რომულუსი
(ახალი გვერდი: '''რომულუსი''' – ''(რომ.)'' დიადი ქალაქის, რომის, მითოსური დამაარს...) |
|||
| (2 მომხმარებლების 20 შუალედური ვერსიები არ არის ნაჩვენები.) | |||
| ხაზი 1: | ხაზი 1: | ||
| − | '''რომულუსი''' – ''(რომ.)'' დიადი | + | '''რომულუსი''' – ''(რომ.)'' დიადი [[ქალაქი]]ს, [[რომი]]ს, მითოსური დამაარსებელი და პირველი მეფე. [[რეა-სილვია]]სა და [[მარსი]]ს ძე. რემუსის ტყუპთაგანი. |
| + | [[ფაილი:Kapitoliumis Zu mgeli.jpg|thumb|300პქ|'''კაპიტოლიუმის ძუ მგელი, რომულუსი და რემუსი.''' <br />ბრინჯაო (ძვ. წ. V ს. დასაწყისი), რომი, კაპიტოლიუმის მუზეუმი]] მას შემდეგ, რაც [[ენეასი]] მითოსური არედან გაქრა, ლატიუმის სამეფო ტახტზე აღზევდა მისი ძე [[ასკანიუსი]], რომელმაც დააარსა ქალაქი სახელწოდებით ალბა-ლონგა. ეს ქალაქი ენეასის ჩამომავალთა სატახტო ქალაქად იქცა. ამ ამბებიდან მრავალი წლის შემდეგ ალბა-ლონგაში გამეფდა [[ნუმიტორი]], რომელიც ტახტიდან ჩამოაგდო მისმა უმცროსმა ძმამ [[ამულიუსი|ამულიუსმა]]. იგი ბოროტი კაცი იყო და არ დაინდო თავისი ძმისშვილებიც: ვაჟები მსახურებს ამოახოცვინა, ხოლო ქალიშვილი, რეა-სილვია, [[ვესტა]]ს ტაძარში წარგზავნა [[ქურუმები|ქურუმად]]. მაგრამ ღმერთებს არ სურდათ ნუმიტორის ჩამომავალთა გადაშენება და მათი ნებით, რეა-სილვიამ ტყუპი ძე შვა. ასე მოევლინა ქვეყანას ორი ძმა – რომულუსი და რემუსი, რომელთა მამად ნაყოფიერებისა და ველური ბუნების მფარველ ღვთაებას, მარსს, ასახელებდნენ. | ||
| − | + | ამულიუსმა არ ირწმუნა ტყუპების ღვთაებრივი წარმომავლობა და მათი [[მდინარე]] ტიბერისში გადაგდება ბრძანა. მსახურებმა ჩვილი ბიჭუნები კალათში ჩასვეს და ადიდებული მდინარის ზვირთებს მიანდეს. ზვირთებმა კი ტყუპები პალატიუმის ბორცვთან გარიყეს იქ, სადაც [[ლეღვი]]ს ხე ხარობდა. [[კალათი]] ხის ფესვს გამოედო და ასე დარჩა, რადგან მდინარე დამშვიდდა და ისევ თავის კალაპოტს დაუბრუნდა. ბავშვები მშივრები იყვნენ და ტიროდნენ. იქვე ძუ [[მგელი]] ბინადრობდა. ბავშვები რომ დაინახა, შეიცოდა და მათთან ყოველდღე იწყო სიარული, რათა ძუძუ ეწოვებინა. მაგრამ მას თავისი ლეკვებიც ჰყავდა და მოხდა ისე, რომ რძე გამოელია. მაშინ ჩვილებთან მოფრინდა მარსის ფრთოსანი კოდალა, რომელმაც ხილითა და ტყის კენკრით იწყო მათი | |
| − | + | ||
| − | + | ||
| − | + | ||
| − | ამულიუსმა არ ირწმუნა ტყუპების ღვთაებრივი წარმომავლობა და მათი მდინარე ტიბერისში გადაგდება ბრძანა. მსახურებმა ჩვილი ბიჭუნები კალათში | + | |
| − | ჩასვეს და ადიდებული მდინარის ზვირთებს მიანდეს. ზვირთებმა კი ტყუპები პალატიუმის ბორცვთან გარიყეს იქ, სადაც [[ლეღვი]]ს ხე ხარობდა. | + | |
| − | კალათი ხის ფესვს გამოედო და ასე დარჩა, რადგან მდინარე დამშვიდდა და ისევ თავის კალაპოტს დაუბრუნდა. ბავშვები მშივრები იყვნენ და ტიროდნენ. | + | |
| − | იქვე ძუ მგელი ბინადრობდა. ბავშვები რომ დაინახა, შეიცოდა და მათთან ყოველდღე იწყო სიარული, რათა ძუძუ ეწოვებინა. მაგრამ მას თავისი ლეკვებიც | + | |
