზღვაო ძალები|სამხედრო-საზღვაო ძალების]] [[შეიარაღება|შეიარაღებაშია]]: 75 [[თვითმფრინავი]], 19 [[ფრეგატი]], 7 [[კორვეტი]], 14 [[წყალქვეშა ნავი|წყალქვეშა ნავი,]] 108 სწრაფმავალი ხომალდი. სამხედრო-საჰაერო ძალების შეიარაღებაშია: 411 საბრძოლო, 103 სატრანსპორტო, 192 სასწავლო თვითმფრინავი, 40 [[ვერტმფრენი]]. [[შეიარაღებული ძალების დაკომპლექტება]] ხორციელდება გაწვევით. გაწვევის ასაკი 20 წელი. რეზერვი 379 ათ. კაცი. |
| − | საჰაერო ძალების შეიარაღებაშია: 411 საბრძოლო, 103 სატრანსპორტო, 192 სასწავლო თვითმფრინავი, 40 ვერტმფრენი. შეიარაღებული ძალების დაკომპლექტება ხორციელდება გაწვევით. გაწვევის ასაკი 20 წელი. რეზერვი 379 ათ. კაცი. | + | |
==წყარო== | ==წყარო== | ||
| − | ქართული სამხედრო ენციკლოპედიური ლექსიკონი | + | [[ქართული სამხედრო ენციკლოპედიური ლექსიკონი]] |
[[კატეგორია:სახელმწიფოები]] | [[კატეგორია:სახელმწიფოები]] | ||
| − | [[კატეგორია:ახლო | + | [[კატეგორია:სახელმწიფოები ახლო აღმოსავლეთში]] |
[[კატეგორია:სახელმწიფოები აზიაში]] | [[კატეგორია:სახელმწიფოები აზიაში]] | ||
[[კატეგორია:სახელმწიფოები ევროპაში]] | [[კატეგორია:სახელმწიფოები ევროპაში]] | ||
| − | [[კატეგორია:ნატოს წევრი | + | [[კატეგორია:ნატოს წევრი ქვეყნები]] |
მიმდინარე ცვლილება 13:05, 28 ნოემბერი 2022 მდგომარეობით
თურქეთი - (Turkey - თურქეთის რესპუბლიკა), სახელმწიფო დასავლეთ აზიასა და სამხრეთ-აღმოსავლეთ ევროპის უკიდურეს მონაკვეთში. ესაზღვრება აზერბაიჯანი, სომხეთი, ბულგარეთი, საბერძნეთი, საქართველო, ერაყი, ირანი, სირია.
თურქეთი მთაგორიანი ქვეყანაა. ცენტრალურ ნაწილში გადაჭიმულია მაღალი ანატოლიის ზეგანი, ხმელთაშუა, შავი და მარმარილოს ზღვისპირა ვიწრო დაბლობები. დარდანელის და ბოსფორის სრუტეები აერთიანებენ შავ და ხმელთაშუა ზღვებს.
ფართობი - 780,5 ათ. კმ2.
მოსახლეობა - 75,7 მლნ. კაცი (2012).
ოფიციალური ენა – თურქული.
დედაქალაქი - ქ. ანკარა.
ადმინისტრაციულად იყოფა 81 ვილაიეთად (ილა, პროვინცია). სახელმწიფოს მეთაურიაპრეზიდენტი. საკანონმდებლო უფლებამოსილება აქვს დიდ ეროვნულ კრებას. აღამასრულებელი უფლებამოსილებაეკუთვნის პრეზიდენტს და მინისტრთა საბჭოს (მთავრობას).
1923 წლის 29 ოქტომბერს თურქეთი რესპუბლიკად გამოცხადდა, ნატოს წევრია 1952 წლიდან. არის ევროპის საბჭოს, ეკონომიკური თანამშრომლობისა და განვითარების ორგანიზაციის, ევროპის თანამეგობრობის ასოცირებული წევრი.
1974 წლიდან ოკუპირებული აქვს კვიპროსის ნაწილი და მფარველობს არაღიარებულ ე.წ. „ჩრდილოეთკვიპროსის თურქეთის რესპუბლიკას“.
ეკონომიკა - თურქეთი აგრარულ-ინდუსტრიული ქვეყანაა. მისი ეკონომიკა თანამედროვე მრეწველობის და კომერციის სინთეზია ტრადიციულ სოფლის მეურნეობასთან ერთად. ქვეყანაში სწრაფად და ძლიერად ვითარდება კერძო სექტორი, თუმცა სახელმწიფო გადამწყვეტ როლს თამაშობს მრეწველობის, საბანკო სექტორის, ტრანსპორტისა და კომუნიკაციის სფეროებში. განვითარებულია სამთომოპოვების, კვების, ქიმიური მრეწველობა, შავი და ფერადი მეტალურგია, მანქანათმშენებლობა, ნავთობგადამუშავება, სამშენებლო მასალების წარმოება.
სოფლის მეურნეობაში მთავარია: მარცვლოვანი კულტურების, ბამბის, თამბაქოს, ხილის მოყვანა;მსხვილფეხა რქოსანი პირუტყვის, ცხვრის, თხების მოშენება.
რკინიგზის სიგრძე 104 ათ. კმ, საავტომობილო გზების სიგრძე 320,6 ათ. კმ, მათგან 30 მტკიცე საფრით.
ძირითადი საზღვაო პორტებია: სტამბოლი, ისქენდერუნი, მერსინი, იზმითი, იზმირი, სამსუნი.
საერთაშორისო აეროპორტები: ეიშილქოი (სტამბოლი), ესენბოღა (ანკარა), ჩიგლი (იზმირი).
შეიარაღებული ძალები საერთო შემადგენლობით 511 ათ. კაცი (2012), სახმელეთო ჯარები 402 ათ, სამხედრო-საჰაერო 60 ათ. და სამხედრო-საზღვაო ძალები 49 ათ., სანაპირო დაცვა 2,2 ათ. სახმელეთო ძალების შეიარაღებაშია: 3,4 ათ. ტანკი, 5 ათ. ჯავშანმანქანა, 6 ათ. საარტილერიო სისტემა. სამხედრო-საზღვაო ძალების შეიარაღებაშია: 75 თვითმფრინავი, 19 ფრეგატი, 7 კორვეტი, 14 წყალქვეშა ნავი, 108 სწრაფმავალი ხომალდი. სამხედრო-საჰაერო ძალების შეიარაღებაშია: 411 საბრძოლო, 103 სატრანსპორტო, 192 სასწავლო თვითმფრინავი, 40 ვერტმფრენი. შეიარაღებული ძალების დაკომპლექტება ხორციელდება გაწვევით. გაწვევის ასაკი 20 წელი. რეზერვი 379 ათ. კაცი.