| − | ჰყავდა და მოხდა ისე, რომ რძე გამოელია. მაშინ ჩვილებთან მოფრინდა მარსის ფრთოსანი კოდალა, რომელმაც ხილითა და ტყის კენკრით იწყო მათი | + | |
გამოკვება. | გამოკვება. | ||
| − | ერთხელ ეს საოცრება იხილა მეფის მწყემსმა [[ფაუსტულუსი|ფაუსტულუსმა]]. მან ჩვილები თავის ქოხში წაიყვანა. სიხარულით მიიღო ბავშვები | + | ერთხელ ეს საოცრება იხილა მეფის [[მწყემსი|მწყემსმა]] [[ფაუსტულუსი|ფაუსტულუსმა]]. მან ჩვილები თავის [[ქოხი|ქოხში]] წაიყვანა. სიხარულით მიიღო ბავშვები მისმა მეუღლემ. კეთილმოწყალე ცოლ-ქმარს თავისი შვილები არ ჰყავდათ და ბიჭუნები განსაკუთრებული სიყვარულით აღზარდეს. მწყემსის ქოხში მეფისწულები მომძლავრდნენ და ღირსეული ჭაბუკები დადგნენ. |
| − | მისმა მეუღლემ. კეთილმოწყალე ცოლ-ქმარს თავისი შვილები არ ჰყავდათ და ბიჭუნები განსაკუთრებული სიყვარულით აღზარდეს. მწყემსის ქოხში | + | |
| − | მეფისწულები მომძლავრდნენ და ღირსეული ჭაბუკები დადგნენ. | + | |
| − | ერთხელ ნუმიტორისა და ამულიუსის მწყემსები წაიჩხუბნენ. რომულუსი და რემუსი, რომლებიც მეფის კარზე მსახურობდნენ, ამულიუსის მწყემსებს მიემხრნენ. შეტაკება იმით დასრულდა, რომ მოიტაცეს რემუსი და დავის გადასაწყვეტად მიჰგვარეს ნუმიტორს. ტახტიდან ჩამოგდებულმა უკვე ხანდაზმულმა | + | ერთხელ ნუმიტორისა და ამულიუსის მწყემსები წაიჩხუბნენ. რომულუსი და რემუსი, რომლებიც მეფის კარზე მსახურობდნენ, ამულიუსის მწყემსებს მიემხრნენ. შეტაკება იმით დასრულდა, რომ მოიტაცეს რემუსი და დავის გადასაწყვეტად მიჰგვარეს ნუმიტორს. ტახტიდან ჩამოგდებულმა უკვე ხანდაზმულმა მეფემ ჭაბუკს გამოჰკითხა ვინ იყო, მამა ვინ ჰყავდა. მას რემუსმა ფაუსტულუსის მონათხრობი ამცნო: უამბო ლეღვის ხეზე, მგელსა და კოდალაზე. ნუმიტორი მიხვდა, რომ მის წინ მისივე შვილიშვილი იდგა და რომულუსიც იხმო თავის სასახლეში. როდესაც ჭაბუკებმა სიმართლე შეიტყვეს, ამულიუსი ტახტიდან ჩამოაგდეს და სიკვდილი მიუსაჯეს, ხოლო სამეფო სკიპტრა ისევ ნუმიტორს დაუბრუნეს. თავად კი ახალი ქალაქის დაარსება ისურვეს. |
| − | მეფემ ჭაბუკს გამოჰკითხა ვინ იყო, მამა ვინ ჰყავდა. მას რემუსმა ფაუსტულუსის მონათხრობი ამცნო: უამბო ლეღვის ხეზე, მგელსა და კოდალაზე. ნუმიტორი მიხვდა, რომ მის წინ მისივე შვილიშვილი იდგა და რომულუსიც იხმო თავის სასახლეში. როდესაც ჭაბუკებმა სიმართლე შეიტყვეს, ამულიუსი | + | [[ფაილი:Sabinel qalta gataceba.jpg|thumb|მარცხნივ|350პქ|'''საბინელ ქალთა გატაცება.''' <br />(1637 წ.) ნიუ-იორკი, მეტროპოლიტენის მუზეუმი.]] |
| − | ტახტიდან ჩამოაგდეს და სიკვდილი მიუსაჯეს, ხოლო სამეფო სკიპტრა ისევ ნუმიტორს დაუბრუნეს. თავად კი ახალი ქალაქის დაარსება ისურვეს. | + | |
| − | ამისათვის შეარჩიეს ის არაჩვეულებრივი ადგილი, სადაც ლეღვის ხე ხარობდა. როდესაც ქალაქისათვის სახელის შერჩევა დააპირეს, ვერ მორიგდნენ და ღმერთების ნების გასაგებად განიზრახეს ორ ბორცვზე ღამე გაეთიათ: რომულუსმა კაპიტოლიუმის ბორცვი აირჩია, რემუსმა – ავენტინუსის. რემუსმა პირველმა იხილა ექვსი ქორი, მაგრამ ნიშნის მიცემაც ვერ მოასწრო, რომ რომულუსის თავზე თორმეტი ქორი გამოჩნდა. ერთხმად აღიარა ყველამ, რომ | + | ამისათვის შეარჩიეს ის არაჩვეულებრივი ადგილი, სადაც ლეღვის ხე ხარობდა. როდესაც ქალაქისათვის სახელის შერჩევა დააპირეს, ვერ მორიგდნენ და ღმერთების ნების გასაგებად განიზრახეს ორ ბორცვზე ღამე გაეთიათ: რომულუსმა კაპიტოლიუმის ბორცვი აირჩია, რემუსმა – ავენტინუსის. რემუსმა პირველმა იხილა ექვსი ქორი, მაგრამ ნიშნის მიცემაც ვერ მოასწრო, რომ რომულუსის თავზე თორმეტი ქორი გამოჩნდა. ერთხმად აღიარა ყველამ, რომ ღმერთების რჩეული იყო რომულუსი. |
| − | ღმერთების რჩეული იყო რომულუსი. | + | |
| − | მან [[გუთანი|გუთანს]] წყვილი ხარი შეაბა და პალატიუმის გარშემო მოხნა ვრცელი მინდორი, სადაც რომი უნდა გაშენებულიყო. ამ ხნის განმავლობაში | + | მან [[გუთანი|გუთანს]] წყვილი ხარი შეაბა და პალატიუმის გარშემო მოხნა ვრცელი მინდორი, სადაც რომი უნდა გაშენებულიყო. ამ ხნის განმავლობაში რემუსი ველად მიმოდიოდა და უსტვენდა. შემდეგ მოხნულ მინდორთან შეჩერდა და სიცილი დაიწყო. |
| − | რემუსი ველად მიმოდიოდა და უსტვენდა. შემდეგ მოხნულ მინდორთან შეჩერდა და სიცილი დაიწყო. | + | |
| − | „დიდებულ ქალაქს აშენებ!“ – გასძახა ძმას დაცინვით და კვალს გადაახტა. ამ დროს რომულუსი აღარ იყო ის მწყემსი, რომელიც ფაუსტულუსის | + | „დიდებულ ქალაქს აშენებ!“ – გასძახა ძმას დაცინვით და კვალს გადაახტა. ამ დროს რომულუსი აღარ იყო ის მწყემსი, რომელიც ფაუსტულუსის ქოხში გაიზარდა. იგი რომის მეფე იყო, ყველა მბრძანებლისა და დიქტატორის მამამთავარი. შეურაცხყოფა ვერ აიტანა, ხელი დაავლო მახვილს და ძმა [[განგმირვა|განგმირა]]. |
| − | ქოხში გაიზარდა. იგი რომის მეფე იყო, ყველა მბრძანებლისა და დიქტატორის მამამთავარი. შეურაცხყოფა ვერ აიტანა, ხელი დაავლო მახვილს და ძმა განგმირა. | + | |
ისტორიაში ჩაიწერა მისი ნათქვამიც: „დე, დაიღუპოს ყოველი, ვინც კი გაბედავს ჩემი სამეფოს სამანების ძალით დარღვევას!“ | ისტორიაში ჩაიწერა მისი ნათქვამიც: „დე, დაიღუპოს ყოველი, ვინც კი გაბედავს ჩემი სამეფოს სამანების ძალით დარღვევას!“ | ||
| − | ქალაქი კი გაშენდა, მაგრამ იქ რომულუსისა და მისი ამალის გარდა არავინ ცხოვრობდა. მაშინ ახალგაზრდა მეფემ კაპიტოლიუმის ბორცვზე შემოსაზღვრა | + | ქალაქი კი გაშენდა, მაგრამ იქ რომულუსისა და მისი ამალის გარდა არავინ ცხოვრობდა. მაშინ ახალგაზრდა მეფემ კაპიტოლიუმის ბორცვზე შემოსაზღვრა [[ხეივანი]], რომელსაც ასილუმი (თავშესაფარი) უწოდა. თან განაცხადა, ვინც იქ იცხოვრებს, უსაშინლესი დანაშაულიც რომ ამძიმებდეს მის სინდისს, |
| − | ხეივანი, რომელსაც ასილუმი (თავშესაფარი) უწოდა. თან განაცხადა, ვინც იქ იცხოვრებს, უსაშინლესი დანაშაულიც რომ ამძიმებდეს მის სინდისს, | + | ხელშეუხებელი იქნებაო, [[ვითარცა]] დიდი ქალაქის ახალმოსახლე. ყოველი მხრიდან ისწრაფოდნენ ასილუმისკენ ყაჩაღები და მძარცველები, არამზადები, თავზეხელაღებული ჭაბუკები, რომელთაც ძალა ერჩოდათ, იყვნენ მამაცნი და შეუპოვარნი. ისინი რომულუსის ერთგული თანამებრძოლები გახდნენ. სწორედ მათი ძალისხმევით გარს შემოევლო რომს [[გალავანი]]. |
| − | ხელშეუხებელი იქნებაო, ვითარცა დიდი ქალაქის ახალმოსახლე. ყოველი მხრიდან ისწრაფოდნენ ასილუმისკენ ყაჩაღები და მძარცველები, არამზადები, თავზეხელაღებული ჭაბუკები, რომელთაც ძალა ერჩოდათ, იყვნენ მამაცნი და შეუპოვარნი. ისინი რომულუსის ერთგული თანამებრძოლები გახდნენ. | + | |
| − | სწორედ მათი ძალისხმევით გარს შემოევლო რომს გალავანი. | + | [[ფაილი:Gamarjvebuli romulusi.jpg|thumb|400პქ|'''გამარჯვებული რომულუსი.''' <br />ჟ. ენგრის [[ნახატი]] (1812 წ.), პარიზი, ლუვრი]] |
| − | ამ დიდებულ სახელმწიფოში არ იყვნენ ქალები. მათ გარეშე კი ქალაქი ქალაქს არა ჰგავდა, ოჯახი-ოჯახს. და აი, რომულუსმა შეარჩია ახოვანებით | + | ამ დიდებულ [[სახელმწიფო|სახელმწიფოში]] არ იყვნენ ქალები. მათ გარეშე კი ქალაქი ქალაქს არა ჰგავდა, ოჯახი-ოჯახს. და აი, რომულუსმა შეარჩია ახოვანებით გამორჩეული ვაჟკაცები, მდიდრულად შემოსა და მეზობელ ქალაქებში გაგზავნა ქალთა ჩამოსაყვანად. მაგრამ სადაც კი გამოჩნდებოდნენ ეს მშვენიერი ჭაბუკები, კარს უკეტავდნენ და მტრულად განწყობილები ეუბნებოდნენ: „რომი ქურდთა და უპოვართა ქალაქია. თქვენს მეფეს ასე გადაეცით: ქალებისთვისაც მოაწყოს თავშესაფარი. აღმოჩნდებიან ისეთებიც, იქ რომ მოგივლენ – ღირსეული ქალები, ღირსეული კაცებისათვის!“ რომულუსმა მოთმინებით აიტანა ეს შეურაცხყოფა. თავის გარშემო შემოკრებილი ვაჟკაცები დაამშვიდა და უბრძანა, არ ექურდათ, არ ეჩხუბათ და საერთოდ, ღირსეულად ეცხოვრათ, რათა ირგვლივ მოსახლეთა პატივისცემა დაემსახურებინათ. ასეც მოხდა. მაშინ რომულუსმა დიდი ზეიმის მოწყობა განიზრახა და ამ ზეიმზე მიიწვია ახლომდებარე ქალაქების ყოველი მკვიდრი. დედები, ცოლები და ქალიშვილები ემუდარებოდნენ თავიანთ ქმრებსა და მამებს, მიეღოთ მიწვევა. თავად კაცებს კი სულაც არ სჭირდებოდათ ეს მუდარა. მათ ისედაც სურდათ ენახათ ახალი ქალაქი, რომელზეც საოცარ ამბებს ჰყვებოდნენ. ისინი ქალაქს ეწვივნენ და დაიწყო მხიარული ზეიმი. გაშალეს სუფრები, გამოიტანეს ღვინო, კარგად მოილხინეს და ქალებიც გამოიწვიეს საცეკვაოდ. მოულოდნელად, რომულუსის ნიშანზე, ყოველმა რომაელმა მოიტაცა მის ახლოს მდგომი ქალი. ატყდა ერთი ალიაქოთი, დაიწყო ჩხუბი, მაგრამ ღამემაც მოაწია და თავის სახლებს დაუბრუნდნენ ქმრები უცოლებოდ, მამები – უქალიშვილებოდ. ირგვლივ მოსახლე განრისხებული მამაკაცები შეიკრიბნენ და რომისაკენ დაიძრნენ. მათ წინამძღვრობდნენ საბინები, რადგანაც ყველაზე მეტად ისინი დაზარალდნენ: საბინი ქალები ულამაზესნი იყვნენ და რომაელებმაც სწორედ ისინი მოიტაცეს უმეტესწილად. თავად რომულუსმაც საბინი [[ჰერსილია]] შეირთო ცოლად. |
| − | გამორჩეული ვაჟკაცები, მდიდრულად შემოსა და მეზობელ ქალაქებში გაგზავნა ქალთა ჩამოსაყვანად. მაგრამ სადაც კი გამოჩნდებოდნენ ეს მშვენიერი | + | |
| − | ჭაბუკები, კარს უკეტავდნენ და მტრულად განწყობილები ეუბნებოდნენ: „რომი ქურდთა და უპოვართა ქალაქია. თქვენს მეფეს ასე გადაეცით: ქალებისთვისაც | + | |
| − | მოაწყოს თავშესაფარი. აღმოჩნდებიან ისეთებიც, იქ რომ მოგივლენ – ღირსეული ქალები, ღირსეული კაცებისათვის!“ რომულუსმა მოთმინებით აიტანა | + | |
| − | ეს შეურაცხყოფა. თავის გარშემო შემოკრებილი ვაჟკაცები დაამშვიდა და უბრძანა, არ ექურდათ, არ ეჩხუბათ და საერთოდ, ღირსეულად ეცხოვრათ, | + | |
| − | რათა ირგვლივ მოსახლეთა პატივისცემა დაემსახურებინათ. ასეც მოხდა. მაშინ რომულუსმა დიდი ზეიმის მოწყობა განიზრახა და ამ ზეიმზე მიიწვია ახლომდებარე ქალაქების ყოველი მკვიდრი. დედები, ცოლები და ქალიშვილები ემუდარებოდნენ თავიანთ ქმრებსა და მამებს, მიეღოთ მიწვევა. თავად | + | |
| − | კაცებს კი სულაც არ სჭირდებოდათ ეს მუდარა. მათ ისედაც სურდათ ენახათ ახალი ქალაქი, რომელზეც საოცარ ამბებს ჰყვებოდნენ. ისინი ქალაქს ეწვივნენ | + | |
| − | და დაიწყო მხიარული ზეიმი. გაშალეს სუფრები, გამოიტანეს ღვინო, კარგად მოილხინეს და ქალებიც გამოიწვიეს საცეკვაოდ. მოულოდნელად, რომულუსის | + | |
| − | ნიშანზე, ყოველმა რომაელმა მოიტაცა მის ახლოს მდგომი ქალი. ატყდა ერთი ალიაქოთი, დაიწყო ჩხუბი, მაგრამ ღამემაც მოაწია და თავის სახლებს | + | |
| − | დაუბრუნდნენ ქმრები უცოლებოდ, მამები – უქალიშვილებოდ. ირგვლივ მოსახლე განრისხებული მამაკაცები შეიკრიბნენ და რომისაკენ დაიძრნენ. მათ წინამძღვრობდნენ საბინები, რადგანაც ყველაზე მეტად ისინი დაზარალდნენ: საბინი ქალები ულამაზესნი იყვნენ და რომაელებმაც სწორედ ისინი მოიტაცეს | + | |
| − | უმეტესწილად. თავად რომულუსმაც საბინი [[ჰერსილია]] შეირთო ცოლად. | + | |
| − | რომში შემოჭრილ ლაშქარს მთავარსარდლობდა საბინი ტიტუს ტატიუსი, რომელმაც ციხე-სიმაგრე იერიშით აიღო და ახლა ბრძოლა ქალაქის ქუჩებში | + | რომში შემოჭრილ ლაშქარს [[მთავარსარდალი|მთავარსარდლობდა]] საბინი ტიტუს ტატიუსი, რომელმაც [[ციხესიმაგრე|ციხე-სიმაგრე]] [[იერიში|იერიშით]] აიღო და ახლა [[ბრძოლა]] ქალაქის ქუჩებში გამართა. |
| − | გამართა. | + | |
| − | საბინ ქალებს თავიანთი რომაელი მამაკაცები მეტისმეტად შეჰყვარებოდათ და ომი რომ არ გამწვავებულიყო, სახლებიდან გამოცვივდნენ მებრძოლთა დასამშვიდებლად. ქალები ტიროდნენ. მამებს, ძმებსა და ქმრებს ევედრებოდნენ, შეეწყვიტათ ბრძოლა. მეფეებმა ზეაღმართული მახვილები დაუშვეს | + | საბინ ქალებს თავიანთი რომაელი მამაკაცები მეტისმეტად შეჰყვარებოდათ და [[ომი]] რომ არ გამწვავებულიყო, სახლებიდან გამოცვივდნენ მებრძოლთა დასამშვიდებლად. ქალები ტიროდნენ. მამებს, ძმებსა და ქმრებს ევედრებოდნენ, შეეწყვიტათ ბრძოლა. მეფეებმა ზეაღმართული მახვილები დაუშვეს და სათათბიროდ წარიმართნენ. მოილაპარაკეს და შერიგდნენ. საბინები და რომაელები ერთ სახელმწიფოდ გაერთიანდნენ, ხოლო ამ დიდ ქვეყანას მეგობრულად განაგებდნენ რომულუსი და ტიტუს ტატიუსი. |
| − | და სათათბიროდ წარიმართნენ. მოილაპარაკეს და შერიგდნენ. საბინები და რომაელები ერთ სახელმწიფოდ გაერთიანდნენ, ხოლო ამ დიდ ქვეყანას | + | |
| − | მეგობრულად განაგებდნენ რომულუსი და ტიტუს ტატიუსი. | + | |
| − | რომულუსს მრავალი საქმის აღსრულებას მიაწერდნენ რომაელები. მათ შორის: მოქალაქეთა დაყოფას პატრიციებად და პლებსად, სენატის დაწესებასა | + | რომულუსს მრავალი საქმის აღსრულებას მიაწერდნენ რომაელები. მათ შორის: მოქალაქეთა დაყოფას პატრიციებად და პლებსად, სენატის დაწესებასა და სხვას. |
| − | და სხვას. | + | |
| − | ოცდათვრამეტი წელი იმეფა მან და ერთხელ, ღრმად მოხუცებული ლაშქარს რომ ათვალიერებდა, ნისლმა დაბურა. როდესაც ნისლი გაიფანტა, სამეფო | + | ოცდათვრამეტი წელი იმეფა მან და ერთხელ, ღრმად მოხუცებული [[ლაშქარი|ლაშქარს]] რომ ათვალიერებდა, ნისლმა დაბურა. როდესაც ნისლი გაიფანტა, სამეფო ტახტზე აღარავინ იჯდა. რომულუსი გაქრა. ყველამ ირწმუნა, რომ იგი ცად აღაზევეს ღმერთებმა. მას შემდეგ რომულუსს თაყვანს სცემდნენ როგორც ღვთაებას და [[კვირინუსი|კვირინუსად]] უხმობდნენ. |
| − | ტახტზე აღარავინ იჯდა. რომულუსი გაქრა. ყველამ ირწმუნა, რომ იგი ცად აღაზევეს ღმერთებმა. მას შემდეგ რომულუსს თაყვანს სცემდნენ როგორც | + | |
| − | ღვთაებას და [[კვირინუსი|კვირინუსად]] უხმობდნენ. | + | |
რომაულ ხელოვნებაში ხშირად წარმოსახავდნენ რომულუსს. აღსანიშნავია: ძუ მგელი, რომელიც ტყუპებს ძუძუთი კვებავს. საბინი ქალების მოტაცება. რომულუსის [[აპოთეოსი]] და სხვა. | რომაულ ხელოვნებაში ხშირად წარმოსახავდნენ რომულუსს. აღსანიშნავია: ძუ მგელი, რომელიც ტყუპებს ძუძუთი კვებავს. საბინი ქალების მოტაცება. რომულუსის [[აპოთეოსი]] და სხვა. | ||
| ხაზი 72: | ხაზი 43: | ||
[[კატეგორია:მითოლოგია]] | [[კატეგორია:მითოლოგია]] | ||
[[კატეგორია:რომაული მითები]] | [[კატეგორია:რომაული მითები]] | ||
| + | [[კატეგორია:მითოლოგიური პერსონაჟები]] | ||
| + | [[კატეგორია:მითიური მეფეები]] | ||
[[კატეგორია:ძველი რომი]] | [[კატეგორია:ძველი რომი]] | ||
| − | [[კატეგორია:რომის მეფეები]] | + | [[კატეგორია:ძველი რომის ისტორია]] |
| + | [[კატეგორია:ძველი რომის მეფეები]] | ||
| + | [[კატეგორია:ტყუპთა მითები]] | ||
მიმდინარე ცვლილება 12:34, 4 ოქტომბერი 2022 მდგომარეობით
რომულუსი – (რომ.) დიადი ქალაქის, რომის, მითოსური დამაარსებელი და პირველი მეფე. რეა-სილვიასა და მარსის ძე. რემუსის ტყუპთაგანი.
ბრინჯაო (ძვ. წ. V ს. დასაწყისი), რომი, კაპიტოლიუმის მუზეუმი
ამულიუსმა არ ირწმუნა ტყუპების ღვთაებრივი წარმომავლობა და მათი მდინარე ტიბერისში გადაგდება ბრძანა. მსახურებმა ჩვილი ბიჭუნები კალათში ჩასვეს და ადიდებული მდინარის ზვირთებს მიანდეს. ზვირთებმა კი ტყუპები პალატიუმის ბორცვთან გარიყეს იქ, სადაც ლეღვის ხე ხარობდა. კალათი ხის ფესვს გამოედო და ასე დარჩა, რადგან მდინარე დამშვიდდა და ისევ თავის კალაპოტს დაუბრუნდა. ბავშვები მშივრები იყვნენ და ტიროდნენ. იქვე ძუ მგელი ბინადრობდა. ბავშვები რომ დაინახა, შეიცოდა და მათთან ყოველდღე იწყო სიარული, რათა ძუძუ ეწოვებინა. მაგრამ მას თავისი ლეკვებიც ჰყავდა და მოხდა ისე, რომ რძე გამოელია. მაშინ ჩვილებთან მოფრინდა მარსის ფრთოსანი კოდალა, რომელმაც ხილითა და ტყის კენკრით იწყო მათი გამოკვება.
ერთხელ ეს საოცრება იხილა მეფის მწყემსმა ფაუსტულუსმა. მან ჩვილები თავის ქოხში წაიყვანა. სიხარულით მიიღო ბავშვები მისმა მეუღლემ. კეთილმოწყალე ცოლ-ქმარს თავისი შვილები არ ჰყავდათ და ბიჭუნები განსაკუთრებული სიყვარულით აღზარდეს. მწყემსის ქოხში მეფისწულები მომძლავრდნენ და ღირსეული ჭაბუკები დადგნენ.
ერთხელ ნუმიტორისა და ამულიუსის მწყემსები წაიჩხუბნენ. რომულუსი და რემუსი, რომლებიც მეფის კარზე მსახურობდნენ, ამულიუსის მწყემსებს მიემხრნენ. შეტაკება იმით დასრულდა, რომ მოიტაცეს რემუსი და დავის გადასაწყვეტად მიჰგვარეს ნუმიტორს. ტახტიდან ჩამოგდებულმა უკვე ხანდაზმულმა მეფემ ჭაბუკს გამოჰკითხა ვინ იყო, მამა ვინ ჰყავდა. მას რემუსმა ფაუსტულუსის მონათხრობი ამცნო: უამბო ლეღვის ხეზე, მგელსა და კოდალაზე. ნუმიტორი მიხვდა, რომ მის წინ მისივე შვილიშვილი იდგა და რომულუსიც იხმო თავის სასახლეში. როდესაც ჭაბუკებმა სიმართლე შეიტყვეს, ამულიუსი ტახტიდან ჩამოაგდეს და სიკვდილი მიუსაჯეს, ხოლო სამეფო სკიპტრა ისევ ნუმიტორს დაუბრუნეს. თავად კი ახალი ქალაქის დაარსება ისურვეს.
(1637 წ.) ნიუ-იორკი, მეტროპოლიტენის მუზეუმი.
ამისათვის შეარჩიეს ის არაჩვეულებრივი ადგილი, სადაც ლეღვის ხე ხარობდა. როდესაც ქალაქისათვის სახელის შერჩევა დააპირეს, ვერ მორიგდნენ და ღმერთების ნების გასაგებად განიზრახეს ორ ბორცვზე ღამე გაეთიათ: რომულუსმა კაპიტოლიუმის ბორცვი აირჩია, რემუსმა – ავენტინუსის. რემუსმა პირველმა იხილა ექვსი ქორი, მაგრამ ნიშნის მიცემაც ვერ მოასწრო, რომ რომულუსის თავზე თორმეტი ქორი გამოჩნდა. ერთხმად აღიარა ყველამ, რომ ღმერთების რჩეული იყო რომულუსი.
მან გუთანს წყვილი ხარი შეაბა და პალატიუმის გარშემო მოხნა ვრცელი მინდორი, სადაც რომი უნდა გაშენებულიყო. ამ ხნის განმავლობაში რემუსი ველად მიმოდიოდა და უსტვენდა. შემდეგ მოხნულ მინდორთან შეჩერდა და სიცილი დაიწყო.
„დიდებულ ქალაქს აშენებ!“ – გასძახა ძმას დაცინვით და კვალს გადაახტა. ამ დროს რომულუსი აღარ იყო ის მწყემსი, რომელიც ფაუსტულუსის ქოხში გაიზარდა. იგი რომის მეფე იყო, ყველა მბრძანებლისა და დიქტატორის მამამთავარი. შეურაცხყოფა ვერ აიტანა, ხელი დაავლო მახვილს და ძმა განგმირა.
ისტორიაში ჩაიწერა მისი ნათქვამიც: „დე, დაიღუპოს ყოველი, ვინც კი გაბედავს ჩემი სამეფოს სამანების ძალით დარღვევას!“
ქალაქი კი გაშენდა, მაგრამ იქ რომულუსისა და მისი ამალის გარდა არავინ ცხოვრობდა. მაშინ ახალგაზრდა მეფემ კაპიტოლიუმის ბორცვზე შემოსაზღვრა ხეივანი, რომელსაც ასილუმი (თავშესაფარი) უწოდა. თან განაცხადა, ვინც იქ იცხოვრებს, უსაშინლესი დანაშაულიც რომ ამძიმებდეს მის სინდისს, ხელშეუხებელი იქნებაო, ვითარცა დიდი ქალაქის ახალმოსახლე. ყოველი მხრიდან ისწრაფოდნენ ასილუმისკენ ყაჩაღები და მძარცველები, არამზადები, თავზეხელაღებული ჭაბუკები, რომელთაც ძალა ერჩოდათ, იყვნენ მამაცნი და შეუპოვარნი. ისინი რომულუსის ერთგული თანამებრძოლები გახდნენ. სწორედ მათი ძალისხმევით გარს შემოევლო რომს გალავანი.
ამ დიდებულ სახელმწიფოში არ იყვნენ ქალები. მათ გარეშე კი ქალაქი ქალაქს არა ჰგავდა, ოჯახი-ოჯახს. და აი, რომულუსმა შეარჩია ახოვანებით გამორჩეული ვაჟკაცები, მდიდრულად შემოსა და მეზობელ ქალაქებში გაგზავნა ქალთა ჩამოსაყვანად. მაგრამ სადაც კი გამოჩნდებოდნენ ეს მშვენიერი ჭაბუკები, კარს უკეტავდნენ და მტრულად განწყობილები ეუბნებოდნენ: „რომი ქურდთა და უპოვართა ქალაქია. თქვენს მეფეს ასე გადაეცით: ქალებისთვისაც მოაწყოს თავშესაფარი. აღმოჩნდებიან ისეთებიც, იქ რომ მოგივლენ – ღირსეული ქალები, ღირსეული კაცებისათვის!“ რომულუსმა მოთმინებით აიტანა ეს შეურაცხყოფა. თავის გარშემო შემოკრებილი ვაჟკაცები დაამშვიდა და უბრძანა, არ ექურდათ, არ ეჩხუბათ და საერთოდ, ღირსეულად ეცხოვრათ, რათა ირგვლივ მოსახლეთა პატივისცემა დაემსახურებინათ. ასეც მოხდა. მაშინ რომულუსმა დიდი ზეიმის მოწყობა განიზრახა და ამ ზეიმზე მიიწვია ახლომდებარე ქალაქების ყოველი მკვიდრი. დედები, ცოლები და ქალიშვილები ემუდარებოდნენ თავიანთ ქმრებსა და მამებს, მიეღოთ მიწვევა. თავად კაცებს კი სულაც არ სჭირდებოდათ ეს მუდარა. მათ ისედაც სურდათ ენახათ ახალი ქალაქი, რომელზეც საოცარ ამბებს ჰყვებოდნენ. ისინი ქალაქს ეწვივნენ და დაიწყო მხიარული ზეიმი. გაშალეს სუფრები, გამოიტანეს ღვინო, კარგად მოილხინეს და ქალებიც გამოიწვიეს საცეკვაოდ. მოულოდნელად, რომულუსის ნიშანზე, ყოველმა რომაელმა მოიტაცა მის ახლოს მდგომი ქალი. ატყდა ერთი ალიაქოთი, დაიწყო ჩხუბი, მაგრამ ღამემაც მოაწია და თავის სახლებს დაუბრუნდნენ ქმრები უცოლებოდ, მამები – უქალიშვილებოდ. ირგვლივ მოსახლე განრისხებული მამაკაცები შეიკრიბნენ და რომისაკენ დაიძრნენ. მათ წინამძღვრობდნენ საბინები, რადგანაც ყველაზე მეტად ისინი დაზარალდნენ: საბინი ქალები ულამაზესნი იყვნენ და რომაელებმაც სწორედ ისინი მოიტაცეს უმეტესწილად. თავად რომულუსმაც საბინი ჰერსილია შეირთო ცოლად.
რომში შემოჭრილ ლაშქარს მთავარსარდლობდა საბინი ტიტუს ტატიუსი, რომელმაც ციხე-სიმაგრე იერიშით აიღო და ახლა ბრძოლა ქალაქის ქუჩებში გამართა.
საბინ ქალებს თავიანთი რომაელი მამაკაცები მეტისმეტად შეჰყვარებოდათ და ომი რომ არ გამწვავებულიყო, სახლებიდან გამოცვივდნენ მებრძოლთა დასამშვიდებლად. ქალები ტიროდნენ. მამებს, ძმებსა და ქმრებს ევედრებოდნენ, შეეწყვიტათ ბრძოლა. მეფეებმა ზეაღმართული მახვილები დაუშვეს და სათათბიროდ წარიმართნენ. მოილაპარაკეს და შერიგდნენ. საბინები და რომაელები ერთ სახელმწიფოდ გაერთიანდნენ, ხოლო ამ დიდ ქვეყანას მეგობრულად განაგებდნენ რომულუსი და ტიტუს ტატიუსი.
რომულუსს მრავალი საქმის აღსრულებას მიაწერდნენ რომაელები. მათ შორის: მოქალაქეთა დაყოფას პატრიციებად და პლებსად, სენატის დაწესებასა და სხვას.
ოცდათვრამეტი წელი იმეფა მან და ერთხელ, ღრმად მოხუცებული ლაშქარს რომ ათვალიერებდა, ნისლმა დაბურა. როდესაც ნისლი გაიფანტა, სამეფო ტახტზე აღარავინ იჯდა. რომულუსი გაქრა. ყველამ ირწმუნა, რომ იგი ცად აღაზევეს ღმერთებმა. მას შემდეგ რომულუსს თაყვანს სცემდნენ როგორც ღვთაებას და კვირინუსად უხმობდნენ.
რომაულ ხელოვნებაში ხშირად წარმოსახავდნენ რომულუსს. აღსანიშნავია: ძუ მგელი, რომელიც ტყუპებს ძუძუთი კვებავს. საბინი ქალების მოტაცება. რომულუსის აპოთეოსი და სხვა.
